به گزارش پایگاه خبری «عصرخودرو»، ایران‌خودرو با هدف تقویت ایمنی و اطمینان خاطر مشتریان، برنامه‌ای داوطلبانه برای ارتقای سیستم گرمایشی خودروهای خانواده پژو 206، 207 و رانا راه‌اندازی کرده است.

در این طرح پیش‌گیرانه، قطعه محافظ بخاری با نسخه‌ای کاملاً جدید، مقاوم‌تر و بازطراحی‌شده جایگزین می‌شود تا در هر شرایطی، از جمله کارکردهای طولانی یا تعمیرات غیراستاندارد، بالاترین سطح حفاظت برای سرنشینان تضمین گردد. این اقدام، بخشی از تعهد تازه مدیریت ایران‌خودرو به مسئولیت اجتماعی و پیاده‌سازی استانداردهای پیشرفته ایمنی در تمام محصولات، چه قدیمی و چه جدید، به شمار می‌رود.

بررسی‌های دقیق فنی و میدانی نشان می‌دهد که در موارد نادر – به‌ویژه در خودروهایی با عمر بالا یا سابقه تعمیرات غیرمجاز – امکان آسیب به قطعه محافظ فعلی وجود دارد که می‌تواند منجر به نشت آب گرم در ناحیه کنسول شود. ایران‌خودرو، بدون توجه به علت یا سال تولید، تصمیم گرفته بیش از 2 میلیون و 600 هزار دستگاه از این خانواده خودرو را که از حدود 24 سال پیش تولید شده‌اند، به‌صورت کاملاً رایگان تحت پوشش این برنامه قرار دهد.

قطعه جایگزین با مواد مقاوم‌تر و طراحی مهندسی‌شده مجدد، در برابر فشارهای سیستم گرمایشی کاملاً ایمن است و هرگونه ریسک نشت را به صفر می‌رساند. نکته مهم اینکه، قطعه اصلی از ابتدا بر اساس استانداردهای شرکت پژو طراحی و نصب شده بود، اما رویکرد جدید ایران‌خودرو، فراتر از الزامات، ایمنی مشتریان را در اولویت مطلق قرار داده است.

اجرای این برنامه به‌صورت مرحله‌ای و برنامه‌ریزی‌شده در سراسر کشور آغاز شده تا مشتریان بدون دغدغه و ازدحام، از خدمات بهره‌مند شوند. در فاز اول، خودروهای تولیدشده بین سال‌های 1380 تا 1390 اولویت دارند و تمام هزینه‌های قطعه، نصب و اجرت توسط ایران‌خودرو تأمین می‌شود. زمان‌بندی مراحل بعدی از طریق وب‌سایت رسمی شرکت و پیامک‌های اطلاع‌رسانی اعلام خواهد شد.

مشتریان گرامی می‌توانند با ورود به وب‌سایت ایران‌خودرو یا تماس با مرکز پاسخگویی 096440، وضعیت خودرو خود را بررسی کرده و نوبت مراجعه به نمایندگی‌های مجاز را دریافت نمایند.

همزمان، سیستم بخاری در محصولات جدید ایران‌خودرو نیز بازمهندسی شده تا چنین مواردی در آینده به‌طور کامل حذف شود. این تغییر، جزئی از برنامه جامع تحول کیفی شرکت است که بر افزایش ایمنی، رضایت مشتری و استانداردهای جهانی تمرکز دارد.

ایران‌خودرو بار دیگر بر اهمیت نگهداری منظم، استفاده از قطعات اصلی و مراجعه به شبکه خدمات مجاز تأکید می‌کند.

مدیریت ایران‌خودرو با سپاس از اعتماد و همراهی مشتریان، بر این باور است که اعتبار واقعی، با صداقت، عمل‌گرایی و احترام پایدار به مصرف‌کننده ساخته می‌شود.

