به گزارش خبرنگار مهر، استوانه کورش یکی از مهم‌ترین آثار باستانی جهان است که به عنوان نخستین منشور حقوق بشر شناخته می‌شود. این استوانه در سال ۱۲۸۵ خورشیدی توسط هرمز رسام، باستان‌شناس ایرانی، در بابل کشف شد. جنس این استوانه از گل رس بوده و شامل ۴۰ خط به زبان آکدی و خط میخی بابلی است.

این اثر تاریخی به سال ۵۳۹ پیش از میلاد بازمی‌گردد، زمانی که کورش پس از شکست بخت‌النصر و فتح بابل، دستور نگارش این متن را داد و در آن از سیاست‌ها و اقدامات خود برای برقراری عدالت، آزادی و احترام به باورهای مردم سخن می‌گوید. استوانه کورش که در روزهای اخیر، در صحن چهل‌وسومین کنفرانس عمومی یونسکودر سمرقند به‌عنوان یکی از نخستین منشورهای حقوق بشر جهان که بر احترام به تنوع فرهنگی تأکید دارد، به رسمیت شناخته شد و از سوی کشورهای عضو یونسکو مورد تایید قرار گرفت؛ اکنون در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می‌شود. بخشی از این استوانه که در گذشته جدا شده بود و در دانشگاه ییل آمریکا قرار داشت، بعدها به موزه بریتانیا منتقل و به استوانه اصلی متصل شد.

چه کسی این منشور را به فارسی ترجمه کرد؟

عبدالمجید ارفعی نخستین ایرانی بود که توانست متن منشور کورش را از زبان بابلی به فارسی ترجمه کند. ارفعی زبان‌شناسی متخصص در زبان‌های ایلامی و آکدی بود که این زبان‌ها کلید فهم و رمزگشایی منشور هستند. او در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی (دهه هفتاد میلادی) از روی مولاژ منشور کورش که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، متن اصلی بابلی منشور را با دقت و وسواس فراوان خواند و آن را به فارسی برگرداند. قبل از او هنری راولینسون منشور کوروش را به زبان انگلیسی ترجمه کرده بود.

ترجمه او نخستین ترجمه مستقیم از زبان اصلی بود که به ایرانیان امکان داد متن کورش را بی‌واسطه و دقیق بخوانند. ارفعی تأکید داشت که منشور سخن از صلح، آرامش و بازگرداندن مردم به خانه‌هایشان دارد و نکته مهم برای او روح انسانی و آرامش‌طلبانه منشور بود. او همچنین در ترجمه‌اش بسیاری از جعل‌ها و برداشت‌های نادرست را که در برخی ترجمه‌های دیگر آمده بود، اصلاح کرد و تصویری دقیق‌تر و علمی‌تر از منشور ارائه داد.

نقش عبدالمجید ارفعی را می‌توان به‌عنوان پل اصلی فهم منشور کورش در دنیای معاصر، و نخستین مترجم دقیق و علمی آن از زبان اصلی بابلی به فارسی دانست که صدای کورش بزرگ را به زبان مردم ایران بازگرداند و زمینه پژوهش‌های بیشتر در این زمینه را فراهم ساخت. او با تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود توانست میراثی گرانبها از تاریخ ایران را زنده کند و صدای صلح و انسانیت کورش را به جهانیان برساند. ترجمه منشور کورش توسط او نه تنها یک دستاورد علمی، بلکه یک گام بزرگ در احیای هویت تاریخی و فرهنگی ایرانیان بود.

این منشور که امروز به‌عنوان نماد مدارا و انسانیت شناخته می‌شود، با تلاش‌های ارزنده ارفعی به زبان فارسی جان دوباره گرفت و توانست پیام صلح‌آمیز کورش را به گوش نسل‌های بعدی برساند. کار او پلی بود میان گذشته و امروز، میان سنگ‌نبشته‌های خاموش و زبان زنده مردم ایران، که همچنان یادآور ارزش‌های انسانی برجسته‌ای است که در تاریخ این سرزمین ریشه دارد.