مسعود وزیری، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: صنعت چاپ از زمان پیدایش خود عمدتاً برای ترویج متون دینی به‌کار گرفته شد و به تدریج در خدمت انتقال فرهنگ، آیین‌ها و رسوم، انتقال تجربیات و دانش‌های مختلف قرار گرفت.

وی ادامه داد: اما در عصر دیجیتال، با توجه به کاهش زمان مطالعه افراد، استفاده گسترده از شبکه‌های اجتماعی و سایر سرگرمی‌های دیجیتال و همچنین حذف یارانه‌های خرید کاغذ در ایران و افزایش قابل توجه نرخ ارز، قیمت کاغذ به شدت افزایش یافته است. این امر باعث شده است که تیراژ کتاب‌های چاپی به طور چشمگیری کاهش یابد.

مدیر گروه، گروه هنر موسسه آموزش عالی شاندیز بیان کرد: در گذشته، نویسندگان برای هر کتاب حداقل هزار نسخه چاپ می‌کردند، اما اکنون برای دریافت شابک و چاپ نسخه‌های محدود، تنها ۱۰ تا ۲۰ نسخه چاپ دیجیتال تولید می‌شود. با این حال، حفظ فرهنگ و میراث فرهنگی، مستلزم حرکت به سمت استفاده از فناوری‌های نوآورانه در صنعت نشر است.

وزیری با بیان اینکه یکی از نکات مثبت صنعت چاپ این است که امکان دسترسی پایدار به  نسخه‌های فیزیکی منابع علمی و فرهنگی را فراهم می‌کند، افزود: بدون وجود نسخه‌های چاپی، با کوچک‌ترین مشکلاتی مانند هک شدن سایت‌ها، تغییر تکنولوژی یا سایر حوادث، دسترسی به منابع دیجیتال ممکن است از بین برود. همان‌طور که امروزه شاهد هستیم، کتاب‌هایی که چند صد سال پیش چاپ شده‌اند، همچنان در کتابخانه‌ها موجود و در دسترس‌ هستند.

این مدرس حوزه چاپ با اشاره به گسترش مطالعه دیجیتال بیان کرد: می‌توان گفت که مطالعه دیجیتال جای نسخه‌های چاپی را پر کرده است. در دانشگاه‌ها، بسیاری از دانشجویان تنها بخش کمی از جزوه‌ها را چاپ می‌کنند و باقی را از روی مانیتور مطالعه می‌کنند. بنابراین، برای گسترش فرهنگ مطالعه، باید شرایطی فراهم شود که منابع و کتاب‌ها در دسترس باشند، فرهنگ‌سازی صورت گیرد و فضاهای مناسب برای آرشیو و مطالعه فراهم شود.

وزیری به نقش مهم صنعت چاپ در حفظ میراث فرهنگی و انتقال آن به نسل‌های بعدی اشاره کرد و گفت: چاپ نسخه‌های فیزیکی، اگرچه تیراژ کمتری دارند، اما نقش مهمی در حفظ میراث فرهنگی و انتقال آن به نسل‌های بعدی ایفا می‌کنند. این امر باعث می‌شود انسان با پیشینه تاریخی خود آشنا شود و هویت فرهنگی خود را تقویت کند. صنعت چاپ واقعیت‌های تاریخی را مکتوب کرده و از نسلی به نسل بعد منتقل می‌کند. در ایران نیز صنعت چاپ نقش مشابهی داشته است.

وی با بیان اینکه برای بهره‌گیری کامل از ظرفیت‌های صنعت چاپ، اهالی فن، اصناف و وزارت فرهنگ و ارشاد باید هم‌اندیشی کرده و آسیب‌شناسی انجام دهند، تاکید کرد: چاپ کتاب‌های با کیفیت و نفیس موجب ماندگاری آن‌ها و ارتقای ارتباط انسان با کتاب می‌شود. استفاده از کاغذ استاندارد، صحافی مناسب و مواد مصرفی باکیفیت، از جمله عوامل مهم در حفظ طول عمر کتاب‌هاست.

