فرارو:  ایالات متحده آمریکا به عنوان کشور پیشگام در حوزه تسلیحات و تکنولوژی نظامی، بسیاری از محصولات مهم خود را در قالب نسخه‌های صادراتی نیز عرضه می‌کند. به خصوص هواپیماهای آمریکایی که خواهان زیادی دارد. اما در میان تمام این هواپیماها و به خصوص جنگنده‌ها، یک استثناء وجود دارد که فروش آن ممنوع است: F-۲۲ Raptor.

در مجموعه صادراتی تسلیحات آمریکایی، از این دست استثناء‌ها کم نیستند. مثلاً ایالات متحده بخشی از تسلیحات و جنگ‌افزار استراتژیک خود – از موشک‌های قاره‌پیما تا بمب‌افکن‌های استراتژیک بی ۲ – را به متحدان خود در ناتو هم نمی‌فروشد. ولی اف – ۲۲ سلاح استراتژیک نیست که این حساسیت روی آن وجود داشته باشد. با این همه، ارتش آمریکا تنها نیروی نظامی جهان است که جنگنده اف – ۲۲ را در اختیار دارد و احتمالاً پس از بازنشستگی آن حوالی سال ۲۰۳۰ هم به موزه خواهد رفت مگر این که قانون آمریکا عوض شود. برخی منابع تخصصی نظامی، اف – ۲۲ را نخستین جنگنده نسل پنجم جهان می‌نامند.

جنگنده گرانقیمت و فوق پیشرفته

اف – ۲۲ رپتور، جنگنده نسل پنجم برتری هوایی و پنهانکار آمریکایی‌ست که قابلیت عملیات در تمام شرایط آب و هوایی را دارد. اما به طور همزمان امکان عملیات علیه اهداف زمینی، جنگ الکترونیک و جمع‌آوری اطلاعات (SIGINT) را نیز در اختیار دارد. در حالی که ذات طراحی آن به عنوان یک جنگنده تاکتیکی، برتری در نبردهای هوایی بود. از اولین پرواز این جنگنده حدود ۳۰ سال می‌گذرد و پس از آن بود که کنگره آمریکا با وضع قانونی، صادرات آن را ممنوع اعلام کرد. اف – ۲۲ به عنوان یک دارایی ملی برای آمریکایی‌ها محسوب می‌شود که پیشرفته‌ترین فناوری‌های پنهانکاری، نبرد هوایی و سیستم الکترونیک هوانوردی را در خود جای داده است.

خط تولید F-22 در کارخانه لاکهید مارتین - ماریتا، جورجیا

فناوری‌هایی که نظامی‌نویسان معتقدند در هیچ جنگنده دیگری تا کنون وجود نداشته و آمریکایی‌ها از سال ۱۹۹۸ که صادرات این هواپیما ممنوع شد، نگران افشای آن هستند. این هواپیماها برای استقرار موقت یا انجام ماموریت گاهی از آمریکا خارج و در پایگاه‌های دیگر مستقر می‌شوند و معمولاً خارج از خاک آمریکا باقی نمی‌مانند. اما در حال حاضر اخباری وجود دارد که آمریکا بعضی اف-۱۵های بازنشسته پایگاه هوایی کادنا در ژاپن را با چند فروند اف – ۱۶ و اف – ۲۲ جایگزین کرده است. جایگزینی که تحلیلگران معتقدند به موضوع تهدیدهای کره شمالی و چین مربوط می‌شود و بخشی از برنامه نظامی آمریکا در اقیانوس آرام است. اما بقیه اخبار نشان می‌دهد که اف – ۲۲های آمریکایی بعد از انجام هر ماموریت تمرینی یا نظامی، به پایگاه‌های خود در این کشور برمی‌گشتند.

جنگنده‌های F-22 در پایگاه الظفرة امارات - فوریه ۲۰۲۲

تولید اف – ۲۲ از سال ۲۰۱۱ به دلیل مشکلات بودجه‌ای و هزینه‌های بالای تولید این جنگنده متوقف شده است. در حالی که از زمان ساخت اولین نمونه تا بسته شدن خط تولید، تنها ۱۹۸ فروند از این هواپیما تولید شد؛ ۸ فروند نسخه آموزشی و ۱۸۷ فروند عملیاتی. یکی از دلایلی که آمریکا برنامه مشترک تولید اف – ۳۵ را آغاز کرد، در اختیار داشتن یک جنگنده پیشرفته نسل پنجم برای صادرات محدود به کشورهای متحد و برخی اعضای ناتو داشته باشد. گزارش‌ها می‌گویند که ژاپن، استرالیا و اسرائیل همواره خواستار خرید این جنگنده بودند اما این ممنوعیت حتی برای اسرائیل هم برداشته نشد.

اف – ۲۲ رپتور از سال ۲۰۰۵ وارد خدمت در نیروی هوایی آمریکا شد و در سال ۲۰۰۷ در وضعیت کاملاً عملیاتی قرار گرفت. از آن زمان تا کنون، این جنگنده در ماموریت‌های مختلف هوایی از جمله حفاظت از حریم هوایی آمریکا به خصوص در مناطق نزدیک به مرز روسیه، ماموریت‌هایی در خلیج فارس (از مبداء پایگاه هوایی الظفره امارات)، حمله به اهداف مربوط به داعش در سوریه و همچنین اسکورت بمب‌افکن‌های بی – ۵۲ در افغانستان را انجام داده است. به گفته ترامپ، جنگنده‌های اف – ۲۲ در کنار هواپیماهای اف – ۳۵، بمب‌افکن‌های بی – ۲ که در جریان تجاوز به خاک ایران و حمله به تاسیسات هسته‌ای نقش داشتند را اسکورت می‌کردند.