آتل‌های مناسب برای انگشت در شکل‌ها، اندازه‌ها و جنس‌های مختلفی وجود دارند. پزشک یا متخصص شما مشخص می‌کند که به کدام نوع نیاز دارید و چه مدت باید از آن استفاده کنید. 

آتل انگشتی چیست و چه زمانی باید از آن استفاده کرد؟

آتل انگشتی وسیله‌ای پزشکی است که برای ثابت نگه داشتن و پشتیبانی از انگشت به کار می‌رود و کمک می‌کند انگشت در یک وضعیت مشخص بی‌حرکت بماند. از این آتل معمولاً برای محافظت از انگشت پس از آسیب‌دیدگی استفاده می‌شود. گاهی پزشکان یا متخصصان آن را با نام‌های دیگری مانند «بریس انگشت» یا «ارتوز» نیز معرفی می‌کنند.

نوع آتلی که باید استفاده کنید و مدت زمانی که لازم است آن را بپوشید، به شدت آسیب بستگی دارد. پزشک یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی توضیح می‌دهد چه نوع آتلی برای شما مناسب‌تر است، چه مدت باید از آن استفاده کنید و آیا به درمان‌های دیگری هم نیاز دارید یا نه. او همچنین روش‌ها و درمان‌هایی را پیشنهاد می‌کند تا انگشتتان سریع‌تر بهبود پیدا کند و بتواند دوباره عملکرد طبیعی خود را به دست آورد.

انواع آتل انگشتی

انواع مختلفی از آتل‌ انگشتی وجود دارد که بسته به نوع آسیب‌دیدگی یا شرایط فرد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. بهتر است یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی، آتل مناسب را برای نیازهای خاص شما انتخاب یا تنظیم کند. رایج‌ترین انواع آتل‌های‌ انگشت دست عبارت‌اند از:

• آتل‌های ناودانی (Gutter splints) :

این نوع آتل‌ها از ماده‌ای سخت (معمولاً فلز یا پلاستیک) ساخته می‌شوند که به شکل U یا نیم‌دایره است و زیر و اطراف انگشت را می‌پوشاند. انگشت درون آتل قرار می‌گیرد و از کناره‌ها و سمت کف‌دست پشتیبانی می‌شود. آتل‌های ناودانی اولنار نوعی از آتل ناودانی هستند که از ساعد شروع می‌گردند، مچ دست را می‌پوشانند و دور انگشت حلقه و انگشت کوچک پیچیده می‌شوند.

• آتل‌های دو انگشتی (Two-finger splints) :

در این نوع آتل، انگشت آسیب‌دیده با فلز یا پلاستیک دربر گرفته شده و سپس به انگشت کناری خود با چسب یا باند متصل می‌شود. گاهی از این نوع آتل با نام «آتل همراه» یا Buddy splint  نیز یاد می‌شود. این روش معمولاً برای پیچ‌خوردگی‌های خفیف یا شکستگی‌های جزئی که نیاز به تثبیت زیاد ندارند، به‌کار می‌رود. با تقسیم فشار میان دو انگشت، باعث کاهش تنش روی انگشت آسیب‌دیده می‌شود، در حالی که همچنان امکان حرکات کنترل‌شده را فراهم می‌کند.

• آتل استک (Stack Splint) یا آتل انگشت چکشی (Mallet Finger Splint) :

این نوع آتل مخصوص درمان آسیب موسوم به «انگشت چکشی» است، یعنی زمانی که تاندون بازکننده در نوک انگشت آسیب دیده باشد. آتل‌های استک معمولاً از پلاستیک یا مواد نیمه‌سخت ساخته می‌شوند و نوک انگشت را در بر می‌گیرند تا از خم شدن آن جلوگیری کرده و تاندون در وضعیت کشیده‌ی مناسب بهبود یابد. معمولاً باید این آتل را طبق دستور پزشک به‌طور مداوم و بدون وقفه استفاده کرد تا تاندون در وضعیت درست باقی بماند.

