هرچند خودروسازان داخلی افزایش قیمت کارخانه‌ای را با استناد به رشد هزینه‌های تولید توجیه می‌کنند، اما در واقع این نرخ ارز است که همچنان بر ذهن و تصمیم همه بازیگران بازار سایه انداخته است.

افزایش ۴ درصدی قیمت محصولات ایران‌خودرو و رشد میانگین ۱۸ درصدی قیمت‌های سایپا، تنها واکنشی رسمی به‌همان موج ارزی بود که از اوایل مهر شکل گرفت. هم‌زمان با افزایش نرخ دلار، قیمت خودرو در بازار آزاد نیز به‌طور محسوس تغییر کرد و بسیاری از مدل‌های پرفروش با رشد چند ده میلیون تومانی مواجه شدند. فعالان بازار می‌گویند حتی زمانی که عرضه خودرو از سوی کارخانه‌ها ثابت می‌ماند، صرف افزایش انتظارات تورمی ناشی از رشد نرخ ارز، کف قیمتی بازار را بالا می‌برد.

این درحالی است که بازار آزاد خودرو اکنون در وضعیت رکود تورمی عمیقی قرار دارد؛ معاملات واقعی کاهش یافته، اما قیمت‌ها همچنان صعودی است. نوسان‌های ارزی باعث شده خریداران در موضع انتظار باقی بمانند و فروشندگان نیز با پیش‌بینی رشد بیشتر دلار، از عرضه واقعی خودداری کنند. این رفتار، به‌ویژه در مدل‌های مونتاژی و وارداتی که وابستگی بالاتری به قطعات خارجی دارند، به وضوح دیده می‌شود.

کارشناسان اقتصادی معتقدند تا زمانی که ثبات در بازار ارز برقرار نشود، هیچ سیاست قیمتی یا تنظیمی در بازار خودرو کارایی نخواهد داشت. تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد که هر موج افزایش نرخ دلار، ظرف چند روز اثر خود را بر بازار خودرو می‌گذارد، اما کاهش احتمالی ارز به‌سختی در قیمت‌ها منعکس می‌شود. به بیان دیگر، رابطه میان دلار و بازار خودرو یک‌طرفه و صعودی است.

اکنون بازار خودرو به آیینه‌ای از انتظارات ارزی تبدیل شده است؛ بازاری که به‌جای عرضه و تقاضای واقعی، با هیجان روانی و پیش‌بینی آینده دلار شکل می‌گیرد. اگر دولت به‌دنبال بازگشت آرامش به این حوزه است، نخست باید سایه دلار را از ذهن فعالان بازار بردارد. بدون ثبات ارزی، نه شفافیت قیمتی معنا دارد و نه سیاست‌گزاری تولید می‌تواند به‌ثمر بنشیند.

افزایش قیمت خودروها در بازار

روز گذشته قیمت برخی از خودروهای داخلی در بازار با رشد همراه شد. در محصولات گروه خودروسازی سایپا، محصول اطلس جی دنده‌ای در بازار آزاد که اواخر هفته گذشته ‌قیمت آن به ۷۵۵ میلیون‌تومان رسیده بود، روز گذشته برچسب قیمت ۸۰۰ میلیون‌تومانی خورد.

خودرو سهند اس دنده‌ای در نسخه بنزینی نیز که اواخر هفته گذشته در بازار بهای ۷۳۰ میلیون‌تومان داشت، روز گذشته قیمت آن در بازار به ۷۵۰ میلیون‌تومان رسید. همچنین نرخ خودرو شاهین در نسخه دنده‌اتوماتیک اواخر هفته گذشته در بازار آزاد یک‌میلیارد و ۴۸۰ میلیون‌تومان بود، اما روز گذشته قیمت این محصول یک‌میلیارد و ۵۲۵ میلیون‌تومان اعلام شد.

محصولات گروه صنعتی ایران‌خودرو نیز در بازار مسیر افزایش نرخ را دنبال کردند. بر این اساس خودرو تارا در نسخه ال ایکس وی ۴ اواخر هفته گذشته یک‌میلیارد و ۳۸۵ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شد؛ اما ابتدای هفته جاری بهای این خودرو به یک‌میلیارد و ۳۹۰ میلیون‌تومان رسید.

در مورد خودروهای مونتاژی نیز مدل کی‌اِم‌سی تی ۸ اواخر هفته گذشته در بازار ۲ میلیارد و ۳۴۰ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شد؛ اما روز گذشته قیمت این محصول در بازار به ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون‌تومان رسید. درعین حال خودرو هایما اس ۵ مجهز به‌گیربکس اتوماتیک ۶ سرعته اواخر هفته گذشته در بازار یک‌میلیارد و ۹۰۰ میلیون‌تومان قیمت داشت؛ اما ابتدای هفته جاری نرخ این خودرو به ۲ میلیاردتومان رسید. خودرو اکستریم وی ایکس نیز دیگر محصول مونتاژی است که اواخر هفته گذشته در بازار ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون‌تومان ارزش‌گذاری شد؛ اما ابتدای هفته جاری نرخ این خودرو به ۶ میلیارد و ۳۵۰ میلیون‌تومان رسید. درمورد خودروهای وارداتی نیز قیمت‌ها نسبت به هفته گذشته تغییرات چندانی نداشت و اغلب با ثبات نرخ مواجه بودند.