خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: هرچه در مسیر کوهستانی البرز بالاتر می‌روی، در میان دره‌های سبز و مه‌گرفته، روستایی چون یاقوتی در دل کوه می‌درخشد؛ روستایی به نام کندلوس. جایی که صدای آب چشمه‌ها، بوی گیاهان دارویی و خانه‌های چوبی‌اش، روایتی زنده از زندگی در دل کوهستان را به تصویر می‌کشند.

مسیر دسترسی به کندلوس از جاده چالوس آغاز می‌شود و پس از گذر از کجور، جاده‌ای پیچ‌درپیچ میان جنگل و کوه، تو را به روستایی می‌رساند که در هر گوشه‌اش نشانه‌ای از تاریخ و طبیعت با هم آمیخته‌اند.

از زندگی شهری و دغدغه‌هایش که دل می‌کَنی، چشم‌هایت به منظره‌ای دوخته می‌شود که پیش رؤیت همچون پنجره‌ای رو به آرامش گشوده است. اینجا، پنجره‌ای تازه به سوی گردشگری و طبیعت است؛ کندلوس، روستایی که با هر قدم در محوطه‌اش، حس زندگی در دل تاریخ و طبیعت را تجربه می‌کنی.

قدم زدن در سنگفرش‌های گردشگری

قدم زدن در سنگ‌فرش‌های کوچه‌های کندلوس در هوای خنک پاییز، حال و هوایی دیگر دارد. درختان جنگل‌های اطراف، آرام‌آرام جامه‌ی سبز خود را با رنگ‌های زرد و نارنجی عوض می‌کنند و چشم‌اندازی می‌سازند که گویی آغاز بهشت است.

روی سنگ‌فرش‌هایی قدم می‌زنی که نَمِ صبحگاهی پاییز سطحشان را خیس کرده است. در سمت چپ، غرفه‌های کوچک سوغات محلی چشم‌نوازند و در مرکز محوطه، میدانی طراحی شده که شبیه صحنه‌ای از تئاتر است؛ سکوهایی که با سنگ‌های کوهستان فرش شده‌اند و حال‌وهوایی اصیل به فضا می‌بخشند.

اینجا، مرکز فرهنگی کندلوس است؛ جایی که همه برنامه‌های مهم گردشگری و آئینی روستا در آن برگزار می‌شود، از جشن سنتی تیرماه سیزده شو گرفته تا آئین‌های محلی و روایت‌های عاشقانه‌ای چون «مینا و پلنگ» که هنوز در حافظه‌ی مردم جاری است.

در مرکز روستا، موزه کندلوس قرار دارد؛ یکی از نخستین موزه‌های روستایی ایران که مجموعه‌ای از اشیای تاریخی، دست‌نوشته‌ها، سکه‌ها و ابزار زندگی سنتی مردم منطقه را در خود جای داده است.

دیوارهای گل‌اندود شده و درهای چوبی بازدیدکنندگان را به سمت مسیر گردشگری مینا و پلنگ هدایت می‌کنند، و کوچه‌های سنگ‌فرش‌شده حس قدم زدن در دل تاریخ را به آنها منتقل می‌کنند.

کوچه مینا و پلنگ؛ این خانه فروشی نیست

کوچه‌های سنگ‌فرش‌شده با نام‌های محلی نامگذاری شده است، نام‌های محلی مانند «سره دله»، «نبی سره»، «کوچه مینا و پلنگ» و حس قدم زدن در دل تاریخ را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کنند.

کندلوس، با تمامی زیبایی‌ها و داشته‌های فرهنگی و گردشگری‌اش، به‌واسطه قصه‌ها و آیین‌هایی نظیر مینا و پلنگ شهره و شناخته شده است و سالانه میزبان بازدیدکنندگان و گردشگران زیادی از نقاط مختلف کشور است. مسافران و گردشگران نیز علاقه‌مندند راز عشق مینا و پلنگ را بارها و بارها بشنوند و با روایت‌های این آئین‌های محلی بیشتر آشنا شوند.

روی دیوار خانه مینا تابلویی نصب شده که روی آن نوشته شده است: «این خانه فروشی نیست».ظاهراً صاحب بنا که آن را از مالک قدیمی خریداری کرده، حاضر به فروش آن به میراث فرهنگی یا سایر مشتریان نبوده است.

نقاشی بزرگی از مینا و پلنگ در قسمتی از کوچه به چشم می‌آید و روبروی آن، سکوهای کوچکی تعبیه شده است تا اهالی و مسافران روی آن بنشینند و به شنیدن قصه‌های مربوط به این آئین‌ها و روایت محلی بپردازند.

خانه‌هایی که شبیه موزه هستند

درهای چوبی و طرح‌های سنتی خانه‌های کندلوس به روی گردشگران باز است و بازدید از آنها شوق و اشتیاق خاصی در بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند.

