حسن وحید در گفت و گو تفصیلی با خبرنگار مهر، گفت: استان سیستان و بلوچستان به‌عنوان نخستین منطقه کشور، دارای طرح جامع مدیریت سرزمین است که تمامی بخش‌های آبخیزداری، مرتع‌داری و بیابان‌زدایی را به‌صورت یکپارچه پوشش می‌دهد.

اجرای طرح جامع مدیریت سرزمین در سطحی معادل ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار در سیستان

معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور افزود: این طرح در سطحی معادل سه میلیون و دویست هزار هکتار در غرب و شرق سیستان اجرا می‌شود؛ به‌گونه‌ای که در غرب، تمرکز بر مدیریت روان‌آب‌ها و پروژه‌های آبخیزداری است و در شرق استان، به دلیل کمبود منابع آبی، برنامه‌ها بر کنترل گرد و غبار و تثبیت بیابان‌ها متمرکز شده است.

وحید با اشاره به اهمیت این طرح بیان کرد: برای نخستین بار در کشور، تمام بخش‌های مرتبط با منابع طبیعی اعم از بیابان، مراتع و آبخیزداری در قالب یک مدل مدیریتی واحد وارد عمل شده‌اند تا هم‌افزایی میان دستگاه‌های اجرایی شکل گیرد و اقدامات جزیره‌ای حذف شود.

بزرگترین طرح آبخیزداری کشور در منطقه عورکی سیستان درحال اجرا است

وی از اجرای بزرگ‌ترین طرح آبخیزداری کشور در منطقه عورکی سیستان خبر داد و اظهار داشت: این طرح در مقیاس ملی و با هدف حل بحران‌های زیست‌محیطی از جمله فرسایش خاک، کاهش گرد و غبار و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی در حال اجرا است.

معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان کشور ادامه داد: امروز نیز تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان منابع طبیعی و سازمان بسیج مستضعفین برای اجرای هماهنگ این طرح در کل حوزه سیستان و بلوچستان امضا شد. ارزش این تفاهم‌نامه دو همت (دو هزار میلیارد تومان) است و پیش‌بینی می‌شود در بازه زمانی سه تا پنج ساله در جنوب، بخش‌های مرکزی و شمال استان به اجرا درآید.

وی افزود: این تفاهم‌نامه علاوه بر سیستان، شهرستان‌های ایرانشهر، بمپور، نیکشهر، فنوج، لاشار، دلگان، سرباز، سراوان و چابهار و کنارک را نیز شامل می‌شود تا مدل مدیریتی واحدی برای تمام عرصه‌های منابع طبیعی جنوب شرق کشور شکل گیرد.

ابلاغ بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار محرومیت زدائی برای سیستان و بلوچستان

وحید با اشاره به اعتبارات امسال منابع طبیعی کشور بیان کرد: در بخش آبخیزداری و بیابانزدایی در مجموع بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار ملی و محرومیت زدائی برای سیستان و بلوچستان ابلاغ شده که با تخصیص مناسب، گام بلندی در کنترل فرسایش خاک و مقابله با ریزگردها برداشته خواهد شد.

وی با بیان اینکه فرسایش خاک در برخی مناطق جنوبی استان به بیش از ۱۰۰ تن در هکتار می‌رسد، افزود: اجرای طرح‌های آبخیزداری می‌تواند این میزان را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد و علاوه بر کنترل سیلاب‌ها، موجب تغذیه سفره‌های زیرزمینی و بهبود پوشش گیاهی شود.

معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان کشور تصریح کرد: اقدامات آبخیزداری اجازه برداشت مستقیم از آب را نمی‌دهد، بلکه با تزریق تدریجی آب در بستر زمین، ضمن تغذیه منابع زیرزمینی، خسارت ناشی از سیلاب‌ها را کاهش می‌دهد. بر اساس ارزیابی‌ها، به ازای هر یک ریال هزینه در بخش حفاظت خاک، چهار ریال سود زیست‌محیطی نصیب کشور می‌شود.

هیچ برنامه‌ای بدون مشارکت، همراهی و حضور مردم میسر نمی‌شود

وحید تأکید کرد: سازمان منابع طبیعی متولی مدیریت اکوسیستم‌های طبیعی در بیش از ۸۳ درصد از پهنه سرزمین ایران است و به‌جای تضعیف، باید مورد تقویت قرار گیرد. بسیاری از بحران‌های زیست‌محیطی کشور توسط همین سازمان کنترل شده است.

وی در ادامه با اشاره به نقش مشارکت مردمی در موفقیت طرح‌ها گفت: هیچ برنامه‌ای بدون حضور مردم و جوامع محلی پایدار نخواهد بود. باید از ظرفیت سامانه‌های عرفی، تشکل‌های مرتعداری و صندوق‌های توسعه منابع طبیعی برای اجرای طرح‌ها استفاده کنیم.

معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان کشور افزود: بند «د» ماده ۲۹ قانون برنامه توسعه، ظرفیت ارزشمندی برای مردمی‌سازی مدیریت منابع طبیعی است و اگر این ظرفیت به‌درستی به‌کار گرفته شود، بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی در حوزه بهره‌برداری از اراضی مرتفع خواهد شد.

ضرورت مدیریت واگذاری اراضی برای طرح‌های توسعه‌ای

وی همچنین با اشاره به چالش واگذاری اراضی برای طرح‌های توسعه‌ای بیان کرد: فرآیند واگذاری باید از حالت تقاضامحور به برنامه‌محور تغییر کند. یعنی ابتدا استعداد زمین‌ها مشخص شود و سپس عرصه‌ها به‌صورت هدفمند در اختیار متقاضیان قرار گیرد تا مانع از واگذاری‌های غیرمنطقی و آسیب به منابع طبیعی شویم.

وحید در پایان گفت: در حال حاضر ستاد ملی مقابله با گرد و غبار به ریاست رئیس سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت دارد و باید با استفاده از ظرفیت‌های وزارتخانه‌های مختلف از جمله نیرو، بهداشت و صنعت، هماهنگی بیشتری در سطح استان‌ها ایجاد شود.