به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،در حالی که آنتی‌بیوتیک‌ها در دهه‌های اخیر جان بسیاری از بیماران را نجات داده‌اند، امروز مقاوم شدن میکروب‌ها به این داروها تبدیل به یکی از تهدیدات جدی در حوزه بهداشت و درمان شده است. به‌ویژه در بیمارستان‌ها، جایی که بیماران با ضعف سیستم ایمنی به درمان‌های پیچیده نیاز دارند، میکروب‌های مقاوم می‌توانند عفونت‌هایی به‌وجود آورند که نه تنها درمان‌پذیر نیستند، بلکه ممکن است به مرگ بیمار نیز منجر شوند.

محمدرضا صالحی، دانشیار گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک، درباره خطرات این بحران هشدار داد. وی اشاره کرد که مقاومت میکروبی نه تنها به‌طور فزاینده‌ای در ایران بلکه در سطح جهانی در حال گسترش است و می‌تواند به وقوع عفونت‌های شدید و مرگ‌ومیر بیمارستانی منجر شود. صالحی تأکید کرد که این مشکل در حال حاضر یک تهدید جهانی است و اگر اقدامات فوری صورت نگیرد، می‌تواند به بحران‌های جدی در سیستم بهداشت و درمان منتهی شود.

علل و عوارض مقاومت میکروبی

صالحی توضیح داد که مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، چه توسط پزشکان در تجویزهای غیرضروری و چه توسط بیماران در مصرف خودسرانه داروها، از عوامل اصلی گسترش مقاومت میکروبی به شمار می‌آید. در حال حاضر، بسیاری از بیماری‌ها که در گذشته به‌راحتی با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شدند، به علت مقاومت میکروب‌ها به این داروها، دیگر قابل درمان نیستند و روند درمان بسیار پیچیده‌تر و گاهی غیرقابل کنترل می‌شود. به‌ویژه در مواردی که بیمار به عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک مبتلا می‌شود، ممکن است نیاز به جراحی‌های مکرر و حتی قطع عضو باشد.

صالحی در این زمینه مثالی از یک بیمار ۱۶ ساله که پس از جراحی به عفونتی مقاوم مبتلا شد، آورد. میکروب موجود در محل جراحی این بیمار به هیچ‌کدام از آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ نداد و در نهایت بخش‌هایی از پای بیمار به‌خاطر شدت عفونت و عدم پاسخ به درمان قطع شد. این نوع عوارض نه تنها هزینه‌های درمان را افزایش می‌دهد، بلکه ممکن است به تهدید جدی برای جان بیمار تبدیل شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها و مصرف بی‌رویه داروها

در همین راستا، صالحی از مصرف بی‌رویه مسکن‌ها به‌ویژه داروهایی مانند ژلوفن انتقاد کرد. وی گفت که بسیاری از افراد برای هر درد جزئی به سراغ مسکن‌ها می‌روند، بدون آن‌که به عوارض گوارشی و کلیوی آن‌ها توجه کنند. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز علاوه بر عوارض گوارشی، می‌تواند به افزایش مقاومت میکروبی منجر شود و این میکروب‌های مقاوم می‌توانند به اطرافیان بیمار منتقل شوند، که در این صورت بحران مقاومت میکروبی گسترده‌تر می‌شود.

صالحی تأکید کرد که پزشکان باید در تجویز دارو دقت بیشتری داشته باشند و از تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها تنها در صورت ضرورت پزشکی استفاده کنند. او همچنین از بیماران خواست تا از مصرف خودسرانه دارو و آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنند.

راهکارهای پیشگیری از گسترش مقاومت میکروبی

برای مقابله با بحران مقاومت میکروبی، صالحی راهکارهایی را ارائه داد که می‌تواند به کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و جلوگیری از انتقال میکروب‌های مقاوم کمک کند. اولین و مهم‌ترین راهکار، جلوگیری از ارائه آنتی‌بیوتیک‌ها بدون نسخه است. داروسازان باید از توزیع این داروها بدون تجویز پزشک خودداری کنند. همچنین صالحی بر اهمیت واکسیناسیون سالانه، به‌ویژه واکسن آنفولانزا، برای جلوگیری از برخی عفونت‌ها تأکید کرد. زیرا بسیاری از عفونت‌های ویروسی با عفونت‌های باکتریایی اشتباه گرفته می‌شوند و باعث تجویز غیرضروری آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شوند.

او همچنین بر لزوم شست‌وشوی دست‌ها و استفاده از ماسک در مواجهه با افراد مشکوک به عفونت تأکید کرد و گفت که این اقدامات می‌توانند به‌طور چشمگیری از انتقال بیماری‌ها جلوگیری کنند. در نهایت، صالحی افزود که افراد دارای نقص ایمنی، بیماران تحت شیمی‌درمانی، پیوندی‌ها و سالمندان باید حتماً واکسن دریافت کنند و اطرافیان آنان نیز ملزم به واکسیناسیون هستند تا بیماری به این گروه‌های حساس منتقل نشود.

مقاومت میکروبی یکی از مهم‌ترین چالش‌های بهداشتی قرن ۲۱ است که می‌تواند درمان بسیاری از عفونت‌ها را با شکست مواجه کند. این بحران نه تنها به تهدیدی برای سلامت فردی تبدیل شده است، بلکه می‌تواند بر تمام سیستم بهداشت و درمان تأثیر بگذارد. برای مقابله با این بحران، نیاز به همکاری بین‌المللی، دقت بیشتر در تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها، و آگاهی‌رسانی به عموم مردم است تا از مصرف خودسرانه داروها جلوگیری شود و از بروز عفونت‌های مقاوم پیشگیری گردد.