مهرداد رضاپور در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص دوره نوجوانی اظهار کرد: از لحاظ سنی، دوره نوجوانی معمولاً از ۱۲ سالگی تا ۱۸ سالگی در نظر گرفته می‌شود، این دوره نیز خود به دو بخش تقسیم شده بخش اول از ۱۲ تا ۱۵ سالگی و بخش دوم از ۱۵ تا ۱۸ سالگی است. 

این روانشناس کودک و نوجوان بیان کرد: به دلیل تفاوت‌های حالات، ویژگی‌ها، استقلال‌طلبی و هویت‌یابی در این دو بخش، دوره نوجوانی به دو گروه تقسیم شده است. 

وی توضیح داد: دوره نوجوانی ویژگی‌های مهمی دارد که آن را در سراسر جهان به عنوان یک برهه بسیار حساس در زندگی افراد می‌شناسند. 

رضاپور افزود: در این دوره، افراد از لحاظ خلقی و هیجانی دچار تغییرات طبیعی می‌شوند که ناشی از تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی است، این تغییرات درونی می‌توانند خلق‌وخوی متفاوتی ایجاد کنند و منجر به نوسانات خلقی شوند.

این روانشناس کودک و نوجوان تصریح کرد: نوجوانان در این سنین حساس‌تر، نکته‌سنج‌تر و نسبت به قضاوت و انتقاد آسیب‌پذیرتر می‌شوند، تندخوتر شده و واکنش‌های لحظه‌ای شدیدتری نشان می‌دهند، خانواده‌ها باید به این ویژگی‌ها آگاه باشند و از واکنش‌های تند و نامناسب پرهیز کنند.

وی ادامه داد: مهم‌ترین مسئله این است که والدین با شناخت دقیق ویژگی‌های دوره نوجوانی، رفتارهای منطقی و مناسب از خود نشان دهند تا کمترین تنش بین والدین و نوجوان ایجاد شود و فاصله‌ای میان آن‌ها به وجود نیاید، آشنایی والدین با این ویژگی‌ها مانع از ایجاد شکاف بین آنان می‌شود.

رضاپور با اشاره به اینکه یکی دیگر از ویژگی‌های کلیدی دوره نوجوانی، نیاز به استقلال و پرهیز از کنترل است،گفت: نوجوان در این سن نه آن‌قدر بالغ است که خوب و بد را به طور کامل تشخیص دهد و نه آن‌قدر کودک که نیاز به کنترل شدید داشته باشد.

این روانشناس کودک و نوجوان بیان کرد: والدین باید استقلال نسبی و کنترل‌شده‌ای به نوجوان بدهند، به او اجازه دهند در برخی اختیارات و انتخاب‌های شخصی تصمیم‌گیری کند، اما همزمان قوانینی وضع شود که هم انعطاف لازم را داشته باشد هم کنترل مناسب صورت گیرد. 

وی ادامه داد: والدین نباید در برابر تغییرات دوره نوجوانی مقاومت کنند، بلکه باید انعطاف منطقی نشان دهند تا نوجوان احساس دیده شدن و توجه به خواسته‌هایش را داشته باشد، در حالی که نظارت والدین همچنان حفظ شود.

رضاپور بیان کرد: نوجوان، به ویژه در بخش دوم این دوره به شدت به گروه همسالان نزدیک می‌شود و از آن‌ها تأثیر می‌پذیرد، نحوه لباس پوشیدن، گفتار و حتی گرایش به رفتارهای پرخطر اغلب از همسالان الگوبرداری می‌شود، همچنین در این دوره نوجوان ترس از تحقیر یا طرد شدن را دارد.

این روانشناس کودک و نوجوان افزود: خانواده‌ها باید مراقب باشند دوستان مناسب را در اطراف فرزند قرار دهند و به فرایند دوست‌یابی سالم کمک کنند.

وی تاکید کرد: تغییراتی در الگوی ارتباطی نوجوان با والدین نیز رخ می‌دهد، طبیعی است که نوجوانان ترجیح دهند زمان بیشتری با دوستان صمیمی‌شان بگذرانند و حتی پیشنهادهای دوستان را بر نظر والدین ترجیح دهند، این تغییرات در همه افراد رخ می‌دهد و اگر توسط والدین به درستی مدیریت شود، به مرور به مسیر طبیعی خود بازمی‌گردد.

رضاپور افزود: میل بیشتر به بودن با همسالان نباید باعث نگرانی شدید والدین شود، بلکه باید با مدیریت مناسب، از تبدیل شدن آن به تنش جلوگیری کرد.

این روانشناس در ادامه با اشاره به اینکه تفکر در مورد مسائل تحصیلی، شغلی و آینده‌نگری از سنین بخش دوم نوجوانی برای افراد پررنگ می‌شود، توضیح داد: نوجوانان به تدریج نگاهی دوراندیشانه به آینده پیدا می‌کنند، خانواده‌ها می‌توانند در این مرحله به فرزند هویت پایدار ببخشند و ویژگی‌های با ثبات را در او پرورش دهند.

وی در ادامه بیان کرد: باید به نوجوان اختیار عمل برای پیگیری علایق و سلایقش داد، در حالی که نظارت وجود دارد. دیدگاه نوجوان در تصمیم‌گیری‌ها باید مؤثر باشد.

رضاپور با بیان اینکه در فرایند هویت‌یابی، ممکن است نوجوان ارزش‌ها، عقاید و اندیشه‌های خانواده را زیر سؤال ببرد، نقد کند و دیدگاه‌های جدیدی ارائه دهد، گفت: این امر طبیعی است و نشان‌دهنده نگاه انتقادی و نو به مسائل است، والدین باید این را به عنوان فرصتی مثبت ببینند، با آن به درستی مواجه شوند و پاسخ‌های مناسبی بدهند. گفت‌وگو در مورد عقاید، ارزش‌ها، مسائل دینی و سیاسی ضروری است.

این روانشناس کودک و نوجوان بیان کرد: ریسک‌پذیری و گرایش به رفتارهای پرخطر نیز ممکن است در این دوره ظاهر شود، اگر مدیریت رفتاری و تعاملی مناسبی وجود نداشته باشد، این رفتارها می‌توانند آسیب‌زا شوند.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از شبکه‌های اجتماعی که گاهی واقعیت را تحریف می‌کنند، می‌تواند سلایق و علایق نوجوان را تحت تأثیر قرار دهد و ارزش‌های نمادین و دروغین را برای او پررنگ کند، باید والدین آگاهی لازم برای تفکیک واقعیت از خیال را به فرزندان بدهند تا مسیر درست زندگی را انتخاب کنند.

انتهای پیام