چرای بیرویه و فرسایش خاک؛ زنگ خطر فرونشست زمین در مراتع خراسان جنوبی
اقتصاد ایران: ایسنا/خراسان جنوبی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به اثرگذاری بالای منابع طبیعی در کاهش فرونشست زمین، گفت: چرای بیرویه، فرسایش خاک و کاهش نفوذپذیری؛ زنگ خطر فرونشست زمین در مراتع خراسان جنوبی است.
علیرضا نصرآبادی در گفتوگو با ایسنا اظهارکرد: بیشترین نقش منابع طبیعی در پیشگیری از فرونشست زمین از طریق اجرای طرحهای آبخیزداری و آبخوانداری محقق میشود. این طرحها با مدیریت بارش و رواناب، موجب تقویت سفرههای زیرزمینی شده و از افت سطح آب جلوگیری میکنند.
وی افزود: تقویت پوشش گیاهی ضمن تغییر میکرو اقلیم منطقه و افزایش نفوذپذیری خاک، با تثبیت خاک از طریق شبکه ریشه، از تخریب و فرسایش خاک جلوگیری میکند.
برداشت بیرویه، عامل اصلی فرونشست
نصرآبادی برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی، بهویژه از طریق حفر چاهها را عامل اصلی فرونشست در استان دانست و تصریح کرد: کاهش پوشش گیاهی تأثیر مستقیمی بر نشست سفرهها ندارد، اما منجر به تشدید فرسایش بادی و تخریب سطح خاک میشود.
وی با اشاره به اینکه اطلاعات مناطق حفاظتشده باید از اداره کل محیط زیست دریافت شود، افزود: در خصوص مراتع، با اجرای طرحهای آبخیزداری در حوزههای آبخیز بالادست، اقدامات احیایی در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل منابع طبیعی استان تاکید کرد: چرای بیرویه دام باعث کاهش تراکم پوشش گیاهی و در نتیجه کاهش نفوذ آب و تشدید فرسایش خاک میشود که این عوامل در نهایت تغذیه سفرهها را مختل و احتمال فرونشست را افزایش میدهد.
به گفته وی، اولویتبندی اقدامات احیایی در مناطق بحرانی فرسایش بادی انجام شده و اجرای پروژههای آبخیزداری و احیای مراتع در دستور کار قرار دارد.
نصرآبادی با اشاره به همکاری میان منابع طبیعی و شرکت آب منطقهای افزود: اجرای طرحهای آبخیزداری و آبخوانداری در بالادست سفرههای زیرزمینی و توسعه پوشش گیاهی از جمله اقدامات مشترک در راستای مقابله با فرونشست است.
وی از برگزاری دورههای آموزشی برای کشاورزان و دامداران در حوزه کشاورزی حفاظتی، اصلاح الگوی کشت و مدیریت مراتع خبر داد و گفت: مشارکت بهرهبرداران در اجرای طرحهای احیایی و بیابانزدایی اهمیت ویژهای دارد.
نصرآبادی از تهیه طرح مقابله با بیابانزایی در سطح بیش از ۱۷۰۰ هزار هکتار و اجرای اقدامات بیولوژیکی و بیومکانیکی در حدود ۷۰۰ هزار هکتار خبر داد و افزود: طرحهای کشاورزی حفاظتی نیز توسط جهاد کشاورزی در حال اجراست.
وی گفت: دشتهای سرایان و فردوس از جمله مناطق دارای بیشترین آسیب ناشی از فرونشست در استان هستند که اطلاعات تکمیلی آن از سوی شرکت آب منطقهای قابل دریافت است.
نصرآبادی با بیان اینکه پایش علمی فرونشست و استفاده از فناوریهای نوین در حوزه مسئولیت شرکت آب منطقهای است، گفت: منابع طبیعی در بخش پیشگیری، اقدامات موثری در بالادست منابع آب انجام داده است.
وی تاکید کرد: به ازای اجرای هر هکتار طرح آبخیزداری در مناطق دشتی، حدود ۱۰۰۰ مترمکعب رواناب مدیریت میشود. این عدد در مناطق شیبدار به ۵۰۰ مترمکعب میرسد که نقش مهمی در کاهش افت سطح آب و کنترل فرونشست دارد.
مدیرکل منابع طبیعی خراسان جنوبی، عدم تخصیص اعتبارات کافی، تخریب پوشش گیاهی و چرای بیش از ظرفیت دام را از چالشهای جدی در مسیر مقابله با فرونشست برشمرد و گفت: هرچند متولی اصلی این موضوع وزارت نیرو است، اما منابع طبیعی با اجرای طرحهای جامع از جمله طرحهای کلان آبخیزداری و آبخوانداری نظیر "آبخیز تا جالیز" و طرحهای مرزی، در چشمانداز بلندمدت نقش کلیدی ایفا میکند.
انتهای پیام