به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بحران اقتصادی، ناکارآمدی دولت و کاهش محبوبیت حزب حاکم در ترکیه، کار را برای اردوغان و کابینه و حزب او دشوار کرده است. در نتیجه برای در امان ماندن از انتقادات و زمینه‌سازی برای پیروزی در انتخابات آتی، حالا استراتژی نوینی طراحی شده که البته از بسیاری جهات، از نظر اخلاقی، مردود و غیرقابل قبول است.

مبنای این استراتژی بر چنین ایده‌ای قرار گرفته که یک ستاد محرمانه، شهرداران احزاب مخالف را اقناع کند تا از حزب خود استعفا دهند و به حزب اردوغان بپیوندند. شاید چنین اقدامی به ظاهر، بی‌اهمیت به نظر برسد، اما واقعیت این است که در ساختار سیاسی ترکیه، شهرداری‌ها نهادهای مهم، موثر و تعیین کننده‌ای در پیروزی رهبران سیاسی و احزاب آنها هستند.

در نتیجه، حتی زمانی که شهردار یک شهر کوچک، راضی می‌شود از حزب خود استعفا دهد و به حزب حاکم بپیوندد، چنین رویدادی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و افکار عمومی پیدا می‌کند و حزبی که در این بازی، یک شهردار و به عبارتی یک شهرداری را از دست داده به شکلی جدی دچار ضرر و خسران می‌شود.

پارلمان ترکیه 600 کرسی دارد و در 81 استان این کشور، بیش از دو هزار شهردار فعالیت می‌کنند. ممکن است احزاب بزرگ برای پیروز شدن در انتخابات محلی و به دست آوردن امکان مدیریت یک شهرداری، کار آسانی در پیش رو داشته باشند. اما این رقابت برای احزاب کوچک سخت است و معمولاً احزاب کوچک در این میدان شکست می‌خورند.

اما فاتح اربکان رهبر حزب دوباره رفاه، به عنوان سیاستمداری شگفتی ساز که حزب نوپای او توانسته چندین شهرداری را در اختیار بگیرد، نشان داد که حزب او، حالا از مهمترین مدعیان رشد و پیشرفت تشکیلاتی و سازمانی در استان‌های مختلف است. ولی حالا، رهبر حزب می‌گوید: ستاد محرمانه اردوغان، با تلفن و تطمیع، چند تن از شهرداران حزب او را نیز به سوی خود جذب کرده است. 

بر اساس شواهد و نمونه‌های قبلی باید گفت: معمولاً در فضای سیاسی ترکیه، دو سناریو و راهکار مرسوم وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان یک شهردار، یا حتی یک نماینده پارلمان را به استعفا سوق داد.

راهکار نخست این است که با دادن وعده‌های مالی و تضمین جایگاه، شهردار یا نماینده را تشویق کنند که از حزب خود استعفا دهد و به حزب دیگر بپیوندد. اما سناریوی دوم این است که حزب حاکم و مقامات دولتی، با استفاده از ابزار تهدید و ارعاب، یک سیاستمدار یا شهردار را وادار به استعفا کنند. به نحوی که به او گفته شود: یا باید استعفا دهی و به حزب ما بپیوندی یا اطلاعات مربوط به رسوایی‌های مالی و اخلاقی ات، منتشر خواهد شد.

بر اساس این سناریو، خانم چرچی اوغلو شهردار کلانشهر آیدین، امسال از ترس رسوایی مالی، از حزب جمهوری خلق استعفا داد و به حزب اردوغان پیوست. استعفای او، یک شکست بزرگ برای حزب جمهوری خلق و یک دستاورد مهم برای حزب حاکم ترکیه بود.

چرا سخنان فاتح اربکان مهم است؟

فاتح اربکان فرزند مرحوم نجم الدین اربکان نخست وزیر فقید اسلامگرای ترکیه است. او برای ورود به دنیای سیاست، دو راه در پیش رو داشت. یا باید به شاگردان وفادار و قدیمی پدرش در حزب اسلامگرای سعادت می‌پیوست و عضو این حزب می‌شد، یا به شاگردان انشعاب کرده پدرش در حزب عدالت و توسعه می‌پیوست.

با توجه به روابط نزدیک اردوغان با فرزندان مرحوم اربکان، رسانه‌ها چنین پیشبینی می‌کردند که فاتح، عضو حزب اردوغان خواهد شد. حتی در جریان دعوای مالی بین فرزندان اربکان، آنان محترمانه از اردوغان خواستند که بین آنها، میانجیگری و حکمیت کند. با این حال، فاتح اربکان راه سومی پیدا کرد و حزب خود را به یاد حزب قدیمی پدرش که «حزب رفاه» (RP) نام داشت، حزب رفاه جدید یا حزب دوباره رفاه، نامگذاری کرد. 

