خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: رودخانه بابلرود که زمانی شریان حیاتی شهرستان بابل بود و با آب زلال خود زمین‌های کشاورزی گسترده‌ای را سیراب می‌کرد، این روزها درگیر بحرانی عمیق و ناگوار است. تخلیه نخاله‌های ساختمانی، آلودگی‌های گسترده و سوءمدیریت‌های مکرر، این رودخانه را به دملی چرکین تبدیل کرده که نه تنها سلامت محیط زیست بلکه معیشت و زندگی مردم منطقه را نیز به خطر انداخته است.

وضعیت اسفبار بابلرود و هشدارهای مکرر بدون نتیجه

بارها در سال‌های اخیر از وضعیت نابسامان بابلرود و روند رو به زوال آن صحبت شده و هشدار داده شده است اما متأسفانه این هشدارها بدون اقدام مؤثر مسئولان بی‌نتیجه مانده است.

رقیه قربان‌نیا، کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: سوءمدیریت اصلی‌ترین عامل وضعیت فعلی بابلرود است زیرا با وجود هشدارهای متعدد و اعتراض دوستداران محیط زیست، این رودخانه همچنان در وضعیت بحرانی باقی مانده و هیچ نقطه قوتی در مدیریت مشکلات آن مشاهده نمی‌شود.

وی ادامه داد: هر بار که وضعیت رودخانه بحرانی می‌شود، با عذرخواهی‌های بی‌پشتوانه مسئولان مواجه می‌شویم که خود را بی‌گناه می‌دانند و قصه پرغصه بابلرود دوباره تکرار می‌شود.

بحران در کشاورزی و اقتصاد محلی؛ تهدیدی جدی برای معیشت

شهربانو سلیمی، دوستدار محیط زیست شهرستان بابل، با اشاره به اهمیت بابلرود در تأمین آب کشاورزی، گفت: کشاورزان حاشیه بابلرود هزاران هکتار زمین شالیزاری و صیفی‌کاری را با آب این رودخانه آبیاری می‌کنند. محصولات این زمین‌ها نه تنها در مازندران بلکه در سراسر کشور توزیع می‌شود.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این جای تأسف دارد که شورای تأمین شهرستان هنوز نتوانسته اقدام جدی برای حفظ و سالم‌سازی بابلرود انجام دهد.

سلیمی درباره عواقب ساده‌انگاری در خصوص بابلرود هشدار داد و اظهار داشت: ساده‌انگاری باعث شده در سال‌های گذشته کمتر به این موضوع به عنوان یک معضل جدی نگاه شود، در حالی که ادامه این روند جبران‌ناپذیر است.

آسیب‌های زیست‌محیطی و پیامدهای سلامت عمومی

آلودگی رودخانه بابلرود پیامدهای فراوانی برای سلامت عمومی مردم و اکوسیستم‌های محلی به همراه دارد. استفاده از آب آلوده در کشاورزی باعث ورود سموم و آلودگی‌ها به زنجیره غذایی و بیماری‌های مختلف شده است. کارشناسان بهداشت محیط نسبت به افزایش بیماری‌های گوارشی ناشی از آلودگی آب هشدار داده‌اند.

محمد رضایی، یکی از اهالی روستای درزیکلای نصیرایی شهرستان بابل، با تأکید بر مسئولیت فردی در حفاظت از محیط زیست، گفت: حفاظت از رودخانه و محیط زیست وظیفه همگانی است و باید هر فرد مسئولیت خود را جدی بگیرد.

وی به نبود آمایش سرزمینی در کشور اشاره کرد و گفت: بسیاری تصور می‌کنند که وقتی رودخانه به دریا می‌ریزد، آب هدر می‌رود و باید از آن در کشاورزی و صنعت استفاده شود؛ در حالی که رودخانه علاوه بر آب، مواد مغذی خاک را منتقل می‌کند که برای چرخه حیات حیاتی است.

