حجت‌الاسلام مهدی ابوطالبی مدیر گروه تاریخ اندیشه معاصر مؤسسه امام خمینی (ره) در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره اندیشه سیاسی مرحوم نایینی فرموده‌اند که «امتیاز مرحوم نایینی نسبت به سایر مراجع داشتن اندیشه سیاسی است» و معظم‌له همچنین تأکید کردند که آیت‌الله نایینی به شکل خاصی از حکومت اشاره نکرده‌اند، اما ضرورت اصل تشکیل حکومت اسلامی را بیان کرده و نقطه محوری حکومت مورد نظر ایشان ولایت است و در این حکومت نقش مردم و نمایندگان آنها و ضرورت اجرای احکام شرع هم دیده شده است.

مدیر گروه تاریخ اندیشه معاصر مؤسسه امام خمینی (ره) با بیان اینکه در نگاه آیت‌الله نایینی، حاکمیت در اسلام بر پایه مسئولیت و نظارت بنا شده است، افزود: در این الگو، کارگزاران حکومت تحت نظارت نهادی قرار دارند که همان «مجلس مبعوثان از سوی ملت» است؛ نهادی که وظیفه اصلی آن نظارت بر عملکرد کارگزاران است.

حجت‌الاسلام ابوطالبی با اشاره به جایگاه انتخابات در اندیشه سیاسی علامه نایینی گفت: مرحوم نایینی به وجوب انتخابات باور داشت و حکومت مطلوب از منظر او، حکومتی منطبق بر احکام شرع و در عین حال متکی بر رأی مردم بود و او در اثر معروف خود، نوعی حکومت مردمی اسلامی را تصویر کرده است که می‌توان آن را پیش‌زمینه فکری جمهوری اسلامی ایران دانست.

رئیس انجمن علمی تاریخ معاصر و انقلاب اسامی حوزه علمیه قم عنوان کرد: وی دریافته بود که جریان مشروطه که در عمل تحقق یافت، با اهداف اصیل اسلامی ناسازگار بوده و تحت تأثیر نگاه غرب‌گرایانه‌ای قرار دارد که از سوی قدرت‌های بیگانه، به‌ویژه انگلیس، ترویج می‌شد.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب با نگاهی جریان‌شناسانه، جایگاه فکری و سیاسی آیت‌الله نایینی را در تقابل با جریان مشروطه‌خواه غرب‌گرا تبیین کردند؛ جریانی که تلاش داشت مفاهیم اسلامی را با قرائتی سکولار و غربی جایگزین کند.

حجت‌الاسلام ابوطالبی تأکید کرد: در فضای فکری امروز نیز نوعی سوء‌تفسیر از مباحث نایینی در حال شکل‌گیری است که نیازمند بازخوانی دقیق و علمی است که این برداشت‌های ناصحیح، گاه تصویری متفاوت از اندیشه سیاسی نایینی ارائه می‌دهد که با مبانی مردم‌سالاری اسلامی و نگاه دینی او سازگار نیست.

مدیر گروه تاریخ اندیشه معاصر مؤسسه امام خمینی (ره) در پایان گفت: بازگشت به متن اصیل آثار آیت‌الله نایینی و فهم آن در چارچوب فقه سیاسی شیعه، ضرورتی علمی است؛ زیرا اندیشه نایینی نه بازتاب تفکر غربی، بلکه تلاشی در جهت نظام‌مند کردن مردم‌سالاری در ذیل شریعت اسلامی بود.