• آتل ولار (Volar Splint) :

این آتل در امتداد سمت کف‌دستی انگشت (سطح ولار) قرار می‌گیرد تا حرکت را محدود کرده و به بهبودی کمک کند. آتل ولار به‌ویژه برای شکستگی‌ها یا آسیب‌هایی مناسب است که نیاز به بی‌حرکتی در وضعیت خنثی یا کمی خم دارند. با محدود کردن حرکت در سمت کف دست،

• آتل‌های دینامیک (Dynamic splints) :

 این نوع آتل دارای چارچوبی است که ممکن است فنر یا مفصل لولایی داشته باشد و اطراف انگشت (از سمت کف‌دست و کناره‌ها) را می‌پوشاند. آتل‌های دینامیک اجازه می‌دهند تا انگشت با حمایت حرکت کند؛ مشابه زمانی که زانو با وجود بریس قابل حرکت است.

• آتل حلقه‌ای (Ring Splint) :

 آتل‌های حلقه‌ای، وسایل کوچکی به شکل حلقه هستند که برای تثبیت مفاصل خاص انگشت طراحی شده‌اند، به‌ویژه در افرادی که آرتریت دارند. این آتل‌ها از خم شدن بیش از حد مفاصل جلوگیری می‌کنند و به پیشگیری از تغییر شکل‌هایی مانند «گردن قو» که در آرتریت روماتوئید رخ می‌دهد، کمک می‌نمایند. 

• آتل‌های‌ انگشتی شست دست (Thumb spica splints) :

 این آتل‌ها از ساعد شروع شده، مچ دست را می‌پوشانند و دور انگشت شست پیچیده می‌شوند.

تفاوت آتل انگشتی با بانداژ ساده

بانداژ، نواری است که برای محافظت، بی‌حرکت کردن، فشار دادن یا حمایت از یک زخم یا قسمت آسیب‌دیده بدن استفاده می‌شود. زمانی که یک پانسمان روی زخم  قرار می‌گیرد، بانداژ می‌تواند پانسمان را در جای خود نگه دارد؛  در حالی که آتل، وسیله‌ای سخت، حجیم یا انعطاف‌پذیر است که گاهاً همراه با بانداژ برای محافظت، حمایت و بی‌حرکت کردن قسمت آسیب‌دیده بدن استفاده می‌شود. 

نحوه بستن آتل انگشتی به روش اصولی و ایمن

متخصصان پزشکی از آتل‌های انگشت برای درمان پیچ‌خوردگی، شکستگی یا دررفتگی انگشت‌ها استفاده می‌کنند. در صورت آسیب دیدن انگشت ،مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید، اما در برخی شرایط ممکن است نیاز باشد یک آتل موقت بگذارید. ابتدا آسیب را ارزیابی کنید تا مشخص شود آیا نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد یا خیر. سپس یک آتل موقت و کمک‌های اولیه را انجام دهید تا بتوانید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه نحوه بستن کلی آتل‌های انگشت را مرور می‌کنیم:

۱. آسیب را ارزیابی کنید و فوراً استفاده از انگشت را متوقف کنید.

انگشت آسیب‌دیده را ارزیابی کرده و فوراً استفاده از آن را متوقف کنید. پس از آسیب دیدن انگشت، بسیار مهم است که هیچ فعالیتی با آن انجام ندهید و اجازه دهید استراحت کند. 

۲. انگشت را روی آتل تمیز قرار دهید.

اگر دچار پیچ‌خوردگی خفیف شده‌اید، می‌توانید تا زمان مراجعه به پزشک انگشت را با آتل محافظت کنید. پس از خریداری آتل از داروخانه و آماده‌سازی، آن را روی سطح بالایی انگشت آسیب‌دیده (سمت پشتی) قرار دهید و به آرامی نگه دارید. انگشت را فشار ندهید و به ناحیه آسیب‌دیده فشار وارد نکنید.

اطمینان حاصل کنید که آتل زیر مفصل آسیب‌دیده قرار گرفته باشد. بسته به نوع آسیب یا آتل موجود، ممکن است لازم باشد آتل را در زیر انگشت (سمت کف دست) نیز قرار دهید.

در استفاده از آتل بادی تیپینگ یا همانbuddy taping ، باید انگشت آسیب‌دیده را به انگشت مجاورش بچسبانید. با این حال، بادی تیپینگ انگشت را به‌طور کامل بی‌حرکت نمی‌کند و تنها زمانی که انگشت مجاور صاف باشد، انگشت آسیب‌دیده را در حالت مستقیم نگه می‌دارد.

