خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها-مرضیه ولی پور: در سلسله گفت و گو های خبرنگار مهر در مورد پرسمان و پرسش‌های متفاوت به پوشش و حجاب، این بار به سراغ سیده ناهید یعقوبیان، دکتری فلسفه دین و مدرس دانشگاه یاسوج رفتیم.

او با تشریح ابعاد هویتی، اجتماعی و امنیتی حجاب، آن را یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تمدنی ایران اسلامی دانست و گفت: حجاب نه یک محدودیت، بلکه راهبردی برای حفظ کرامت زن، استحکام خانواده و مقابله با جنگ نرم دشمن است.

حجاب؛ پیوند تمدن ایرانی و هویت اسلامی

وی با اشاره به ریشه‌دار بودن مفهوم پوشش در فرهنگ ایرانی، اظهار کرد: حجاب، پیش از آنکه یک دستور فقهی باشد، نمادی هویتی و تمدنی است، پوشش بانوان در ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و حتی چادر به عنوان یکی از نمادین‌ترین شکل‌های حجاب، از ایران به جهان اسلام راه یافت.

این استاد دانشگاه یاسوج افزود: این نماد هویتی، پیوندی میان میراث فرهنگی ایرانی و تعالیم اسلامی ایجاد می‌کند و در واقع نشان‌دهنده هویت مستقل زن ایرانی مسلمان است.

حجاب از سپری محافظتی تا کارکرد امنیتی و اجتماعی

وی با تأکید بر نقش حفاظتی حجاب، آن را «سپر امنیتی و اجتماعی» توصیف کرد و یادآور شد: حجاب، حکم شرعی‌ای است که برای صیانت از کرامت زن وضع شده، نه برای محدود کردن، از منظر اجتماعی، حجاب مانع از ابزاری‌شدن زن است و از او در برابر نگاه‌های کالایی و بهره‌کشی‌های جنسی حفاظت می‌کند.

به گفته وی، این کارکرد حفاظتی در جامعه امروز با پیچیده‌تر شدن روابط اجتماعی و افزایش فضاهای آسیب‌زا، اهمیتی دوچندان یافته است.

تغییر کانون توجه از ظاهر به شایستگی‌ها

یعقوبیان در ادامه با تحلیل کارکردهای اجتماعی حجاب، گفت: «حجاب باعث می‌شود تمرکز جامعه از ظاهر زن به توانایی‌ها، شایستگی‌ها و مهارت‌های او منتقل شود. زن محجبه نه به خاطر ظاهر فیزیکی، بلکه به دلیل توان علمی، پژوهشی، مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی دیده می‌شود.»

وی افزود: «وقتی معیار سنجش جامعه بر شایستگی‌ها باشد، زنان خود را با اعتمادبه‌نفس بیشتری در عرصه‌های مختلف بروز می‌دهند و از سطحی‌نگری‌ها مصون می‌مانند.»

بازتاب دیدگاه رهبری در نگاه تمدنی به حجاب

این مدرس دانشگاه با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری، ادامه داد: رهبر انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که حجاب، نه‌تنها وظیفه شرعی، بلکه مایه عزت و افتخار زن است، ایشان حجاب را عامل آرامش روانی و اجتماعی و سبب حفظ عفت عمومی معرفی می‌کنند.

وی همچنین به نقش شهدا در فرهنگ‌سازی موضوع حجاب اشاره کرده و گفت: شهدا در وصایای خود بارها از حجاب به عنوان زینت حقیقی زن و عامل رشد جامعه یاد کرده‌اند و این تأکیدها نشان می‌دهد که حجاب در گفتمان انقلاب، جایگاهی راهبردی دارد.

الگوسازی؛ مهم‌ترین شرط انتخاب داوطلبانه حجاب

یعقوبیان در بخش دیگری از گفت‌وگو به ضرورت ایجاد الگوهای عملی برای گسترش فرهنگ عفاف اشاره کرد و گفت: نسل جوان باید الگوی واقعی و قابل لمس از زن محجبه ببیند، زنی که موفق، بانشاط، توانمند و دارای نقش اجتماعی مؤثر است این الگوها در کنار بهبود وضعیت اقتصادی، رفاهی و امید اجتماعی، زمینه‌ساز انتخاب آزادانه و افتخارآمیز حجاب خواهند بود.

او تأکید کرد: تحمیل ظاهری هیچ‌گاه به اندازه الگوهای واقعی اثرگذار نیست.

حجاب، خط مقدم جنگ نرم علیه خانواده

این استاد دانشگاه با بیان اینکه «مادر ریشه و بنیان جامعه» است، گفت: تهدید حجاب به معنای تهدید بنیان خانواده است، دشمن، با هزینه‌های هنگفت رسانه‌ای، در پی تغییر سبک زندگی و حذف نجابت و حیا از مادران است تا خانواده و سپس جامعه را دچار تزلزل کند.»

او افزود: وقتی خانواده تضعیف شود، ساختار اجتماع فرو می‌ریزد. گسترش برهنگی و بی‌قیدی، مقدمه شکل‌گیری فساد و کاهش سرمایه اجتماعی است.

پیامدهای اجتماعی تضعیف حجاب و گسترش بی‌بندوباری

این استاد دانشگاه با هشدار نسبت به آسیب‌های فرهنگی و جمعیتی رواج بی‌بندوباری، تصریح کرد: از بین رفتن ارزش‌های اخلاقی، کاهش ازدواج، افزایش ناپایداری خانواده‌ها و حتی انقراض نسلی، نتیجه طبیعی رواج سبک زندگی بی‌بندوبار است. جوامعی که خانواده در آنها بی‌ثبات می‌شود، عملاً فرسایش اجتماعی را تجربه می‌کنند.

وی به تبیین ابعاد مختلف حجاب از منظر فرهنگی، اجتماعی و راهبردی پرداخت و آن را مسئله‌ای چندلایه و فراتر از یک حکم فردی دانست.

یعقوبیان با اشاره به پیشینه تاریخی و تمدنی حجاب در ایران، تأکید کرد که پوشش زنان همواره یکی از عناصر هویت‌ساز در فرهنگ ایرانی- اسلامی بوده و حفظ آن به معنای صیانت از میراث فرهنگی و تمدنی کشور است.

او در ادامه، کارکردهای اجتماعی و امنیتی حجاب را مورد توجه قرار داد و گفت: رعایت حجاب می‌تواند در کاهش نگاه ابزاری به زن مؤثر باشد و در نتیجه، امنیت روانی و اجتماعی بیشتری برای زنان و جامعه فراهم کند. به گفته وی، این رویکرد موجب می‌شود معیار ارزش‌گذاری افراد از ظاهر به توانمندی‌ها و شایستگی‌ها تغییر یابد.

این فعال فرهنگی همچنین نقش حجاب در مقابله با جنگ نرم فرهنگی را برجسته دانست و افزود: حجاب یکی از خطوط مقدم حفاظت از نظام خانواده است و از همین رو، در معرض تهدید و هجمه رسانه‌ای دشمن قرار دارد. او تقویت این حوزه را عاملی مهم برای حفظ ثبات فرهنگی و اجتماعی کشور عنوان کرد.

این گفت و گو نشان می‌دهد نگاه نظام جمهوری اسلامی به حجاب نه به عنوان یک محدودیت، بلکه به عنوان سازوکاری تمدنی برای پاسداشت کرامت زن، تحکیم بنیان خانواده و مقابله با جنگ نرم توصیف شده است.