کمتر از یک سال از آغاز مدیریت خصوصی در ایران خودرو می گذرد و طی این مدت ایران خودر وبه موفق ترین الگوی واگذاری صنایع مختلف به بخش خصوصی و با مدیرتی این بخش تبدیل شده است. در جدیدترین آمار تولید خودرو کشور، تنها شرکت هایی که رشد تولید را به ثبت رسانده اند خودروسازان خصوصی کوچک، تولیدکنندگان خصوصی خودروهای تجاری و در بین خودروسازان بزرگ تنها گروه صنعتی ایران خودرو است. حال در ادامه نمایش تحول هایی که در کمتر از یک سال با مدیریت خصوصی رقم خورده شاهد نخستین فراخوان شجاعانه، مسئولیت پذیرانه و بزرگ ایران خودرو برای یک نقص ایمنی هستیم که طی 24 سال قبل از دوران مدیریت بخش خصوصی در این شرکت رقم خورده و با وجود هزینه زا بودن و نیازمندی انرژی فراوان در بخش خدمات پس از فروش این شرکت، این فراخوان برای مشتری مداری و حفظ ایمنی مالکان خودروهای ایران خودرو حتی تا 24 سال قبل اعلام شده است. اما نکته مهم آن است که تیم جدید می توانست با واگذاری این ضعف به تیم های دولتی پیشین به سادگی از آن بگذرد و یا مهم تر از آن این نکته بود که این نقص فنی یک ترند روز یا بحران تازه نیست که در واکنش به ان ایران خودرو محبور به اعلام چنین فراخوانی باشد. از طرف دیگر، پذیرش نقص و رفع سریع آن با مسئولیت ایمنی در برابر مشتریان، الگویی بین المللی دارد و شامل برند های بزرگسی همچون تویوتا، فولکس واگن، هیوندای ، فورد و ... می شود و از مهمترین الزامات غایب در بازار و صنعت خودرو ایران به حساب می آمد. برای لمس بهتر موضوع فراخوان رفع مشکل فنی و ایمنی بهتر است نگاهی به مهمترین فراخوان های خودرویی سال 20225 تا کنون و همچنینبزرگترین فراخوان های تاریخ صنعت خودرو نگاهی بیاندازیم تا لزوم تبدیل این موضوع به عادت در بین خودروسازان را بیشتر درک کنیم:

فراخوان برای ایمنی و رضایت مشتریان

در دنیای پرسرعت صنعت خودرو، فراخوان‌های ایمنی (Recalls) یکی از ابزارهای کلیدی برای حفظ جان سرنشینان و افزایش اعتماد مشتریان به شمار می‌روند. سال 2025، مانند سال‌های گذشته، شاهد موج جدیدی از این فراخوان‌ها بوده است که عمدتاً به دلیل پیچیدگی‌های فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های الکتریکی، نرم‌افزارهای خودران و مواد پیشرفته در ساخت قطعات، افزایش یافته. طبق آمار اداره ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ملی آمریکا (NHTSA)، تا نوامبر 2025، بیش از 10 میلیون خودرو در ایالات متحده تحت تأثیر فراخوان‌های ایمنی قرار گرفته‌اند. این آمار نه تنها نشان‌دهنده چالش‌های تولید انبوه است، بلکه بر اهمیت نظارت مداوم و واکنش سریع شرکت‌ها تأکید می‌کند.

10 فراخوان مهم برندهای خودرویی در سال 2025 تاکنون

سال 2025 با رکوردهای تلخی در زمینه فراخوان‌ها آغاز شده است. فورد، به عنوان پیشتاز، با بیش از 110 فراخوان تا اکتبر، بیش از 5 میلیون خودرو را تحت تأثیر قرار داده. تسلا نیز با به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری گسترده، میلیون‌ها دستگاه را فراخوان کرده است.

1. فورد اکسپلورر (بیش از 1.89 میلیون دستگاه، 2025): فراخوان برای مشکل تریم ستون شیشه جلو که ممکن است جدا شود و دید راننده را مختل کند. این مسئله ریسک تصادف را افزایش می‌دهد و فورد در حال تعویض قطعات است.

2. تسلا مدل 3، مدل وای و سایبرتراک (5.7 میلیون دستگاه، ژانویه تا مارس 2025): مشکل برچسب‌های هشدار ناکافی در چراغ‌ها و سیستم اتوپایلوت که منجر به از دست رفتن کنترل می‌شود. تسلا با به‌روزرسانی OTA (Over-The-Air) آن را حل کرده اما بیش از 99 درصد خودروها نیاز به بررسی دارند.

3. جنرال موتورز (جی‌ام) وانت‌های فول‌سایز با موتور 6.2 لیتری وی8 (نزدیک به 600 هزار دستگاه، اوایل 2025): نقص در میل‌لنگ که می‌تواند منجر به آسیب فاجعه‌بار موتور شود. این فراخوان یکی از بزرگ‌ترین‌ها در بخش خودروهای نیمه سبک است.

4. فولکس‌واگن اطلس و اطلس کراس اسپورت (175 هزار دستگاه، مارس 2025): نصب نادرست پوشش موتور پس از سرویس که می‌تواند شل شود و ریسک آتش‌سوزی ایجاد کند. فولکس‌واگن در حال بازرسی و تعویض است.

