اشتغال معلول توسعه‌ یافتگی است و فرصت های شغلی با سرمایه‌گذاری در حوزه های تولیدی ایجاد می شود. البته سرمایه‌گذاری نیز در وهله اول نیاز به امنیت اقتصادی دارد. تجربیات موجود در زمینه ایجاد اشتغال و فرصت‌های شغلی در کشور بیانگر این واقعیت است که تنها با تکیه بر سرمایه‌گذاری مالی و حمایت دولت نمی‌توان از پس بحران بیکاری برآمد بلکه با توسعه و رشد تولید در بنگاه هایی که در حال حاضر ظرفیت تولید و نیروی کار خود را حفظ کرده اند، می‌توان زیرساخت هایی فراهم ‌نمود که تولید در بنگاه های اقتصادی روان شود و مشکلات مالی کمتری داشته باشند تا شاهد تحولات ساختاری در زمینه ایجاد اشتغال باشیم.

اشتغال پایدار عامل اصلی توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی است که علاوه بر صیانت و ارتقای سرمایه انسانی، در تعامل با شاخص‌های بهره‌وری، تاب‌آوری سازمانی و عدالت اجتماعی معنا می‌یابد. به بیان دیگر اشتغال پایدار به معنای ایجاد و حفظ فرصت‌های شغلی مناسب در مدت زمان طولانی است. این مفهوم به کمیت و کیفیت مشاغل‌ و پایداری آن‌ها توجه دارد و نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ایفا می‌کند. اشتغال پایدار صرفا یک هدف توسعه‌ای نیست، بلکه به ‌مثابه یک راهبرد تحول‌گرا در سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی و برنامه‌ریزی برای توسعه منابع انسانی است و می بایست مورد توجه ویژه قرار گیرد تا سبب افزایش رفاه عمومی، کاهش نابرابری و ارتقاء تاب‌آوری اجتماعی شود.

در واقع اشتغال پایدار، ضمن ارتقاء امنیت شغلی، تثبیت درآمد وتولید ثروت، افزایش سرمایه اجتماعی، موجب توسعه رفاه و بهبود کیفیت زندگی اقشار جامعه می‌شود. به این ترتیب زمانی که افراد جامعه دارای شغل پایدار باشند، سطح رفاه و امنیت اقتصادی آن‌ها افزایش می‌یابد و توانایی برنامه‌ریزی بلندمدت برای زندگی خود و خانواده‌شان فراهم می‌شود. از دیدگاه اجتماعی، اشتغال پایدار باعث کاهش فقر، مهاجرت‌های بی‌رویه و نابرابری‌های آموزشی می‌شود. البته افزایش مشارکت اجتماعی نیز یکی از آثار مهم ثبات شغلی است. در مقابل، اشتغال ناپایدار معمولاً با قراردادهای کوتاه‌مدت، دستمزد پایین و کمبود حمایت‌های اجتماعی همراه است که می‌تواند منجر به افزایش اضطراب و ناامنی شده و اثرات منفی بر جامعه داشته باشد.

اشتغال پایدار و پایداری اشتغال مفاهیمی هستند که در اقتصادهای مدرن پایدار از اهمیت زیادی برخوردارند و نقش حیاتی در توسعه بلندمدت کشور و کاهش نابرابری‌های اجتماعی دارند.

پایداری اشتغال شامل ثبات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در طول زمان است. از دیدگاه اقتصادی، این پایداری زمانی تحقق خواهد یافت که یک بازارکار منسجم، انعطاف‌پذیر و مقاوم در برابر بحران‌های احتمالی ایجاد شود و امکان آموزش مهارت‌های مرتبط با نیازهای شغلی متفاوت برای افراد جامعه مهیا گردد. در همین راستا سیاست‌گذاری‌های اصولی و موثر از جمله سرمایه‌گذاری در توسعه آموزش و مهارت‌آموزی، حمایت از کسب‌وکارهای مختلف، عوامل مهم پایداری اشتغال هستند. علاوه بر موارد فوق، سازمان‌ها باید محیط کاری و فرهنگ سازمانی را به نحوی طراحی کنند که بهره‌وری را افزایش دهد و فشارهای روانی و فیزیکی کارکنان کاهش یابد.

اشتغال پایدار همچنین باید شامل ابعاد اجتماعی و زیست‌محیطی باشد. رعایت دقیق استانداردهای محیط کار، ایجاد فرصت‌هایی برابر برای تمام افراد، فراهم کردن شرایط کار منعطف برای خانواده‌ها و ارتقای مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها از عناصر ضروری برای تحقق پایداری اشتغال هستند.