تخلیه نخاله‌های ساختمانی؛ ورود غیرقانونی به بابلرود

یکی از آخرین مسائل بحرانی بابلرود، تخلیه نخاله‌های ساختمانی در حریم رودخانه است. کلیپی که در فضای مجازی منتشر شد نشان می‌دهد که با لودر و به صورت غیرقانونی نخاله‌ها در بابلرود دپو شده‌اند.

ناصر کیایی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بابل، در این زمینه به خبرنگار مهر اعلام کرد: این اقدام توسط واحد عمرانی شهرداری بابل صورت گرفته است و ما این موضوع را با جدیت از طریق مراجع قضائی پیگیری خواهیم کرد.

وی افزود: آب و رودخانه‌ها نقش بسیار مهمی در چرخه حیات دارند و حفاظت از آن‌ها برای تأمین آب سالم، کشاورزی و محیط زیست حیاتی است.

پیگیری قضائی و ضعف نظارت‌ها

ناصر کیایی با اشاره به اینکه آلودگی رودخانه بابلرود نتیجه بی‌توجهی و ضعف نظارت‌ها است، اظهار کرد: متأسفانه همکاری لازم بین دستگاه‌ها وجود ندارد و همین موضوع مشکلات را بیشتر کرده است.

وی افزود: باید تغییر نگرش و فرهنگ‌سازی در جامعه با آموزش کودکان و نوجوانان از سنین پایین آغاز شود تا نسل آینده مسئولیت‌پذیری محیط زیستی را یاد بگیرند.

آب، با وجود تشکیل ۶۵ درصد بدن انسان و ۷۰ درصد سطح زمین، نقش کلیدی در حیات دارد. حفاظت از منابع آبی و جلوگیری از آلودگی آن برای تأمین سلامت انسان‌ها، کشاورزی، صنعت و حفظ اکوسیستم‌ها ضروری است.

نجات بابلرود

کارشناسان تأکید دارند که پاکسازی و سالم‌سازی رودخانه باید از سرچشمه‌ها آغاز شود و قانون‌گذاری سختگیرانه‌تر و نظارت جدی‌تری در دستور کار قرار گیرد. همکاری دستگاه‌ها، فرهنگ‌سازی محیط زیستی و آموزش مستمر در مدارس و رسانه‌ها از مهم‌ترین راهکارها برای احیای بابلرود و جلوگیری از تخریب بیشتر است.

رودخانه بابلرود با اهمیت حیاتی خود برای تأمین آب کشاورزی، حفظ اکوسیستم و زندگی مردم شهرستان بابل، این روزها در معرض تهدید جدی قرار دارد. سوءمدیریت مکرر، تخلیه غیرقانونی نخاله‌های ساختمانی و بی‌توجهی مسئولان باعث شده این منبع طبیعی به وضعیتی بحرانی دچار شود که پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی گسترده‌ای به همراه دارد.

وضعیت نابسامان بابلرود نه تنها سلامت محیط زیست را به خطر انداخته بلکه معیشت هزاران کشاورز و ساکنان منطقه را تحت تأثیر قرار داده است. تجربه تلخ سال‌های گذشته نشان می‌دهد که هشدارها و اعتراضات دوستداران محیط زیست تا کنون نتوانسته است تغییر اساسی در مدیریت این رودخانه ایجاد کند.

حفاظت از منابع آبی به ویژه رودخانه‌ها نیازمند همکاری جدی تمامی دستگاه‌ها و فرهنگ‌سازی در سطح جامعه است. آموزش نسل آینده و مسئولیت‌پذیری فردی، به همراه قانون‌گذاری سختگیرانه و نظارت مستمر، از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از تخریب بیشتر است. اگر بابلرود به حال خود رها شود، جبران خسارات آن بسیار دشوار خواهد بود.

بنابراین، احیای این رودخانه حیاتی باید به اولویت اصلی مسئولان تبدیل شود تا این میراث طبیعی برای نسل‌های آینده حفظ گردد و چرخه حیات منطقه دوباره به حالت سالم بازگردد.