به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سوریه نیز به کشورهایی پیوسته است که جمهوری کوزوو را به‌رسمیت شناخته‌اند، این اتفاق پس از آن روی داد که احمد الشرع رئیس دولت انتقالی سوریه به ریاض سفر کرد و در نشست سه‌جانبه با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و ویوسا عثمانی، رئیس‌جمهور کوزوو شرکت کرد. پس از این دیدار، وزارت امور خارجه سوریه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که جمهوری کوزوو را به‌عنوان کشوری مستقل و دارای حاکمیت به‌رسمیت شناخته است.

احمد الشرع در دیدار با عثمانی، بر تقویت روابط دوجانبه و درک متقابل و همکاری مشترک، تأکید کرد و این اقدام، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های ترکیه پیدا کرد.

الشرع تأکید کرده است که شناسایی کوزوو در چارچوب سیاست کلی سوریه برای گسترش همکاری و توسعه روابط با کشورهای مختلف، با هدف تأمین منافع مشترک و تقویت دوستی میان ملت‌ها صورت گرفته است، اما شواهد نشان می‌دهد که این اقدام دمشق، به‌توصیه آنکارا صورت گرفته است و هیئت مشترکی تحت‌امر ابراهیم کالین رئیس سرویس اطلاعاتی میت و هاکان فیدان وزیر امور خارجه، از یک ماه پیش در حال هموارسازی مسیر الشرع برای اتخاذ این تصمیم بوده‌اند.

کوزوو برای ترکیه علاوه بر تداعی دوران عثمانی، به‌عنوان یک کریدور استراتژیک ناتو ـ اتحادیه اروپا شناخته می‌شود و در اقدام احمد الشرع برای شناسایی کوزوو، اردوغان نقش مهمی داشته است.

چرا کوزوو مهم است؟

از نظر تاریخی، کوزوو موقعیت مهمی در قلب بالکان داشته و از قرون وسطی یک مرکز فرهنگی استراتژیک بوده است، همچنین مرکز امپراتوری صربستان و بخشی از امپراتوری عثمانی بوده است.
کوزوو بخشی از یوگسلاوی سابق بود و پس از جدایی از صربستان در سال 2008 استقلال خود را اعلام کرد. تا امروز، 120 کشور کوزوو را به‌رسمیت شناخته‌اند. از میان کشورهای غربی می‌توان به آمریکا، آلمان، انگلیس، فرانسه و ایتالیا اشاره کرد و در جهان اسلام نیز ترکیه، عربستان سعودی و مصر و حالا سوریه، استقلال کوزوو را به‌رسمیت شناخته‌اند.

جمعیت کوزوو در سرشماری سال 2022 میلادی 2 میلیون نفر بود، 94.5٪ از جمعیت به‌زبان آلبانیایی، 1.6٪ به‌زبان صربی و 1.1٪ به‌زبان ترکی صحبت می‌کنند. با آن‌که ترک‌ها فقط 1 درصد از جمعیت کوزوو را تشکیل می‌دهند اما، فعالیت‌های رسانه‌ای، آموزش زبان ترکی استانبولی و فعالیت مؤسسات معارف ترکیه در کوزوو، حتی بیش از بوسنی است.

کوزوو زمانی نزدیک به پنج قرن (1912 ـ 1389) بخشی از امپراتوری عثمانی بود، هنوز هم در کوزوو  ردپای فرهنگی، معماری و مذهبی عثمانی نمایان است و مساجد، مؤسسات آموزشی، پیوندهای خانوادگی و طریقت‌های صوفی، ترکیه و کوزوو را به هم پیوند می‌دهند.

برای حزب عدالت و توسعه (AKP) که بر روایت‌های نئوعثمانی و تمدنی تأکید دارد، کوزوو نماد تداوم میراث عثمانی و فضای فرهنگی ترکیه در بالکان است. به‌قول دیمیتار بچف، تحلیلگر ارشد مؤسسه کارنگی «کوزوو برای محافظه‌کاران ترک ارزش عاطفی و نمادین دارد، چرا که هم نمایانگر گذشته عثمانی و هم یادآورِ مسئولیت ترکیه در قبال مسلمانان بالکان است».

ترکیه، کوزوو را به‌عنوان یک پایگاه استراتژیک برای اعمال نفوذ در جنوب شرقی اروپا می‌بیند و از اولین کشورهایی بود که استقلال کوزوو را در سال 2008 میلادی به‌رسمیت شناخت،

به‌عبارتی دیگر، اعلام استقلال کوزوو در دوران زمامداری اردوغان و حزب عدالت و توسعه روی داده است و احمد داود اوغلو از نخستین صاحب‌نظران سیاست خارجی ترکیه است که پیشنهاد توسعه فعالیت ترکیه در کوزوو را پیش کشیده است.

