به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، زمزمه های بازنگری در فرمول تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بار دیگر بر سرزبان ها افتاده است؛ موضوعی که به‌واسطه تأثیر مستقیم آن بر هزینه تولید، درآمد دولت و رقابت‌پذیری صنایع پایین‌دستی، از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. در حالی‌که فعالان صنعت از بالا بودن نرخ خوراک در مقایسه با کشورهای رقیب انتقاد دارند، کارشناسان مالی و بودجه‌ای نسبت به تبعات کاهش درآمد دولت هشدار می‌دهند.

اصلاح فرمول خوراک در دستور کار/حذف دو هاب اروپایی محتمل‌ترین گزینه

اخیرا حسن عباس‌زاده، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفت‌وگو با رسانه‌ها با اشاره به بررسی اصلاح فرمول قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌ها اظهار داشت: سناریوهای گوناگونی برای بازنگری در این فرمول وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها حذف دو هاب هلند و انگلیس است. در صورت تصویب این پیشنهاد، نرخ خوراک کاهش خواهد یافت.

به گفته وی، چند سناریو مطرح شده است؛ از جمله ترکیب درصدی از هاب‌های مختلف یا حذف کامل هاب‌های اروپایی. در نهایت هر یک از این سناریوها باید در مجلس شورای اسلامی مطرح و مورد دفاع قرار گیرد تا تصمیم نهایی اتخاذ شود.بر اساس یکی از پیشنهادهای رسمی، اجرای فرمول جدید در صورت تصویب، از ابتدای سال 1405 و به مدت 10 سال ادامه خواهد داشت.

مهدوی ابهری، دبیرکل انجمن صنفی پتروشیمی نیز اخیرا اعلام کرده بود:  پیشنهاد ما مشخص است؛ یا دو هاب اروپایی هلند و انگلیس از فرمول فعلی حذف شود، یا سهم این دو هاب با هاب آمریکا و کانادا جایگزین شود. از سوی دیگر، پیشنهاد دیگر ما این است که نرخ فرمول خوراک و سوخت یکی شود تا ثبات بیشتری در هزینه‌های تولید ایجاد شود.

 فرمول فعلی چگونه کار می‌کند؟

در حال حاضر، فرمول نرخ خوراک پتروشیمی‌ها میانگین موزونی از نرخ صادراتی گاز، نرخ داخلی، هاب هلند و هاب انگلیس است. بخش قابل‌توجهی از اثرگذاری قیمت نهایی، به هاب‌های اروپایی مربوط می‌شود؛ چراکه این دو شاخص معمولاً بالاترین قیمت را در بازار جهانی گاز دارند.

این فرمول در زمانی تدوین شد که پیش از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، نرخ گاز در اروپا پایین‌تر بود. اما با توقف صادرات گاز روسیه به اروپا و جایگزینی واردات ال‌ان‌جی از آمریکا و قطر، هزینه حمل‌ونقل افزایش یافت و در نتیجه نرخ هاب‌های اروپایی به‌شدت بالا رفت؛ عاملی که مستقیماً باعث افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌های ایران شد.

در حال حاضر، میانگین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها حدود 15 سنت است، در حالی‌که نرخ گاز صادراتی ایران بین 30 تا 35 سنت اعلام شده است. کارشناسان می‌گویند در صورت حذف هاب‌های هلند و انگلیس از فرمول فعلی و جایگزینی با مثلاً هاب کانادا، نرخ خوراک از همین سطح 15 سنتی نیز پایین‌تر خواهد آمد.

 سیاست دوگانه در قیمت‌گذاری، خوراک یارانه ای محصولات رقابتی در بورس کالا

در حالی که خوراک پتروشیمی‌ها با نرخ ترجیحی و فرمولی یارانه‌ای در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد، این شرکت‌ها محصولات خود را با نرخ‌های آزاد و بر مبنای قیمت فوب خلیج فارس در بورس کالا عرضه می‌کنند.

این موضوع موجب شکل‌گیری نوعی سیاست دوگانه در زنجیره تولید شده است؛ به‌گونه‌ای که صنایع پایین‌دستی باید مواد اولیه را گران بخرند، اما در مقابل خوراک به نرخ یارانه‌ای به تولیدکنندگان بالادستی داده می‌شود.

کاهش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، حتی چند سنت در هر مترمکعب، می‌تواند ده‌ها هزار میلیارد تومان از درآمد دولت را کاهش دهد و توازن بودجه بخش انرژی را بر هم بزند.

در شرایطی که دولت به‌دنبال حمایت از تولید و حفظ رقابت‌پذیری صنایع است، حذف هاب‌های اروپایی از فرمول خوراک پتروشیمی‌ها می‌تواند فشار هزینه‌ای را بر این واحدها کاهش دهد، اما از سوی دیگر، کاهش درآمدهای ارزی و ریالی دولت را در پی خواهد داشت. اکنون باید دید تصمیم‌گیران در دولت و مجلس چه تعادلی میان منافع صنعتی و مالی کشور برقرار خواهند کرد.

انتهای پیام/