خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - امیرماهان محمدی یکتا: با آغاز فصل پاییز و شکوفایی گل‌های بنفش زعفران در مزارع جنوب غرب استان تهران، کشاورزان رباط‌کریم بار دیگر دست به کار برداشت محصولی شده‌اند که به «طلای سرخ» شهرت دارد، این محصول ارزشمند، که نمادی از اقتصاد کشاورزی در کشور است، در حالی از مزارع رباط کریم برداشت می‌شود که آمارها حکایت از رکود و رشد صفر درصدی تولید طی سال‌های اخیر دارد.

با وجود ظرفیت‌های اقلیمی مناسب و اراضی حاصلخیز، زعفران‌کاری در رباط‌کریم با چالش‌های جدی روبرو است که نه تنها انگیزه کشاورزان را کاهش داده، بلکه آینده کشت این محصول را تهدید می‌کند.

امسال حدود ۹۶۰ کیلوگرم زعفران در رباط کریم برداشت شود

به گفته علی مولایی، رئیس جهاد کشاورزی رباط‌کریم، عملکرد مزارع بین ۵ تا ۱۰ کیلوگرم در هر هکتار متغیر است و پیش‌بینی می‌شود امسال حدود ۹۶۰ کیلوگرم زعفران برداشت شود، این آمار، که بر اساس گزارش خبرگزاری مهر در مهرماه ۱۴۰۴ منتشر شده، نشان‌دهنده پتانسیل اقتصادی زعفران در منطقه است، جایی که هر کیلوگرم زعفران خشک می‌تواند تا ۵۰ میلیون تومان ارزش داشته باشد.

مولایی که با خبرنگار مهر گفتگو می‌کرد، افزود: برداشت زعفران از مزارع رباط‌کریم از اوایل مهرماه ۱۴۰۴ آغاز شده و محصولی ارزشمند را به بازار عرضه کرده است.

وی در خصوص زعفران در این شهرستان، که در جنوب غرب استان تهران واقع شده، گفت: حدود ۱۲۰ هکتار از اراضی خود را به کشت زعفران اختصاص داده است و بیشترین سطح کشت در روستاهای منجیل‌آباد، یقه و کیکاور است.

اما نکته قابل‌تأمل اینجاست که این عدد دقیقاً آمار دو سال پیش نیز بوده و با مقایسه سطح زیر کشت زعفران در سال ۱۳۹۹، تنها سه هکتار افزایش داشته‌ایم؛ یعنی رشد صفر درصدی در تولید، در حالی که اراضی و اقلیم رباط‌کریم ظرفیت جهش چندبرابری دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشتر زمین‌های زعفران‌کاری رباط‌کریم اجاره‌ای‌اند و با بالا رفتن قیمت اجاره و نبود حمایت، بسیاری از کشاورزان عطای زعفران‌کاری را به لقایش بخشیده‌اند، زمین‌های کشاورزی یکی یکی به باغچه و ویلا تبدیل می‌شوند و کشاورزان میدان را ترک می‌کنند و وقتی جهاد کشاورزی فقط بلد است «دیوار باغ‌ها را خراب کند» اما نه تسهیلاتی می‌دهد، نه حمایتی از کشاورزان دارد و نه بازار خرید تضمینی برای زعفران تعریف کرده، نتیجه‌اش روشن است: طلای سرخ خاک می‌خورد و انگیزه کشاورز در سکوت و بی‌تفاوتی می‌میرد.

این رکود در حالی رخ می‌دهد که تولید زعفران در سطح ملی روند مثبتی داشته است، عضو هیئت مدیره صندوق توسعه زعفران در گفتگویی با رسانه‌ها در مهرماه ۱۴۰۴ اعلام کرده بود، که علی‌رغم شرایط خشکسالی، پیش‌بینی می‌شود تولید زعفران نسبت به سال قبل ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش یابد.

این افزایش ملی، که از حدود ۴۰۰ تن فعلی به ۵۰۰ تن در برنامه هفتم پیشرفت هدف‌گذاری شده، نشان‌دهنده پتانسیل کشور است. اما در رباط‌کریم، که یکی از مناطق نوظهور کشت زعفران در استان تهران است، این رشد مشاهده نمی‌شود. مدیر جهاد کشاورزی رباط‌کریم در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص تأکید کرد: برداشت زعفران از باغ‌ها و روستاهای شهرستان آغاز شده، اما آمار سطح کشت (۱۲۰ هکتار) نسبت به سال ۱۴۰۳ تغییر چندانی نداشته است.

زعفران گیاهی آب بر است

جبرئیل برادری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تهران در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: افزایش هزینه‌های تولید، چرا که زعفران گیاهی آب‌بر است و با توجه به معضل آب در استان تهران، کشاورزان با چالش تأمین آب روبرو هستند.

نکته دیگری عدم حمایت دولتی است، که کشاورزان از نبود تسهیلات بانکی، بیمه محصولات و بازار خرید تضمینی گلایه دارند.

از سوی دیگر با گسترش شهرنشینی در جنوب غرب تهران، زمین‌های کشاورزی به ویلا و باغچه تبدیل می‌شوند، اما درآمد حاصل از کشاورزی با هزینه‌های اجاره و تولید همخوانی ندارد.

در سال‌های گذشته، کشت زعفران در رباط‌کریم توسعه یافته بود. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رباط‌کریم در آبان‌ماه ۱۴۰۱ به خبرگزاری مهر گفته بود، که برداشت زعفران در سطح ۱۱۰ هکتار از مزارع کشاورزی آغاز شده و افزایش ۱۰ درصدی سطح زیرکشت نسبت به سال قبل داشته است، اما این رشد متوقف شده و آمار ۱۴۰۴ نشان‌دهنده رکود است.

این وضعیت نه تنها اقتصاد محلی را تحت تأثیر قرار داده، بلکه ظرفیت صادراتی زعفران کشور را محدود می‌کند. زعفران ایران، که ۹۰ درصد تولید جهانی را تأمین می‌کند، می‌تواند منبع درآمد ارزی باشد، اما رکود در مناطقی مانند رباط‌کریم فرصت‌ها را هدر می‌دهد. رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفتگویی با رسانه‌ها گفته بود، که ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات برای تشکل‌ها جذب شده تا محصول زرشک و زعفران حمایت شود، اما چنین حمایت‌هایی در تهران کمتر دیده می‌شود.