به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران، در نیمه اول سال‌جاری 10 هزار و 414 نفر از هموطنان را در حوادث رانندگی از دست داده‌ایم، این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل (10 هزار و 82 نفر)، 3.3 درصد افزایش یافته است. با استناد به آمارها به نظر می‌رسد، تصادفات همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در کشورمان است.

به گفته محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سالانه حدود هفت درصد درآمد ناخالص ملی برای هزینه‌های درمانی و خسارت‌های ناشی از تصادفات رانندگی صرف می‌شود که بیش از کل سهم وزارت بهداشت در این بخش است. براساس گزارش منتشر شده از سوی پزشکی قانونی کشور در این مدت استان‌های تهران با 856، فارس با 803 و خراسان رضوی با 733 فوتی بیشترین و استان‌های ایلام با 106، کهگیلویه و بویراحمد با 120 و قم با 142 فوتی کمترین تعداد تلفات را داشته‌اند. اما چرا اقدامات انجام شده توسط دستگاه‌های مختلف دولتی و نهادهای غیر دولتی به کاهش آمار تصادفات منجر نشده است.

اسفند ماه سال گذشته کمپین «نه به تصادف» از سوی وزارت بهداشت با هدف کاهش تلفات جاده‌ای، ارتقای فرهنگ رانندگی ایمن و افزایش آگاهی عمومی شکل گرفت، اما در اجرا چندان موفق نبود.

حتی سال گذشته مبالغ جرایم رانندگی هم افزایش پیدا کرد که ظاهراً آن هم تأثیر چندانی نداشته است. دکتر سید مهدی حجتی، وکیل پایه یک دادگستری در زمینه نقش قوانین در کاهش آمار تصادفات می‌گوید: «قوانین راهنمایی و رانندگی در کشورمان مطابق با استانداردهای روز دنیاست و هیچ مشکل خاصی ندارد.»

او معتقد است: «مشکل اصلی در زمینه استانداردهایی است که در تولید خودرو و وضعیت جاده‌ها و معابر و مرمت آنها باید در نظر داشته باشیم. به طور مثال بیشتر دور برگردان‌های موجود در معابر و جاده‌ها فاقد استانداردهای لازم هستند.» این وکیل پایه یک دادگستری با تأکید بر لزوم فرهنگسازی در زمینه رانندگی می‌گوید:«بیشترین مشکل در حوزه تصادفات در کشورمان به مسأله فرهنگسازی و فرهنگ رانندگی برمی‌گردد. در بسیاری از مواقع مردم قوانین را رعایت نمی‌کنند و همین باعث می‌شود که بیشتر تصادفات ناشی از نقض قوانین باشد. در حوزه قوانین، همتراز با سایر کشورها از قوانین کافی برخورداریم، اما در حوزه فرهنگسازی اجرای قوانین با مشکل اساسی روبه‌رو هستیم. هر چند مجریان قانون در ابعاد نظارتی هم موفقیت‌هایی دارند ولی باز هم در اجرا می‌بینیم که قوانین توسط برخی از مردم رعایت نمی‌شود.»

حجتی یکی از دلایل عدم بازدارندگی قوانین راهنمایی و رانندگی را پایین بودن میزان جرایم رانندگی معرفی می‌کند: «مردم دنبال این نیستند که جریمه نشوند، برای همین به راحتی تخلف می‌کنند، میزان جرایم رانندگی هم بازدارندگی ندارد و تخلف در برابر مبلغ جریمه برای مردم مشکلی ایجاد نمی‌کند.» به گفته این حقوقدان سرعت بالای خودروها، ناایمن بودن خودروها و نیز نبستن کمربند ایمنی برای سرنشینان زمینه ساز وقوع تصادف با شدت بالا و مرگ سرنشینان است. به نظر او اجرای دقیق قوانین، بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و مشارکت مردم در فرهنگسازی می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در کاهش این آمار داشته باشد. مواردی مثل پرهیز از سرعت غیرمجاز و سبقت‌های خطرناک، پرهیز از حرکات نمایشی و پرخطر، بستن کمربند برای همه سرنشینان خودرو، پرهیز از رانندگی در حالت خستگی و خواب آلودگی، رعایت فاصله ایمنی با خودروی مقابل، عدم استفاده از تلفن همراه در حین رانندگی و حرکت با سرعت مطمئنه از جمله مواردی است که به کاهش حوادث رانندگی و تلفات تصادفات کمک می‌کند.

39 تا 11 ساله‌ها در صدر قربانیان تصادفات

بر اساس گزارش منتشر شده از سوی پزشکی قانونی آمار تلفات حوادث رانندگی درون شهری در نیمه اول امسال، بیشترین میزان رشد را در مقایسه با تصادفات برون شهری یا روستایی داشته است. در این مدت دو هزار و 589 نفر در تصادفات درون شهری جان خود را از دست داده‌اند. در حالی‌که این رقم در مدت مشابه سال قبل دو هزار و 390 نفر بوده بنابراین در نیمه اول امسال شاهد رشد 8.3 درصدی تلفات تصادفات درون شهری هستیم. در شش ماهه اول امسال همچنین هفت هزار و 174 نفر در محورهای برون شهری جان خود را از دست داده‌اند.