۳.  نوار چسب پزشکی را دور هر فالانژ یا استخوان انگشت بپیچید.

اگر نوع آتل نیاز به چسب دارد، آن را با پیچیدن نوار چسب پزشکی به انگشت محکم کنید؛ به طوری که سه بار در سه نقطه مختلف دور انگشت پیچیده شود. نوار چسب را دور پایان ناخن (فالانژ دیستال یا استخوان نوک انگشت)، استخوان میانی انگشت (فالانژ میانی) و بالای مفصل نزدیک دست بپیچید. 

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

فوراً به پزشک مراجعه کنید اگر انگشت شما:

• بی‌حس است یا نمی‌توانید آن را حرکت دهید.
• درد دارد، به‌ویژه در نواحی استخوانی اطراف مفاصل.
• دارای رگه‌های قرمز است که از محل آسیب گسترش یافته‌اند.
• قبلاً آسیب دیده است.
• بریده یا شکسته شده و استخوان قابل مشاهده است.
• پوست پاره شده و ممکن است نیاز به بخیه داشته باشد.
• ورم شدید دارد.
• خون زیر ناخن جمع شده یا ناخن کنده شده است.
• آلودگی موجود در زخم پس از ۱۵ دقیقه شستشو پاک نمی‌شود.
• پوست بریده شده و شما قبلاً واکسن کزاز دریافت نکرده‌اید.
• درد شدید پس از ۲ ساعت مصرف داروی مسکن بدون نسخه، کاهش نمی‌یابد.

هشدار درباره استفاده نادرست از آتل انگشتی

استفاده نادرست از آتل‌ها می‌تواند خود باعث بروز مشکلاتی مانند آسیب به پوست، خشکی مفاصل، تحلیل عضلانی و تشدید تغییر شکل انگشت یا دست شود؛ به‌ویژه در مواردی که آتل به‌درستی اعمال نشده یا انتخاب روش بی‌حرکتی مناسب انجام نگرفته باشد.

چطور سایز مناسب آتل انگشتی را انتخاب کنیم؟

راحتی و تناسب از دیگر عوامل اساسی هنگام انتخاب آتل هستند. آتلی که بیش از حد تنگ باشد، می‌تواند جریان خون را مختل کند. درحالی‌که آتلی که بیش از حد شل باشد، ممکن است نتواند حمایت کافی را فراهم کند. به طور ایده‌آل، آتل باید به اندازه کافی سفت باشد تا پایداری ایجاد کند، اما درعین‌حال دارای پوشش یا پَد باید نرم باشد تا از وارد آمدن فشار بیش از حد به پوست جلوگیری شود. به هرگونه نشانه‌ای از تحریک یا ناراحتی پوست توجه کنید. 

نکاتی برای مراقبت و تمیز کردن آتل انگشتی پس از استفاده

انگشت آتل‌بندی ‌شده باید همیشه تمیز و خشک نگه‌داشته شود. اگر پوست داخل آتل خیس شود، ممکن است دچار سوزش و زخم شود. بنابراین، شست‌وشوی روزانه هم انگشت و هم آتل و سپس خشک کردن آن قبل از استفاده بسیار مهم است. ممکن است انجام این کار با کمک شخص دیگری برایتان آسان‌تر باشد، به‌ویژه هنگام شستن آتل. زیرا هرگونه حرکت در نوک انگشت می‌تواند روند ترمیم تاندون یا استخوان را به تأخیر بیندازد و حتی ممکن است باعث آسیب دائمی شود.

آتل انگشتی آماده بهتر است یا آتل سفارشی؟

آتل سفارشی روشی درمانی است که شامل ساخت آتلی مطابق با شکل دست آسیب‌دیده شما می‌شود. این آتل طوری طراحی شده است که از ناحیه آسیب‌دیده حمایت کند، آن را بی‌حرکت نگه دارد و از آن محافظت کند تا بتواند به‌درستی ترمیم شود. آتل‌های سفارشی معمولاً از مواد مختلفی مانند فایبرگلاس، ترموپلاستیک، پلی‌یورتان و فلز ساخته می‌شوند که انتخاب ماده بسته به نوع آسیب و میزان حمایتی که نیاز است، متفاوت است.