به گزارش سلامت نویز به نقل از مهر،با وجود ممنوعیت استفاده و فروش قرص برنج در ایران، آمارهای رسمی از افزایش موارد مرگ ناشی از این سم خطرناک حکایت دارد. بررسی‌های سازمان غذا و دارو نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، قرص برنج به تنهایی عامل ۶/۱۳ درصد از کل مرگ‌های ناشی از مسمومیت بوده است؛ رقمی که نسبت به سال‌های گذشته روندی صعودی داشته است.

هفته اول آبان به عنوان هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها نام‌گذاری شده و شعار امسال آن «با پیشگیری آگاهانه از وقوع مسمومیت‌ها، زندگی را ایمن‌تر کنیم» است. این برنامه با هدف افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطرات سموم از جمله قرص برنج برگزار می‌شود.

بر اساس اعلام دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو، در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۴ درصد از موارد مرگ ناشی از مسمومیت‌ها مربوط به انواع سموم از جمله قرص برنج، سموم دفع آفات نباتی، جونده‌کش‌ها، سیانور و گاز منواکسیدکربن بوده است. این میزان در پنج‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نیز ۶/۱۸ درصد گزارش شده است.

در میان شهرهای کشور، بیشترین موارد مسمومیت با سموم در سال گذشته از تهران، کرج، مشهد، اهواز و اردبیل گزارش شده است. همچنین، بیشترین موارد مسمومیت با قرص برنج مربوط به تهران، مازندران، گیلان، اردبیل و کرج بوده است.

آمار مراجعه‌کنندگان به بیمارستان‌های مرجع مسمومیت نیز نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۲ حدود ۱/۱ درصد و در سال ۱۴۰۳، یک درصد از کل مسمومیت‌ها مربوط به قرص برنج بوده و این رقم در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴ نیز ۱/۱ درصد گزارش شده است.

ممنوع اما در دسترس

قرص برنج که با نام علمی فسفید آلومینیوم شناخته می‌شود، از آفت‌کش‌های بسیار قوی است که در گذشته برای از بین بردن آفات غلات مورد استفاده قرار می‌گرفت. با وجود اینکه از سال ۱۳۸۵ واردات آن توسط وزارت جهاد کشاورزی و از سال ۱۳۹۰ فروش آن از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز ممنوع اعلام شده است، همچنان دسترسی غیرقانونی به این سم در برخی مناطق کشور وجود دارد.

کارشناسان تأکید دارند که حتی یک مورد مسمومیت با این قرص نباید در کشور مشاهده شود، چرا که این سم به‌قدری خطرناک است که حتی استنشاق بخار آن در محیط بسته می‌تواند منجر به مرگ شود. قرص برنج در تماس با رطوبت، گاز سمی و کشنده فسفین آزاد می‌کند که هم از طریق بلع و هم از راه تنفس می‌تواند فرد را مسموم کند.

توصیه‌های ایمنی و اقدامات فوری در صورت مسمومیت

در صورت استنشاق اتفاقی گاز ناشی از قرص برنج، باید فرد را بلافاصله به هوای آزاد منتقل کرد، بدن او را گرم نگه داشت و در صورت مشکل در تنفس، فوراً با اورژانس تماس گرفت. نجات‌دهنده نیز باید هنگام ورود به محیط آلوده از ماسک و دستکش محافظ استفاده کند.

اگر پودر یا گرد قرص با لباس تماس پیدا کرد، لباس باید سریع تعویض و از نگهداری آن در مکان‌های بسته یا عمومی خودداری شود. در صورت بلعیدن قرص، تنها اقدام مؤثر، انتقال فوری فرد به مراکز درمانی تخصصی مسمومیت است.

کارشناسان تأکید دارند که مهم‌ترین راهکار در مقابله با این سم مرگبار، آگاهی عمومی و کنترل جدی عرضه غیرقانونی آن است، چرا که تنها یک قرص کوچک از فسفید آلومینیوم می‌تواند جان انسان را در چند دقیقه بگیرد.