آمارها نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از جان‌باختگان تصادفات، افراد زیر 50سال و از گروه‌های مولد جامعه هستند؛ موضوعی که علاوه بر خسارت‌های جبران‌ناپذیر انسانی، پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای نیز به دنبال دارد. بر اساس آمارهای سازمان پزشکی قانونی کشور در نیمه اول امسال متأسفانه 49.7 درصد از متوفیان حوادث رانندگی را نوجوانان و جوانان 39-11 سال تشکیل داده‌اند. در این مدت افراد بالای 60 سال، 19.5 درصد و افراد 40 تا 49 سال 14 درصد از کل تلفات را به خود اختصاص داده‌اند.

ضربه به سر علت اصلی مرگ در تصادفات

در گزارش سازمان پزشکی قانونی آمده بر اساس آمار سال‌های گذشته، ضربه به سر در تصادفات رانندگی علت اصلی مرگ و جان باختن افراد است و این علت در صدر دلایل مرگ در حوادث رانندگی قرار دارد. اما در نیمه اول امسال، شکستگی‌های متعدد با اندکی اختلاف به عنوان علت اصلی مرگ در تصادفات قرار گرفته است.

در این مدت سه هزار و 628 نفر به دلیل شکستگی‌های متعدد در حوادث رانندگی جان باخته‌اند که 34.8 درصد از کل تلفات را در برمی‌گیرد. پس از آن، ضربه به سر با سه هزار و 473 فوتی (33.3 درصد از کل تلفات) و علل اشتراکی با دو هزار و 208 فوتی (21.2 درصد از کل تلفات) بیشترین علت مرگ افراد در تصادفات رانندگی است.

دکتر روح‌الله ساعی، جامعه‌شناس، خودروهای غیر استاندارد، جاده‌های ناایمن و ارتکاب رفتارهای پرخطر را سه عامل مهم در آمار بالای تصادفات می‌داند: «آمار تصادفات در کشور ما بالاست و هر سال هموطنان زیادی در تصادفات جان خود را از دست می‌دهند. مثلث ایمنی نامناسب خودروها، جاده‌های ناایمن و ارتکاب رفتارهای پرخطر و اشتباهات رانندگان (عامل انسانی)، از مهم‌ترین عوامل تصادفات رانندگی است.

در این میان عامل انسانی هم بیشترین عامل بروز تصادفات است، هم بیشترین آسیب را در تصادف می‌بیند. یعنی هم انسانی از دست می‌رود یا دچار معلولیت می‌شود هم انسان‌های دیگر و خانواده و نزدیکان او دچار بحران می‌شوند. بنابراین باید در زمینه رفتار راننده‌ها و به عبارتی عامل انسانی، مطالعات و اقداماتی انجام شود که بازدارنده باشد اما حتی این هم به تنهایی کافی نیست.» به نظر این جامعه‌شناس فرهنگ رانندگی باید ارتقا پیدا کند. او می‌گوید:«فرهنگسازی نباید مقطعی باشد. ارتقای فرهنگ و فرهنگسازی را باید در تمام طول سال ادامه بدهیم و با برنامه‌ریزی و تعیین بازه زمانی، چند سالی را همه برای ارتقای فرهنگ رانندگی در کشور تلاش کنیم. از این گذشته جاده‌ها، خودروها و وسایل نقلیه باید ایمن باشند و بتوانیم نقاط حادثه‌ساز را اصلاح کنیم.»

شهریور ماه پر از تصادفات

اما با وجود همه اقداماتی که انجام شده است بر اساس آمارهای منتشر شده پزشکی قانونی، ماه شهریور بیشترین تعداد کشته‌های تصادفات را در مقایسه با دیگر ماه‌های سال به خود اختصاص داده است. متأسفانه شهریور امسال نیز تعداد تلفات حوادث رانندگی به بالاترین حد خود در طول شش ماهه امسال رسید و بعد از دو سال مجدداً از مرز دو هزار فوتی عبور کرد و به دو هزار و 64 نفر رسید.

در این ماه تعداد تلفات تصادفات در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 6.1 درصد بیشتر شده است. پیش از این رئیس اداره تصادفات پلیس راهور تهران بزرگ با اشاره به نقش مستقیم وضعیت روانی رانندگان در بروز بسیاری از تصادفات پایتخت به رسانه‌ها گفته بود خشم، اضطراب، نگرانی و شوک‌های روانی ناشی از تماس‌های تلفنی یا اخبار ناگوار که می‌توانند تمرکز راننده را بهم بزنند از عوامل تأثیرگذار در تصادفات هستند.