خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: محدثه جوان دلویی؛ ۱۴ نوامبر، بیست‌وسوم آبان، روز جهانی دیابت نام‌گذاری شده است و طبق آخرین آمار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، حدود ۵۰ هزار نفر به دیابت مبتلا هستند.

آنچه بیش از همه قابل تأمل است، بی‌توجهی بخشی از جامعه به این بیماری خاموش و پرعارضه، اتخاذ درمان‌های خودسرانه، حذف‌های اشتباه غذایی و افزایش ابتلاء در میان کودکان به‌دلیل تغییرات سبک زندگی است.

آخرین پیمایش دیابت

رئیس گروه کنترل بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: طبق آخرین پیمایش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر در سال ۱۴۰۰، ۹.۶۵ درصد افراد بالای ۲۵ سال در خراسان شمالی مبتلا به دیابت هستند، در حالی که میانگین کشوری ۱۴.۱۵ درصد گزارش شده است.

وی اضافه می‌کند: در همین پیمایش مشخص شد ۳۸.۷۱ درصد افراد بالای ۱۸ سال در خراسان شمالی دارای فشار خون بالا هستند؛ آماری که متأسفانه از میانگین کشوری بالاتر است.

نسیم سراج با اشاره به تحقیقات علمی ادامه می‌دهد: یک بیمار دیابتی در طول سال تنها حدود ۳ ساعت با پزشک در ارتباط است و ۸ هزار ساعت باقی‌مانده، مدیریت بیماری به‌عهده خود بیمار است.

او درمان دیابت را به «دو کفه ترازو» تشبیه کرده و می‌گوید: یک کفه شامل دارو و ورزش است و کفه دیگر شامل کنترل استرس و تغذیه مناسب؛ عدم رعایت هر کدام می‌تواند باعث نوسان شدید قند خون شود.

عدم آگاهی بیماران

رئیس گروه کنترل بیماری‌های غیرواگیر استان ادامه می‌دهد: برخی بیماران به دلیل ناآگاهی، بعضی مواد غذایی مثل برنج را به‌طور کامل حذف می‌کنند یا به‌علت عدم تعادل در رژیم غذایی دچار افت قند می‌شوند و پس از احساس ضعف، دارو را سرخود قطع می‌کنند.

او تأکید می‌کند که بیماران باید تحت نظر تیم تخصصی و با پایش مداوم قند خون، رژیم‌غذایی مناسب را انتخاب کنند.

خدمات رایگان برای بیماران دیابتی

سراج اعلام می‌کند: در مراکز خدمات جامع سلامت، پزشک، مراقبان سلامت و کارشناسان تغذیه به‌طور کاملاً رایگان در خدمت بیماران دیابتی هستند.

او با اشاره به ارتباط سن ابتلاء و بروز عوارض می‌گوید: هرچه فرد در سن پایین‌تری دچار دیابت شود، مدت‌زمان بیشتری با این بیماری زندگی می‌کند و احتمال عوارض کلیوی، چشمی، قلبی و عروقی افزایش می‌یابد.

وی یادآور می‌شود که بیماران باید سالانه برای کنترل وضعیت بینایی، قلب و کلیه‌ها به متخصص مربوطه مراجعه کنند و کلینیک‌های دیابت بیمارستان امام رضا (ع) بجنورد و بیمارستان شیروان فعال هستند.

وضعیت تغذیه در بیماران دیابتی

مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی می‌گوید: همه افراد مبتلا به دیابت، پیش‌دیابت، چاقی و اضافه‌وزن می‌توانند به‌صورت رایگان از خدمات مشاوره تغذیه مراکز سلامت استفاده کنند.

نسرین علیزاده می‌افزاید: در سال گذشته ۱۱ هزار و ۱۰۰ نفر از مشاوره تغذیه بهره‌مند شده‌اند. اما در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۴ تنها ۲۲ درصد بیماران دیابتی به کارشناس تغذیه مراجعه کرده‌اند.

او با اشاره به داده‌های سامانه سیب می‌گوید: ۵۳ درصد افراد بالای ۱۸ سال در استان دارای چاقی یا اضافه‌وزن هستند که یکی از مهم‌ترین عوامل خطر دیابت است.

علیزاده همچنین به نقش برخی ریزمغذی‌ها مانند روی، ویتامین C و A در بهبود حساسیت به انسولین اشاره کرده و می‌گوید مصرف مواد غذایی شامل گوشت، لبنیات، غلات کامل، حبوبات، مغزها، مرکبات، سبزی‌ها، هویج، زردآلو و گوجه‌فرنگی توصیه می‌شود.

دیابت؛ بیماری پرعارضه

مریم اسماعیل‌زاده، فوق‌تخصص غدد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی می‌گوید: دیابت شایع‌ترین بیماری متابولیک است و همه گروه‌های سنی از جمله کودکان، زنان باردار، میانسالان و سالمندان را درگیر می‌کند.

او اضافه می‌کند: دیابت شایع‌ترین علت قطع عضو، شایع‌ترین علت نابینایی اکتسابی و یکی از مهم‌ترین عوامل نارسایی کلیه در جهان است و همچنین احتمال سکته قلبی در بیماران دیابتی ۴ برابر افراد عادی است.

این فوق‌تخصص غدد تأکید می‌کند: اگر درمان به‌موقع و اصولی انجام شود، می‌توان از عوارض جلوگیری کرد.

اما در مورد درمان می‌گوید: از میان افرادی که دارو دریافت می‌کنند، فقط ۲۵ درصد درمان اصولی دارند و قند خون‌شان کنترل شده است.

علائم دیابت نوع یک در کودکان؛ نشانه‌هایی که والدین جدی نمی‌گیرند

در ادامه روند افزایش دیابت در سنین پایین، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در گفت‌وگو با مهر، علائم اصلی و هشداردهنده دیابت نوع یک در کودکان را تشریح می‌کند؛ علائمی که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند آسیب‌های جدی ایجاد کند.

افشین دلشاد می‌گوید: کودک مبتلا ممکن است به‌طور غیرعادی تشنه شود و بیش‌ازحد معمول مایعات بنوشد که این رفتار یکی از نخستین نشانه‌های دیابت است. افزایش دفع ادرار نیز نگران‌کننده است؛ به‌گونه‌ای که کودک ممکن است به شکل مکرر از سرویس بهداشتی استفاده کند یا حتی نوزادان پوشک‌های سنگین‌تری داشته باشند.

در برخی موارد، شب‌ادراری ناگهانی در کودکی که پیش‌تر چنین مشکلی نداشته، می‌تواند آغاز دیابت باشد.

می‌وی ادامه می‌دهد: احساس گرسنگی مداوم، کاهش بی‌دلیل وزن و خستگی یا تحریک‌پذیری عصبی نیز از دیگر علائم مهم است. او تأکید می‌کند حتی نشانه‌هایی مانند بوی میوه در تنفس کودک یا تاری دید می‌تواند از نشانه‌های افزایش قند خون باشد و نباید ساده از کنار آن‌ها گذشت.

دلشاد هشدار می‌دهد که والدین با مشاهده چنین علائمی باید فوراً کودک را به پزشک متخصص ارجاع دهند، چرا که شروع زودهنگام درمان از ورود بیماری به فازهای خطرناک جلوگیری خواهد کرد.