به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،رییس سومین دوره کنفرانس و نمایشگاه ملی چالش‌های زیست‌محیطی با اشاره به وضعیت بحرانی کره زمین، هشدار داد که بشر به سرعت از ظرفیت زیستی زمین فراتر رفته است. دکتر یوسف حجت در همایش نقش صنعت، معدن و جامعه در گسترش حکمرانی سبز که در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، به بررسی مفهوم ظرفیت زیستی زمین و خطرات عبور از آن پرداخت و تاکید کرد: "کره زمین با سرعتی غیرقابل باور در حال نابودی است."

وی در این نشست گفت: «همانطور که در اقتصاد، هزینه بیشتر از درآمد وضعیت قرمز را نشان می‌دهد، در اکولوژی نیز اگر مصرف از ظرفیت زیستی زمین فراتر رود، زمین به وضعیت نامتعادل خواهد رسید، که امروزه همین اتفاق در حال رخ دادن است.»

ظرفیت زیستی کره زمین و روند مصرف منابع

حجت توضیح داد که مفهوم ظرفیت زیستی به معنای توان کره زمین برای تامین منابع و جذب آلودگی‌ها است. او مثال زد که اگر یک اتوبوس ظرفیت ۴۰ نفر را دارد، زمین نیز ظرفیت محدودی برای پذیرش انسان‌ها و فعالیت‌های انسانی دارد. برآوردها نشان می‌دهد که ظرفیت پایدار زمین برای جمعیتی معادل ۴ میلیارد نفر است. به گفته وی، این ظرفیت تنها در صورتی قابل افزایش است که الگوی مصرف تغییر کند و کاهش یابد. در غیر این صورت، با افزایش مصرف، توان زمین کمتر خواهد شد.

ایران سه برابر ظرفیت زیستی‌ خود مصرف می‌کند

حجت در ادامه به وضعیت ایران اشاره کرد و گفت: «در ایران، ردپای زیستی به‌طور تقریبی سه برابر ظرفیت زیستی کشور است.» او با اشاره به شاخص ردپای زیستی، توضیح داد که این شاخص بر اساس الگوی مصرف و مساحت زمین محاسبه می‌شود. به‌طور میانگین، هر فرد برای زندگی پایدار به ۱.۵ هکتار زمین نیاز دارد. اما در ایران، این عدد به ۲.۶ هکتار می‌رسد و در کشورهای ثروتمندتر، این میزان بسیار بیشتر است؛ به عنوان مثال در امارات، قطر و بحرین، سرانه مصرف به ۱۰ هکتار برای هر نفر می‌رسد.

روند تاریخی مصرف و بحران‌های زیست‌محیطی

دکتر حجت به روند تاریخی مصرف منابع اشاره کرد و هشدار داد که از سال ۱۹۷۷ به بعد، ظرفیت زیستی زمین از میزان مصرف بشر کمتر شده است. او مثال زد که در سال ۲۰۱۹، تمام منابع زمین در مدت هفت ماه مصرف شد و در ماه‌های بعدی، منابع نسل‌های آینده برداشت شد. در این شرایط، وضعیت برخی کشورها، مانند قطر، حتی بدتر از ایران است.

ایران در بحران آب و انرژی

حجت همچنین به بحران‌های زیست‌محیطی داخلی ایران اشاره کرد و گفت که خشک شدن دریاچه ارومیه، بحران فرونشست زمین، تنش آبی و بحران انرژی نتیجه همین مصرف بی‌رویه و عبور از ظرفیت زیستی است. به گفته او، ظرفیت زیستی ایران ۶۵ میلیون هکتار است، اما ردپای زیستی کشور ۱۹۵ میلیون هکتار است که به معنی مصرف سه‌برابری از ظرفیت کشور است.

وی افزود: «با افزایش جمعیت و کاهش منابع، به‌ویژه در زمینه آب، از سال ۱۹۹۰ وارد تنش آبی شده‌ایم و اکنون این تنش به بحران تبدیل شده است.» حجت همچنین به وضعیت منابع آبی کشور اشاره کرد و گفت که مصرف بیش از ۴۰ درصد از منابع آبی تجدیدپذیر کشور، آن را در مرز خطر قرار داده است.

راه‌حل‌ها و اقدامات ضروری

رییس دانشگاه تربیت مدرس در پایان تاکید کرد: «راه حل مشکلات زیست‌محیطی، کاهش ردپای زیستی است.» او افزود که برای حل بحران‌های زیست‌محیطی و جلوگیری از تخریب زمین، لازم است که مصرف منابع کاهش یابد و سیاست‌های محیط زیستی به‌طور جدی‌تر دنبال شود.

با توجه به هشدارهای مطرح‌شده در این کنفرانس، به نظر می‌رسد که کره زمین در مسیر بحران‌های زیست‌محیطی جدی قرار دارد. ایران نیز با توجه به مصرف بیش از حد منابع زیستی خود، در وضعیتی بحرانی قرار دارد. برای پیشگیری از ادامه این روند و حفظ منابع طبیعی، تغییر الگوی مصرف و افزایش آگاهی عمومی به‌طور فوری ضروری است.