تحلیلگران و ناظران سیاسی در ترکیه، انتظار داشتند که حزب جدید فاتح اربکان، دست کم پس از یک دوره فعالیت 10 ساله، اعتماد و رای شهروندان را به دست بیاورد. اما این حزب، به سرعت از حزب سعادت نیز سبقت گرفت و در انتخابات پارلمان و انتخابات شهرداری‌های ترکیه نتایج جالب توجهی به دست آورد. 

رجب طیب اردوغان، بارها تلاش کرد تا فاتح اربکان را تشویق کند مانند نعمان کورتولموش و سلیمان سویلو، کرکره حزب خود را پایین بکشد و کل تشکیلات خود را در حزب عدالت و توسعه ادغام کند، ولی او دست به چنین اقدامی نزد و استقلال حزب خود را حفظ کرد.

افشاگری اربکان

با آن که فاتح اربکان، رابطه محترمانه و خوبی با اردوغان داشته، اما حالا دست به افشاگری علیه او زده و اعلام کرده که اردوغان شخصاً، برای جذب شهرداران حزب او، دست به فعالیت زده است. به این شکل که اول از اعضای ستاد محرمانه خود خواسته با شهرداران حزب دوباره رفاه تماس گرفته و آنان را تطمیع کنند و در فاز بعدی، برای نشان دادن حسن نیت، شخصاً نیز تلفنی با آنها صحبت کرده است. 

اربکان می‌گوید: «همچنان که می‌دانید، در بسیاری از احزاب ترکیه و اخیراً در حزب ما، برخی از شهرداران استعفا می‌دهند و به حزب حاکم می‌پیوندند. این فقط مشکل ما نیست و تبدیل به یک معضل ساختاری و اخلاقی شده است. متاسفانه این رویه زشت، تبدیل به یک عملیات هدفمند شده و خود شخص رئیس جمهور، بر این عملیات نظارت می‌کند. از آنجایی که سران حزب عدالت و توسعه متوجه شده‌اند که محبوبیت آنها از بین رفته و حزبشان در مسیر انحلال و افول قرار گرفته، دست به این کارهای پنهانی می‌زنند و با ابزارهایی همچون تطمیع، باج‌گیری و فشار سیاسی، افراد را در تنگنا قرار می‌دهند. خیلی‌ها نمی‌توانند این فشار را تحمل کنند و این شهرداران با باج‌گیری سیاسی جدی روبرو هستند. دامنه این باج‌گیری روز به روز گسترده‌تر شده و حالا برای کسب موافقت نمایندگان احزاب مخالف با روند اصلاح قانون اساسی در پارلمان، از همین عملیات استفاده می‌کنند و باج‌گیری را به عنوان یک رویه جدید در دستور کار قرار داده‌اند. شخص رئیس جمهور با چند تن از شهرداران ما صحبت کرده و به آنها وعده داده که در صورت پیوستن به حزب حاکم، آینده سیاسی و پست‌ها و مسئولیت‌های آتی آنان، تضمین خواهد شد». 

به باور تحلیلگران، اظهارات فاتح اربکان بار دیگر ابعاد غیر اخلاقی سیاست‌های فشار و غصب قدرت در نهادهای محلی در ترکیه را برجسته کرده است. چنین اقداماتی به معنای تضعیف نمایندگی دموکراتیک و از بین بردن امکان مشارکت‌های محلی است.

وادار کردن شهرداران و مسئولین محلی به تغییر حزب، غصب اراده رأی‌دهندگان است. چنین اقداماتی رقابت دموکراتیک را تضعیف، مخالفان را خنثی و فساد نهادی را تعمیق می‌کند. در عین حال، ادعاهای رشوه و باج‌گیری سیاسی تهدیدی آشکار برای اصل حاکمیت قانون است.

باسکین اوران از دانشگاهیان ترکیه می‌گوید: «فرآیند فعلی در حزب عدالت و توسعه، نوع دیگری از غصب قدرت است و نشان می‌دهد که استراتژی‌های سرکوب و تضعیف مخالفان، با چندین سناریو ادامه دارد».

همچنین عرفان آکتان از تحلیلگران ترکیه بر این باور است که حزب عدالت و توسعه، به خاطر استقلال قضات فعال در هیات عالی انتخابات، از امکان دستکاری آراء و مهندسی انتخابات محروم مانده و سعی می‌کند با استفاده از چنین شیوه‌هایی برای جذب شهرداران احزاب دیگر، نوع دیگری از مهندسی سیاسی را پیش ببرد. این همان رفتاری است که توماس کاروترز از بنیاد کارنگی آن را به عنوان مصداقی از ظهور «استبداد رقابتی» در ترکیه، توصیف کرده است.

انتهای پیام/