مدیر گروه، گروه هنر موسسه آموزش عالی شاندیز خاطرنشان کرد: با وجود کاهش تیراژ چاپ، حذف کامل نسخه‌های فیزیکی امکان‌پذیر نیست، زیرا نسخه‌های چاپی می‌توانند در سال‌های طولانی در کتابخانه‌ها باقی بمانند و از یک نسل به نسل بعد منتقل شوند. تحول تکنولوژی و ماشین‌آلات چاپ باعث افزایش کیفیت و تسهیل فرآیندها شده است، اما ضعف‌هایی در تولید داخلی و کیفیت برخی مواد مانند کاغذ وجود دارد. بنابراین بخشی از کاغذها وارداتی است.

وزیری به تاثیر قیمت کاغذ در حفظ صنعت چاپ اشاره کرد و گفت: افزایش قیمت کاغذ تأثیر مستقیم بر بخش فرهنگی و تجاری گذاشته و باعث کاهش تمایل به چاپ کتاب شده است، اما نمی‌توان حذف کامل آن را جایگزین کرد. سرمایه‌گذاری در تولید نسخه‌های نفیس و باکیفیت، به‌ویژه از نظر مواد اولیه، ماشین‌آلات، مرکب‌ها، پودرها و روکش‌ها، ضروری است.

وی ادامه داد: مشکل تعطیلی یا کاهش فعالیت چاپخانه‌ها نیز بیشتر به شرایط بازاریابی و مدیریت کسب‌وکار مرتبط است تا تکنولوژی یا تجهیزات. نمونه‌هایی از موفقیت در بخش خصوصی، مانند مجموعه روزنامه خراسان، نشان می‌دهد که به‌روزرسانی ماشین‌آلات، بازاریابی و تولید محصولات متنوع، حتی در زمان‌های عدم سفارش، باعث پایداری و رشد فعالیت چاپخانه‌ها می‌شود.

صنعت چاپ نقش مهمی در بسته‌بندی محصولات و ایجاد ارزش افزوده دارد

این مدرس حوزه چاپ با بیان اینکه صنعت چاپ همچنان نقش مهمی در بسته‌بندی محصولات دارد، گفت: بسته‌بندی مناسب، برندسازی و جذابیت بصری، ارزش افزوده ایجاد کرده و به ایجاد اشتغال و شکوفایی صنایع کمک می‌کند. با این حال، صنعت چاپ ایران نسبت به تکنولوژی روز جهانی در زمینه‌های ساختاری و فناورانه عقب مانده است. محدود بودن ماشین‌آلات پیشرفته و هزینه بالای تولید تیراژ محدود، باعث می‌شود کارگاه‌ها و صنایع کوچک نتوانند محصولات جدید تولید کنند و اشتغال کاهش یابد.

وزیری در ادامه بیان کرد: ایرانیان با بهره‌گیری از خلاقیت و دانش مهندسی، توانسته‌اند ماشین‌آلات و مواد مصرفی با کیفیت مطلوب تولید کنند، اما محدودیت‌های سرمایه‌گذاری و سیاست‌های وارداتی مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌ها است. در همین راستا حمایت، سرمایه‌گذاری و آموزش نیروی انسانی برای به‌روزرسانی کارگاه‌ها و ماشین‌آلات، امری ضروری است.

وی با اشاره به اینکه صنعت چاپ، اهمیت حیاتی در بخش فرهنگی و اقتصادی دارد، تصریح کرد: چاپ نسخه‌های باکیفیت، استفاده از تکنولوژی روز و حمایت سازمان‌ها و ارگان‌ها، موجب حفظ فرهنگ، ایجاد اشتغال و تقویت صنایع کوچک می‌شود. ایجاد شرایط مناسب برای آموزش، واردات ماشین‌آلات به‌روز و تولید بسته‌بندی و محصولات با کیفیت، از عوامل کلیدی توسعه و پایداری این صنعت است.

انتهای پیام