5. تویوتا تاندرا و تاندرا هایبرید (443 هزار دستگاه، می 2025) : نفوذ رطوبت به لامپ‌های عقب که باعث خاموشی همزمان می‌شود و ریسک تصادف را افزایش می‌دهد. تویوتا در حال تعویض لامپ‌ها طی این فراخوان است.

6. هوندا آکیورا MDX تایپ-S و پایلوت(294 هزار دستگاه، سه ماهه نخست 2025): خطای نرم‌افزاری که باعث خاموشی موتور می‌شود. هوندا با به‌روزرسانی ECU آن را برطرف می‌کند.

7. استلانتیس (جیپ رنگلر ، 24 هزار دستگاه، اکتبر 2025): به‌روزرسانی OTA که ممکن است منجر به خاموشی موتور شودو خودرو توقف ناگهانی داشته باشد.

8. هیوندای سانتافه (2024-2025، اکتبر 2025): نصب نادرست قطعه‌ای که می‌تواند اتصال کوتاه الکتریکی در تصادف ایجاد کند.

9. تسلا مدل Y و مدل 3 (13 هزار دستگاه، اکتبر 2025): کانتاکتورهای باتری ولتاژ بالا که نادرست ساخته شده و ریسک آتش‌سوزی دارد.

10. فورد برانکو (163 هزار دستگاه، اکتبر 2025): پیچ شل در صندلی‌های جلو که ریسک آسیب در تصادف را افزایش می‌دهد.

این فراخوان‌ها عمدتاً بر سیستم‌های الکتریکی، موتور و ایمنی تصادف تمرکز دارند و نشان‌دهنده چالش‌های فناوری‌های نوین هستند.

10 فراخوان مهم صنعت خودرو در تاریخ

فراخوان‌های ایمنی در صنعت خودرو، از دهه 1960 میلادی به بعد، به عنوان ابزاری حیاتی برای حفظ جان سرنشینان و بهبود کیفیت محصولات ظاهر شده‌اند. این رویدادها، اغلب ناشی از نقص‌های فنی، طراحی یا تولیدی، نه تنها میلیون‌ها خودرو را تحت تأثیر قرار داده‌اند، بلکه درس‌های ارزشمندی برای خودروسازان به همراه داشته‌اند. این فهرست بر پایه داده‌های معتبر مانند گزارش‌های NHTSA (اداره ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ملی آمریکا) و تحقیقات جهانی تدوین شده و نشان‌دهنده تکامل صنعت از انکار مشکلات به پذیرش مسئولیت است.

1. فراخوان ایربگ‌های تاکاتا (2013-تاکنون، بیش از 67 میلیون ایربگ، 19 برند): بزرگ‌ترین فراخوان تاریخ صنعت، مربوط به نقص در نیترات آمونیوم (ماده شیمیایی ایربگ‌ها) که باعث انفجار و پرتاب فلزات تیز می‌شود. این مسئله بیش از 30 مرگ و صدها زخمی در جهان به بار آورد. برندهایی مانند هوندا، تویوتا، فورد و نیسان تحت تأثیر قرار گرفتند. تاکاتا ورشکست شد و خودروسازان میلیاردها دلار جریمه پرداختند. این فراخوان، استانداردهای جهانی ایمنی ایربگ را دگرگون کرد.

2. فراخوان فولکس‌واگن دیزل‌گیت (2015، 11 میلیون خودرو): رسوایی "دروغ‌گو" که در آن نرم‌افزارهای تقلب‌آمیز (defeat devices) آلایندگی واقعی موتورهای دیزلی 1.6 و 2 لیتری را پنهان می‌کردند. این فراخوان، 5 میلیون خودرو فولکس‌واگن و 2.1 میلیون آئودی را در اروپا و آمریکا شامل شد. عواقب: جریمه 30 میلیارد دلاری، تغییر قوانین زیست‌محیطی و ضربه شدید به اعتبار برند آلمانی.

3. فراخوان جنرال موتورز؛ سوئیچ احتراق (2014، 30 میلیون خودرو): نقص در سوئیچ‌های احتراق که باعث خاموشی ناگهانی موتور و غیرفعال شدن ایربگ‌ها می‌شد. مدل‌هایی مانند شورلت کوبالت و پونتیاک G5 از 2005 تا 2007 آسیب دیدند. این فراخوان، 130 مرگ و صدها زخمی را به همراه داشت و GM را 3 میلیارد دلار جریمه کرد.

