به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، بیش از یک ماه از پایان مهلت قانونی برای کارگران مهاجر شاغل در روسیه جهت تکمیل اسناد ثبت‌نامی خود یا مواجهه با اخراج می‌گذرد. اخراج‌های گسترده‌ای که پیش‌بینی می‌شد، هنوز اتفاق نیفتاده، اما «ویاچسلاو ولودین»، رئیس دومای دولتی روسیه، در 13 اکتبر هشدار داد که این وضعیت به زودی تغییر خواهد کرد.

ولودین هشدار داد: «یک رژیم مهاجرتی جدید اکنون در حال اجراست: رژیم اخراج.»

زنگ خطر نهایی

چندین ماه پیش، مقامات روسی ضرب‌الاجل 10 سپتامبر را برای قانونی کردن وضعیت کار و زندگی تمام کارگران مهاجر در روسیه اعلام کردند.

سرویس مهاجرت فدرال روسیه در تابستان 2024 فهرستی از «اشخاص تحت کنترل» تهیه کرد؛ یعنی کسانی که هنوز تمام مدارک مورد نیاز برای ماندن در روسیه را در اختیار نداشتند. این لیست در فوریه 2025 در وب‌سایت این سرویس منتشر شد.

ولودین گفت کسانی که در این لیست قرار دارند، فاقد یک یا چند مورد از موارد زیر هستند: «اسناد یا گواهی‌های لازم برای کسب وضعیت مهاجرت یا شهروندی، ثبت محل اقامت یا سکونت.»

وی همچنین افزود این لیست شامل کسانی می‌شود که رویه‌های اجباری مانند «معاینات پزشکی سالانه برای حضورشان و همچنین انگشت‌نگاری و عکس‌برداری» را تکمیل نکرده‌اند یا نتوانسته‌اند نشان دهند که «پاتنت (مجوز کار)، مجوزهای کاری یا قرارداد استخدامی» آن‌ها تمدید شده است.

رئیس دومای روسیه گفت که حدود 35 هزار «شهروند خارجی» پیش از این بین ژانویه تا اوت سال جاری اخراج شده‌اند.

10 سپتامبر فرا رسید و در روزهای پس از آن، گزارشی مبنی بر دستگیری گسترده مهاجران توسط مجریان قانون روسیه و بازگرداندن آن‌ها به کشورهایشان منتشر نشد. با این حال، واضح بود که دولت روسیه بلوف نمی‌زند.

ولودین در اظهارات خود در دوما توضیح داد که تا اول سپتامبر، هنوز حدود 770 هزار مهاجر در فهرست اشخاص تحت کنترل قرار دارند و یک سوم آن‌ها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.

ولودین گفت: «اگر این افراد الزامات خود را برآورده نکرده باشند، باید کشور ما را ترک کنند و تاریخ، مکان و مسیر خروج خود را به ما اطلاع دهند.»

کاهش شمار کارگران مهاجر آسیای مرکزی در روسیه

چندین میلیون کارگر خارجی در روسیه حضور دارند و بزرگترین گروه آن‌ها از آسیای مرکزی هستند، اگرچه تعداد کمتری از آن‌ها نسبت به گذشته در آنجا کار می‌کنند.

حمله تروریستی به تالار کروکوس سیتی در مسکو در مارس 2024 که بیش از 140 کشته بر جای گذاشت، به گردن اتباع تاجیکستان انداخته شد. این امر موجی از بیگانه‌هراسی را در روسیه علیه مردم آسیای مرکزی برانگیخت و منجر به وضع مجموعه‌ای از قوانین و مقررات جدید برای کارگران مهاجر شد.

شهروندان ازبکستان مدت‌هاست که بزرگترین گروه کارگران مهاجر آسیای مرکزی در روسیه بوده‌اند و تعداد آن‌ها در سال 2016، بسته به فصل، بین 4 تا 6 میلیون نفر متغیر بود. آمارها در مورد تعداد شهروندان ازبک که اکنون در روسیه کار می‌کنند متفاوت است، اما آژانس مهاجرت ازبکستان در آغاز ماه اکتبر اعلام کرد که این رقم حدود 1.3 میلیون نفر است، و اشاره کرد که این رقم بسته به زمان سال نوسان دارد و در ماه‌های گرم‌تر سال 2025، به 2 میلیون نفر نزدیک‌تر بوده است.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در جریان سفر اخیر خود به تاجیکستان برای شرکت در اجلاس کشورهای مشترک‌المنافع و دیداری جداگانه با تمام رؤسای جمهور آسیای مرکزی، ادعا کرد که در حال حاضر بیش از 1 میلیون شهروند تاجیکستان در روسیه زندگی و کار می‌کنند. این رقم نسبت به 1.7 میلیون نفر در سال 2024 کاهش یافته است.

