خشکسالی‌های متوالی در سال‌های اخیر، الگوی کوچ و زیست عشایر استان فارس را دچار دگرگونی کرده است. مراتع فقیر، کمبود علوفه و سختی تأمین نهاده‌های دامی موجب شده است بخشی از عشایر نتوانند کوچ بهاره یا پاییزه خود را طبق روال سال‌های گذشته انجام دهند و برخی نیز به ناچار در مناطق موقت و اجاره‌ای سکونت گزینند.

در چنین شرایطی، دولت تلاش می‌کند با تأمین محدود نهاده‌های دامی و ارائه تسهیلات، بخشی از مشکلات را کاهش دهد، اما به گفته مسئولان عشایری، خشکسالی گسترده موجب شده بحران معیشتی در میان عشایر فارس به سطح هشدار برسد.

خشکسالی و نابسامانی در کوچ پاییزه عشایر فارس

مدیرکل امور عشایر استان فارس در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره وضعیت کوچ عشایر اظهار کرد: کوچ عشایر فارس در پاییز بسیار نامنظم بوده است. به دلیل شرایط خشکسالی، برخی از عشایر فارس اصلاً کوچ بهاره را انجام ندادند؛ یعنی به مناطق ییلاقی نیامدند یا برخی از مناطق قشلاقی به میان‌بندها آمدند و در آنجا سکنی گزیدند تا خوراک دام‌ها را با اجاره مزارع و روش‌های دیگر تأمین کنند.

عبدالحمید کریمی ادامه داد: با توجه به اینکه وضعیت مناطق ییلاقی هم به لحاظ خشکسالی، خراب بوده است، اکنون بسیاری از عشایر فارس از شهریورماه به سمت مناطق قشلاقی رفتند و بسیاری نیز در مناطق دیگری از جمله اطراف شیراز یا شهرهای دیگر دامداری‌ها را اجاره کردند، چراکه مناطق قشلاقی فاقد علوفه است.

وی با بیان اینکه اکنون شرایط بسیار بحرانی است. پیشنهاد ما این است که برای بارش رحمت الهی دعا کنیم، در خصوص نقش دولت در این زمینه گفت: دولت در بحث تأمین نهاده‌های دامی تلاش می‌کند، اما همین هم به سختی تأمین می‌شود. طبق قانون نمی‌توان به‌صورت بلندمدت علوفه در اختیار عشایر قرار داد که مثلاً شش یا هفت ماه بعد هزینه آن را پرداخت کنند.

بیش از ۹۰ درصد عشایر فارس متکی به مراتع‌اند

مدیرکل امور عشایر فارس بیان کرد: این‌ها مسائلی است که گریبان‌گیر کل دامداران استان است. عشایر نیز بیش از ۹۰ درصد متکی به مراتع هستند و امسال بیشترین آسیب را به‌جهت خشکسالی‌های پی‌درپی متحمل شدند؛ چراکه هم ییلاق و هم قشلاق درگیر خشکسالی بودند و خسارت زیادی دیدند.

وی ادامه داد: اگر دولت نمی‌تواند علوفه بلندمدت در اختیار عشایر قرار دهد، حداقل تسهیلات بلندمدت بیشتری به‌ویژه برای عشایر فارس اعطا کند تا عشایر بتوانند محصولات خود را در بهار آینده که آماده عرضه به بازار است، بفروشند و بدهی‌های خود را پرداخت کنند.

فارس؛ قطب عشایر کشور و رنگین‌کمان اقوام

کریمی در پاسخ به پرسشی درباره جمعیت عشایر فارس گفت: فارس ۱۲ و نیم درصد جمعیت عشایر کوچنده کشور را داراست. این استان قطب عشایر کشور و رنگین‌کمان اقوام است؛ یعنی از تمام اقوام در استان فارس زندگی می‌کنند.

مدیرکل امور عشایر فارس در پاسخ به این پرسش که آیا کوچ پاییزه در فارس انجام شده است، گفت: بله، ولی به دلیل خشکسالی نامنظم بوده است. برخی‌ها ممکن است اصلاً کوچ هم نکنند؛ برخی نیز در منطقه ییلاقی کوچ می‌کنند و در میان‌بندها سکنی می‌گزینند. برای مثال در اطراف شیراز دامداری یا زمین اجاره کرده‌اند.

مناطق ییلاق و قشلاق فارس کدام‌اند؟

کریمی درباره مناطق ییلاق و قشلاق فارس توضیح داد: مناطق جنوبی فارس غالباً قشلاق هستند، مانند شهرستان‌های داراب، زرین‌دشت، فسا، جهرم، لار، لامرد و... که زمستان‌ها عشایر به آنجا می‌روند، زیرا از پاییز معمولاً بارندگی وجود دارد، در زمستان هم علوفه فراهم است و هوا خنک‌تر است.

وی افزود: از فروردین‌ماه عشایر به سمت مناطق ییلاقی و سردسیر استان یا میان‌بندها می‌آیند تا بتوانند از علوفه مراتع آنجا استفاده کنند؛ مناطقی مانند آباده، اقلید، سرچهان، سپیدان، بوانات، مرودشت و... .

مدیرکل امور عشایر فارس در پایان گفت: همراه با تغییر فصل، عشایر نیز کوچ می‌کنند؛ در فصل سرد به مناطق جنوبی و در فصل گرم سال به مناطق خنک استان کوچ می‌کنند. برخی از عشایر نیز از استان خارج می‌شوند و به مناطق جنوبی استان اصفهان، مانند سمیرم می‌روند.

به گزارش ایسنا، گفته‌های مدیرکل امور عشایر فارس نشان می‌دهد که تداوم خشکسالی و کمبود منابع طبیعی، چرخه سنتی کوچ عشایر این استان را با چالش جدی روبه‌رو کرده است. در شرایطی که بیش از ۹۰ درصد عشایر متکی به مراتع‌اند، تداوم خشکسالی می‌تواند تبعات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای به دنبال داشته باشد. به نظر می‌رسد اعطای تسهیلات حمایتی بلندمدت و برنامه‌ریزی برای احیای مراتع، از ضرورت‌های فوری برای حفظ حیات عشایر و استمرار کوچ در فارس است.

انتهای پیام