کشف آب سنگین در اطراف ستارهای جوان
اقتصاد ایران: برای نخستین بار، ردیابی آب سنگین در صفحهی سیارهسازِ اطراف یک ستارهی جوان نشان میدهد که آب پیش از تشکیل ستارگان وجود داشته است.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از اسپیس، پژوهشگران با استفاده از تلسکوپ ALMA موفق به شناسایی آب سنگین در صفحهی حاوی گرد و غبارِ سیارهسازِ ستارهی جوانی به نام V883 Orionis شدند. تلسکوپ ALMA شبکهای از بشقابهای رادیویی در شیلی است. این ستاره در فاصلهی حدود ۱۳۵۰ سال نوری از زمین و در خوشهی ستارگانِ سحابی شکارچی قرار دارد.
به گفته محققان، آب معمولی از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن تشکیل شده است، اما در برخی اتمهای هیدروژن، علاوه بر یک پروتون، یک نوترون نیز وجود دارد. این ایزوتوپ که دوتریوم نامیده میشود، باعث میشود مولکول حاصل به جای آب معمولی، آب سنگین باشد. آب سنگین پیشتر در دنبالهدارهای منظومهی شمسی نیز کشف شده و نسبت آن به آب معمولی اطلاعاتی ارزشمند دربارهی تاریخچهی تشکیل اجرام آسمانی در اختیار دانشمندان قرار میدهد.
مشاهدات ALMA نشان داد شوکها و انفجارهای شدید در ستارگان جوان میتوانند آب سنگین را از بین ببرند و آن را به آب معمولی تبدیل کنند. اما در مورد ستاره V883 Ori، نسبت آب سنگین به آب معمولی بسیار بالاتر از مقدار موجود در منظومه شمسی بود؛ به همین دلیل پژوهشگران نتیجه گرفتند که این آب احتمالاً پیش از شکلگیری خود ستاره وجود داشته است.
مارگوت لیمکر، سرپرست تیم تحقیق از دانشگاه میلان، میگوید: «آنچه رصد کردیم نشان میدهد آبی که در این صفحه ستارهزا دیده میشود، قدیمیتر از خود ستاره است و در مراحل اولیهی تشکیل ستارگان و سیارات شکل گرفته است.»
این یافته گامی مهم در درک چگونگی انتقال آب در فرآیند شکلگیری سیارات به شمار میرود و نشان میدهد که آبِ موجود در منظومه شمسی و شاید روی زمین ممکن است میلیاردها سال پیش از تولد خورشید شکل گرفته باشد، زمانی که به صورت یخ، دانههای غبار را در ابرهای مولکولی اولیه پوشانده بود.