در ژانویه 2025، وزارت امور خارجه قرقیزستان اعلام کرد که حدود 350 هزار شهروند قرقیز در روسیه کار می‌کنند، که این رقم از 650 هزار نفر در سال 2023 کاهش یافته است.

زنان و کودکان در اولویت اخراج

اشاره ولودین به این‌که یک سوم افرادی که اکنون به دلیل نقض شرایط اقامت در روسیه هدف قرار گرفته‌اند، زنان و کودکان هستند، بسیار معنادار بود.

در اوایل سپتامبر 2024، «دمیتری مدودف»، رئیس‌جمهور سابق و معاون فعلی شورای امنیت روسیه، گفت که باید ورود خانواده‌های کارگران خارجی به روسیه ممنوع شود.

مدودف گفت که فرزندان کارگران مهاجر در مدارس روسیه تحصیل می‌کنند و در برخی از این مدارس، «سه چهارم» دانش‌آموزان نمی‌توانند روسی صحبت کنند.

وی در اظهاراتی که به وضوح کارگران مهاجر آسیای مرکزی را هدف قرار می‌داد، گفت: «حتماً بیایید، اما 9 فرزند و چندین همسر خود را پشت سر بگذارید.»

قانون جدیدی وضع شد که بر اساس آن فرزندان کارگران مهاجر باید قبل از پذیرش در مدرسه، آزمون زبان روسی را بگذرانند. بیش از 87 درصد از فرزندان اتباع خارجی در آزمون سال تحصیلی 2025-2026 مردود شدند. این کودکان احتمالاً جزو اولین کسانی خواهند بود که به همراه مادرانشان از روسیه اخراج می‌شوند، به‌ویژه اگر مادران بیکار باشند و صرفاً به دلیل شاغل بودن همسرانشان در روسیه اقامت داشته باشند.

بازگشت به خانه و معمای کمبود نیروی کار

به سختی می‌توان گفت که چه تعداد از کارگران مهاجر آسیای مرکزی ممکن است در میان کسانی باشند که با آنچه ولودین «رژیم اخراج» نامید، روبرو هستند.

در اواخر ژوئیه 2025، «باکیت آسانالیف»، سرکنسول قرقیزستان در روسیه، گفت که حدود 103 هزار شهروند قرقیزستان در لیست اشخاص تحت کنترل روسیه قرار دارند، اما اشاره کرد که این تعداد هفته به هفته در حال کاهش است. در 10 سپتامبر، «ایرینا ولک»، سخنگوی وزارت کشور روسیه، گفت که بیش از 14600 نفر از این شهروندان قرقیزستان، حضور خود در روسیه را قانونی کرده‌اند.

مقامات در تاجیکستان و ازبکستان در مورد این‌که چه تعداد از شهروندانشان در لیست روسیه بوده‌اند و چه تعداد تمام تعهدات لازم برای ماندن و کار در روسیه را انجام داده‌اند، سکوت کرده‌اند. قرقیزستان عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیای تحت رهبری روسیه (EAEU) است که به شهروندان کشورهای عضو امتیازات ویژه‌ای، از جمله برای کارگران مهاجر، اعطا می‌کند. تاجیکستان و ازبکستان عضو EAEU نیستند.

اگر ده‌ها هزار شهروند قرقیزستان با اخراج از روسیه مواجه باشند، این رقم برای کارگران مهاجر از تاجیکستان و ازبکستان باید بالاتر باشد.

بازگشت ده‌ها هزار کارگر مهاجر آسیای مرکزی به خانه، فشاری بر بازارهای کار در قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان وارد خواهد کرد، و این جدای از ضرر میلیون‌ها دلار حواله‌های ارزی است که این کارگران به خانه می‌فرستادند.

ولودین گفت: کسانی که هدف اخراج قرار می‌گیرند، باید جریمه بپردازند و به مدت پنج سال از ورود مجدد به روسیه محروم خواهند شد.

با این حال، روسیه با کمبود کارگر مواجه است، به‌ویژه برای کارهای ساده (کارگران ساختمانی، رفتگران خیابانی، پیک‌ها) که اغلب توسط کارگران خارجی انجام می‌شود.

تأخیر در اجرای «رژیم اخراج» می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که مقامات روسی در تلاشند تا راه‌هایی برای حفظ هرچه بیشتر کارگران مهاجر پیدا کنند.

انتهای پیام/