حالا مدت‌هاست آنکارا از طریق کوزوو، کانالی برای همکاری با ناتو، دیپلماسی منطقه‌ای و نفوذ میان جمعیت‌های با اکثریت مسلمان ایجاد می‌کند. آژانس همکاری و هماهنگی ترکیه (تیکا) از مهمترین مؤسسات تحت‌امر وزارت امور خارجه و سرویس اطلاعاتی میت، ده‌ها مسجد و مکان فرهنگی مربوط به دوران عثمانی را بازسازی کرده است،

همچنین مؤسسه یونس امره، زبان و فرهنگ ترکی را در پریشتینا، پریزرن و سایر شهرها ترویج می‌دهد. سازمان دیانت به‌عنوان مهمترین نهاد دینی دولت ترکیه، در کوزوو نیز فعال است و از منظر فرهنگی نیز باید گفت: سریال‌های تلویزیونی ترکیه در کوزوو طرفداران فراوانی دارد و تعداد دانشجویان کوزوویی در دانشگاه‌های ترکیه در یک دهه اخیر، با افزایش 80درصدی مواجه شده است.

در حوزه اقتصاد نیز کوزوو برای ترکیه مهم است و برخی از مهمترین شرکت‌های ترکیه‌ای از جمله لیماک و چالک هولدینگ، از بزرگترین سرمایه‌گذاران در بخش‌های بانکی، انرژی و ساخت‌وساز در کوزوو هستند،

همچنین فرودگاه بین‌المللی پریشتینا و شبکه توزیع برق توسط شرکت‌های ترکیه‌ای اداره می‌شوند، همچنین باید به این موضوع اشاره کرد که نیروهای مسلح ترکیه در KFOR (نیروی کوزوو ناتو) شرکت می‌کنند و آنکارا پرسنل پلیس و نظامی کوزوو را آموزش می‌دهد.

تحلیلگران و ناظران سیاسی، بر این باورند که از همان سال نخست دوران زمامداری حزب عدالت و توسعه در ترکیه یعنی از سال 2002 میلادی، یک تلاش گسترده از سوی اردوغان و رفقای او برای گسترش نفوذ در کوزوو آغاز شد و از زمانی که احمد داود اوغلو در کتاب «عمق استراتژیک»، بالکان را در مرکز سیاست قرار داد، کوزوو اهمیت بیشتری پیدا کرد.

اردوغان دو بار به پریزرن و پریشتینا سفر کرده و در این سفرها اعلام کرده است که دیدار با مردم کوزوو برای او به‌مثابه «بازگشت به خانه» است. از آن زمان تاکنون، ترکیه به چهارمین سرمایه‌گذار بزرگ در کوزوو تبدیل شده است و تعداد مؤسسات مذهبی و آموزشی چندبرابر شدند.

البته پس از کودتای نافرجام سال 2016 میلادی در ترکیه، سرویس اطلاعاتی میت 6 نفر از شاگردان فتح‌الله گولن را در کوزوو دستگیر و به‌جرم دست داشتن در کودتا آنها را به آنکارا منتقل کرد.

این اقدام، خشم بسیاری از نخبگان کوزوو را به‌دنبال آورد و چنین به‌نظر می‌رسد که با وجود تداوم نفوذ ترکیه در این منطقه، تلاش برای سازماندهی شبکه‌های امنیتی و تکثیر گروه‌های وفادار، برای تیم اردوغان اولویت بیشتری پیدا کرده است.

البته نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که بر اساس نظرسنجی‌های معتبر (Balkan Barometer 2024)، ترکیه میان مردم کوزوو، در لیست کشورهای مطلوب بوده و غالباً محبوب‌تر از اتحادیه اروپا است،

شاید به همین دلیل است که مؤسسه انگلیسی چتم هاوس در سند مفصل سال 2023 میلادی، اعلام کرد: «نفوذ ترکیه در بالکان، دیگر تنها تلاشی برای افزایش قدرت نرم نیست، بلکه به یک جزء تثبیت‌‌شده از هویت استراتژیکِ آنکارا تبدیل شده است».

نکته جالب توجه اینجاست؛ تیم سیاست خارجی اردوغان، درست در شرایطی که ارسین تاتار نامزد مورد حمایت ترکیه در انتخابات ریاست‌جمهوری قبرس ترک شکست خورد، حالا کوزوو به اولویتی تبدیل شده است که گویی بخشی از آن شکست را جبران می‌کند.

انتهای پیام/+