4. فراخوان تویوتا؛ شتاب ناخواسته (2009-2010، 9 میلیون خودرو): پدال‌های گاز گیرکننده در کف خودرو یا زیرپایی، باعث شتاب‌گیری خودبه‌خودی می‌شد. مدل‌هایی مانند کمری، کرولا و پریوس تحت تأثیر بودند. NHTSA بیش از 6200 شکایت، 89 مرگ و 57 زخمی ثبت کرد. تویوتا 1.2 میلیارد دلار جریمه پرداخت و فروش را متوقف کرد.

5. فراخوان فورد؛ کروز کنترل (2007، 14.9 میلیون خودرو): سوئیچ‌های کروز کنترل ساخته‌شده توسط Texas Instruments که با نفوذ مایع ترمز، اتصال کوتاه و آتش‌سوزی ایجاد می‌کردند. این فراخوان، یکی از پرحجم‌ترین‌ها در آمریکا، حتی پس از خاموش بودن موتور هم ریسک داشت. فورد در 10 سال، قطعات را تعویض کرد و هزینه‌ای هنگفت متحمل شد.

6. فراخوان فایِرستون (2000، 14.4 میلیون تایر، عمدتاً فورد اکسپلورر): تایرهای آتنا با مشکل جدا شدن دیواره که باعث واژگونی می‌شد. بیش از 218 مرگ و 700 زخمی در آمریکا ثبت شد. این فراخوان، قوانین تایرها را تغییر داد.

7. فراخوان فورد (1980، 21 میلیون خودرو): نقص گیربکس اتوماتیک که خودرو را به جای پارک، به حالت عقب می‌برد. فورد برای اجتناب از هزینه، برچسب هشدار فرستاد، اما بعدها جریمه شد. این مسئله، 6000 تصادف و 98 مرگ به بار آورد.

8. فراخوان GM A-Body (1978، 5.7 میلیون خودرو): نقص‌های متعدد در مدل‌های شورلت مونته‌کارلو و ال‌کامینو، از جمله فروپاشی تعلیق جلو، گیرکردن فرمان و افتادن چرخ‌ها. این فراخوان، یکی از وحشتناک‌ترین‌ها در تاریخ GM، استانداردهای تعلیق را بازنویسی کرد.

9. فراخوان فورد پینتو (1978، 1.5 میلیون خودرو): مخزن سوخت که در برخورد از عقب منفجر می‌شد. فورد از تعمیر اجتناب کرد تا هزینه‌ها کم شود اما پس از افشاگری، فراخوان داد. این رویداد، بحث‌های اخلاقی در صنعت را برانگیخت و 27 آتش‌سوزی ثبت شد.

10. فراخوان آئودی (1982، 400 هزار خودرو): ادعای "شتاب ناخواسته" که بعداً به پدال‌های گیرکننده نسبت داده شد. این فراخوان، فروش آئودی در آمریکا را 50 درصد کاهش داد و شهرت برند را برای سال‌ها خدشه‌دار کرد.

این فراخوان‌ها، از مشکلات مکانیکی اولیه تا نقص‌های نرم‌افزاری مدرن، نشان‌دهنده پیشرفت صنعت هستند. هر کدام، قوانین جدیدی وضع کرده و خودروسازان را به سمت شفافیت سوق داده‌اند. در مجموع، بیش از 1 میلیارد خودرو در 40 سال گذشته فراخوان خورده‌اند اما این اقدامات، جان میلیون‌ها نفر را نجات داده است.

روند ارائه فراخوان توسط شرکت‌های خودروساز: مشتری‌مداری، نه ضعف

فراخوان‌های ایمنی، فرآیندی سیستماتیک است که توسط نهادهایی مانند NHTSA در آمریکا یا معادل‌های آن در اروپا (مانند Euro NCAP) نظارت می‌شود. روند معمولاً با گزارش‌های اولیه از مصرف‌کنندگان یا تست‌های داخلی آغاز می‌شود. شرکت‌ها موظف‌اند ظرف 5 روز گزارش دهند و ظرف 60 روز، راه‌حل (تعمیر، تعویض یا بازخرید) ارائه کنند. این فرآیند کاملاً رایگان است و شامل خودروهای جدید تا مدل‌های چندین سال قبل می‌شود – مثلاً فراخوان‌های تویوتا برای مدل‌های 2010. این اقدام، نشانه ضعف نیست؛ بلکه نمادی از مسئولیت‌پذیری است. شرکت‌ها با شناسایی زودهنگام مشکلات، از خسارات جانی و مالی جلوگیری می‌کنند و اعتماد مشتریان را حفظ می‌نمایند. برای مثال، فراخوان تسلا با OTA، بدون نیاز به مراجعه به نمایندگی، انجام می‌شود و بیش از 99 درصد خودروها را پوشش می‌دهد. در مقابل، تأخیر در فراخوان می‌تواند به جریمه‌های سنگین (مانند 210 میلیون دلار برای هیوندای/کیا در 2020) منجر شود. فراخوان‌ها مشتری‌مداری را تقویت می‌کنند، زیرا تعمیرات رایگان، حتی برای خودروهای قدیمی، امنیت سرنشینان را اولویت قرار می‌دهد و برند را از بحران‌های بزرگتر نجات می‌دهد.