با همراهی محمدحسن، که همسفر و راهنمای ماست، وارد خانه باصفای کندلوس می‌شویم؛ فضایی که گویی تبدیل به یک موزه کوچک شده و جلوه‌های معماری و اشیای سنتی آن را می‌توان از نزدیک مشاهده کرد.

سماور قدیمی زغالی روی طاقچه قرار دارد و در گوشه‌ای، رادیو و ضبط قدیمی به همراه نوارهای کاست دیده می‌شود. همچنین تیر و کمان آرش نیز در خانه به نمایش گذاشته شده و بازدیدکنندگان می‌توانند از نزدیک آنها را ببینند.

نامگذاری خیابان‌ها و کوچه‌ها هر یک داستان جداگانه‌ای دارد و روایتگر شغل، کسب و پیشه صاحبخانه‌ها و زندگی روزمره مردم محلی است.

در خیابان استاد فرهود جلالی کندلوسی توقف کنید

به خیابان استاد فرهود جلالی کندلوسی می‌رسیم؛ مردمان کجور با اشعار و آثار او خاطره دارند و پیر و جوان، مرد و زن، بسیاری از این اشعار را از بر می‌دانند و با این آثار، مانند داستان‌های پارپیرارش زندگی کرده و با آن خاطره ساخته‌اند.

فرهود عاشق طبیعت و فرهنگ دیارش بود و تا آخرین لحظه زندگی‌اش، برای این سرزمین سرود و در راه پاسداشت آن زندگی کرد.

روی دیوار روبرویی، کوچه تابلویی از علی‌اصغر جهانگیری به چشم می‌خورد؛ مردی که کندلوس و فرهنگ آن، تا حد زیادی مرهون تلاش‌ها و حضور اوست و سهم بزرگی در حفظ و معرفی هویت محلی این منطقه دارد.

او کندلوس کندلوس با موزه‌ها و غنای فرهنگی خود، توانسته نامش را فراتر از مرزها مطرح کند و ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی‌اش را جهانی سازد.

راز نماد کندلوس را در امامزاده محل جستجو کنید

اگر به مرکز محله بروید، حمام قدیمی کندلوس دیده می‌شود که بخش دیگری از هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه را به نمایش می‌گذارد. همچنین امامزاده‌ای به نام فضل در این منطقه وجود دارد که سقف چوبی آن و نمادهای به کار رفته بر روی در و دیوار، جلوه‌ای از معماری سنتی و هنری منطقه را نشان می‌دهد.

کندلوس نماد حفظ بافت تاریخی و هویت فرهنگی مازندران است

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نوشهر گفت: با حفظ بافت تاریخی و اصالت فرهنگی در روستای کندلوس، این منطقه به یکی از مقاصد شاخص گردشگری فرهنگی کشور تبدیل شده و زمینه حضور گسترده علاقه‌مندان به میراث بومی فراهم آمده است.

حسین متاجی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: با اشاره به جایگاه ویژه روستای کندلوس در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار کرد که با تلاش و همراهی مردم و مسئولان، بافت تاریخی و ارزشمند این روستا حفظ شده و امروز به عنوان یکی از الگوهای موفق در صیانت از فرهنگ و هویت بومی شناخته می‌شود.

وی افزود: این اقدام موجب افزایش چشمگیر حضور گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن کهن مازندران شده و فرصتی فراهم کرده تا مردم از نزدیک با فضا، آئین‌ها و معماری اصیل منطقه آشنا شوند.

به گفته متاجی، در مسیر اصلی روستا و محدوده بافت تاریخی، تردد خودرو ممنوع است تا آرامش محیط و اصالت کالبدی آن حفظ شود و تنها در موارد خاص، عبور خودروها مجاز است.

وی با اشاره به الزامات جهانی شدن گردشگری بیان کرد: تمام نشانه‌ها و تابلوهای راهنما در کندلوس با زبان محلی و الگوی بومی طراحی شده تا ضمن هماهنگی با استانداردهای گردشگری، فرهنگ، زبان و آئین‌های کهن مردم منطقه نیز زنده بماند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نوشهر تأکید کرد: کندلوس نمونه‌ای کم‌نظیر از پیوند بین میراث ملموس و ناملموس در مازندران است و حفظ آن می‌تواند الگویی برای توسعه گردشگری فرهنگی در سایر مناطق روستایی استان باشد.

برای بازدید از موزه کندلوس، باید مسیر بالای محل را طی کنید و از ۸۰ پله بالا بروید تا بتوانید ساعاتی را در غرفه‌های هشت‌گانه آن سپری کرده و با آثار و فرهنگ منطقه آشنا شوید.