سازمان‌ها و شرکت هایی که برای ارزش‌های اجتماعی و قوانین محیط زیستی احترام قائل هستند، نه تنها توانایی حفظ کارکنان خود را دارند بلکه می‌توانند اعتبار و رقابت‌پذیری خود را در بازار افزایش دهند. این امر نشانگر این است که توسعه پایدار و اشتغال پایدار نیازمند رویکردی جامع و هماهنگ بوده و جدایی‌ناپذیرند. یکی از چالش‌های جدی در مسیر دستیابی به اشتغال پایدار، تغییرات فناوری است که باعث جابه‌جایی نیروی کار و نیاز به مهارت‌های جدید می‌شود. به‌عنوان مثال، رباتیک و هوش مصنوعی در صنایع تولیدی می‌تواند برخی مشاغل قدیمی و سنتی را حذف کند، اما در عوض فرصت‌های شغلی دیگری ایجاد می‌کند که نیازمند تخصص‌های جدید است. بنابراین نظام‌های آموزشی و برنامه‌های توانمندسازی باید با سرعت مناسبی تغییر یابند تا فرصت‌های شغلی تبدیل به انواع ناپایدار نشود و فاصله میان مهارت‌های موجود و مورد نیاز بازار کاهش یابد. حمایت دولت‌ها، موسسات آموزشی و بخش خصوصی در این زمینه نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

البته پایداری اشتغال نیازمند رویکردی سیستمی است که درآن سازمان ها و نهادهای دولتی، بنگاه‌های اقتصادی و مراکز آموزشی با هم‌افزایی و هم‌راستایی راهبردی به توسعه مهارت‌های آینده‌محور، بازآفرینی مشاغل و ارتقای کیفیت محیط کار بپردازند. در این حیطه مفاهیمی چون مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها (CSR) و اقتصاد سبز نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری عناصر اشتغال پایدار دارند. به عبارتی دستیابی به اشتغال پایدار مستلزم همکاری میان دولت، بخش خصوصی، جامعه مدنی و خود کارکنان است. طرح‌های سیاستی باید با شناسایی صنایع کلیدی، نیازهای نیروی کار و روندهای اقتصادی طراحی شود تا ضمن پیشگیری از ایجاد بیکاری، فرصت‌های رشد شغلی در مشاغل گوناگون افزایش یابد.

ایجاد تعادل میان بهره‌وری اقتصادی، افزایش رفاه و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و حفاظت از منابع محیطی، نشانگر رسیدن به پایداری واقعی اشتغال است. جامعه‌ای که در آن افراد نه تنها توانایی تأمین نیازهای اولیه خود را دارند، بلکه امکان توسعه شخصی و مشارکت مثبت در پیشرفت اجتماعی را نیز تجربه می‌کنند. از آنجا که اشتغال پایدار به عنوان ستون توسعه پایدار و رفاه اجتماعی شناخته می‌شود و تأثیر عمیقی بر تمامی ابعاد زندگی اقتصادی و اجتماعی اقشار مختلف جامعه را دارد، از این نوع اشتغال به عنوان ستون اصلی توسعه پایدار یاد می شود. دستیابی به این نوع اشتغال مستلزم سیاست‌گذاری هوشمندانه، سرمایه‌گذاری در توسعه مهارت‌های انسانی و مدیریت منابع انسانی پایدار است. به طورکلی، پایداری اشتغال نه تنها مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها را تأمین می‌کند، بلکه فرصتی برای تحقق توسعه پایدار ملی ، افزایش رفاه عمومی و ارتقاءکیفیت زندگی شهروندان مهیا می سازد.

به منظور ایجاد اشتغال مولد، توسعه فرصت‌های شغلی و کاهش میزان بیکاری در جامعه می‌توان به برخی پیشنهادها و راه‌ حل‌هایی به این شرح توجه کرد: ۱-توسعه بخش خصوصی،۲-آموزش متناسب با نیاز بازارکار،۳-توجه به ویژگی‌های بازارکار در سیاست گذاری و تخصیص منابع در زمینه اشتغال،۴-کاهش هزینه‌های تولید و توجه به صنایع کوچک و کارا،۵-افزایش فرهنگ کار و انگیزه کار در کشور، احترام به سرمایه‌گذاران و ایجادکنندگان شغل و فرصت‌های شغلی،۶-تبلیغ برای ممنوعیت استفاده از کالاهای خارجی مصرفی.

زمینه‌های موجود برای ایجاد اشتغال عبارتند از : صنعت خودروسازی ، بخش مسکن ، صنعت گردشگری و ... . البته برای توسعه اشتغال و کاهش بیکاری در کشور، در مرحله نخست می‌توان برای کوتاه ‌مدت‌، فعالیت‌های تولیدی و عمرانی به ویژه توسعه صنایع خودروسازی و ساخت مسکن را به عنوان محورهای ایجاد اشتغال در پیش گرفت. زیرا بخش های مرتبط با این حوزه ها، مشاغل بسیار متنوعی را در اقصی نقاط کشور ایجاد می‌کند و محصولاتشان متقاضیان زیادی دارد.

شهرام شیرکوند ، حائز ۳۵ رتبه برتر در جشنواره های بین المللی و ملی مطبوعات و خبرگزاری های کشور