وضعیت بازار ایران: کمبود فراخوان و ضرر مصرف‌کنندگان

در بازار ایران، وضعیت فراخوان‌ها متفاوت و چالش‌برانگیز است. در بخش خودروهای ساخت داخل، مانند محصولات ایران‌خودرو و سایپا، فراخوان‌ها نادر و محدود بوده است. مشکلات قطعات معیوب، مانند نقص ترمز یا موتور اغلب بدون فراخوان رسمی رها می‌شوند و مصرف‌کننده ضرر می‌کند. این کم‌کاری، نه تنها ایمنی را تهدید می‌کند، بلکه اعتماد به صنعت داخلی را کاهش می‌دهد. در بخش وارداتی، به دلیل قطع روابط سیاسی-اقتصادی، اجرای فراخوان‌ها تقریباً متوقف شده. مثالی بارز، فراخوان هیوندای و کیا برای موتورهای تتا (Theta II) است. این موتورها در مدل‌های 2011-2019 سوناتا، سورنتو و اپتیما، به دلیل نقص یاتاقان‌ها (connecting rod bearings) و میل‌لنگ، مستعد آتش‌سوزی و توقف ناگهانی هستند. کیا و هیوندای اعتراف کرده‌اند که پلیسه‌ها (debris) در فرآیند تولید باعث این مشکل شده و فراخوان برای بیش از 1.6 میلیون خودرو در جهان صادر شده. در ایران، هزاران خودرو از این مدل‌ها بدون تعمیر رها شده‌اند و صاحبان با هزینه‌های سنگین تعمیر موتور روبرو هستند. اگر فراخوان اجرا می‌شد، این مشکلات حل شده و مشتریان متضرر نمی‌شدند. این مسئله نشان می‌دهد فراخوان، اعتراف به عیب است اما حل آن، نجات‌دهنده.

فرهنگ اعلام فراخوان در صنعت خودرو: لزوم، تاریخچه و درس‌ها

فراخوان‌های ایمنی، بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ صنعت خودرو هستند که ریشه در تعهد اخلاقی و قانونی به ایمنی دارند. لزوم آن‌ها از آمار تلخ ناشی می‌شود: طبق NHTSA، فراخوان‌ها سالانه میلیون‌ها زندگی را نجات می‌دهند. بدون فراخوان، مشکلات پنهان مانند ایربگ‌های معیوب تاکاتا (بزرگ‌ترین فراخوان تاریخ با 67 میلیون کیسه هوا از 2013)، می‌تواند فاجعه‌بار باشد. فرهنگ اعلام فراخوان، از دهه 1960 با تأسیس NHTSA شکل گرفت و شرکت‌ها را ملزم به شفافیت کرد. تاریخچه آن به 1966 بازمی‌گردد، زمانی که NHTSA برای نظارت بر استانداردهای ایمنی فدرال (FMVSS) تأسیس شد. پیش از آن، فراخوان‌ها داوطلبانه و نادر بودند؛ مثلاً فورد در 1916 برای مدل T به دلیل حشرات در صندلی‌ها فراخوان داد – اولین مورد ثبت‌شده. دهه 1970 با فراخوان فورد برای 7.9 میلیون خودرو به دلیل سوئیچ احتراق معیوب (ریسک آتش‌سوزی) و جنرال موتورز برای 6 میلیون به دلیل نشت اگزوز، فرهنگ را دگرگون کرد. دهه 1990، فراخوان آئودی 5000 (400 هزار دستگاه) به دلیل "شتاب ناخواسته" (که بعداً به پدال گیرکردن نسبت داده شد) و فایِرستون برای تایرهای معیوب (14.4 میلیون جفت، منجر به 218 مرگ) را دید. تویوتا در 2009 با 9 میلیون خودرو برای پدال‌های گیرکننده، رکورد زد و جریمه 1.2 میلیارد دلاری پرداخت کرد.

نویسنده: امیرحسین برخورداری