خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، الناز رحمت نژاد: رژیم صهیونیستی ده‌ها سال تصویری از برتری نظامی و اشراف اطلاعاتی برای خود ترسیم کرده بود. عملیات طوفان الاقصی این تصویر را تنها در یک صبحگاه متلاشی کرد. این طوفان، قدرت دشمن را به‌طور بازگشت‌ناپذیری درهم شکست و رژیم صهیونیستی در برابر جهانیان تحقیر شد.

در دومین سالگرد عملیات طوفان الاقصی، با «زینب اصغریان» کارشناس ارشد مسائل منطقه به گفتگو پرداختیم که مشروح آن در ادامه می آید:

زینب اصغریان گفت: دو سال پس از آغاز جنگ، غزه به نماد بیداری جهانی بدل شده است. اگرچه گزارش بانک جهانی و اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که خسارات وارده به زیرساخت‌ها و منازل بیش از ۵۰ میلیارد دلار است اما چنانچه اندیشکده «رَند» نیز می‌گوید در سطح افکار عمومی، همین فاجعه انسانی باعث دگرگونی جدی در نگاه جهانیان به مسئله فلسطین شده است.

وی افزود: تحلیل‌های منتشرشده در اندیشکده‌هایی مانند «مرکز کارنگی» و «شورای روابط خارجی اروپا» نشان می‌دهد که جنگ غزه بیش از هر رویداد دیگری در دو دهه اخیر توانسته افکار عمومی جهانی را نسبت به ماهیت اشغالگری رژیم صهیونیستی آگاه‌تر کند. رسانه‌های مستقل، شبکه‌های دانشگاهی و جنبش‌های اجتماعی در اروپا و آمریکا امروز با زبانی صریح‌تر از گذشته درباره حقوق فلسطینیان سخن می‌گویند. این تغییر، نوعی آگاهی‌بخشی جهانی ایجاد کرده است که مشروعیت سیاسی و اخلاقی رژیم صهیونیستی را در سطح بین‌المللی تضعیف کرده است. از سوی دیگر، مقاومت فلسطین و به‌ویژه حماس، علی‌رغم فشار نظامی و تخریب بی‌سابقه، در نگاه بخشی از افکار عمومی جهان عرب و جوامع مسلمان مشروعیتی تازه یافته است.

کارشناس ارشد مسائل منطقه عنوان کرد: به نوشته اندیشکده «MERIP»، این جنگ حماس را از یک بازیگر صرفاً نظامی به نمادی از مقاومت در برابر تجاوزگری تبدیل کرده است. در واقع، می‌توان گفت غزه امروز تنها میدان نبرد نیست؛ صحنه‌ای است که در آن شکست رژیم صهیونیستی، آگاهی جهانی را برانگیخته و تصویر مقاومت را در حافظه سیاسی ملت‌ها بازسازی کرده است. نظم جدید در فلسطین اگر شکل گیرد، بر پایه همین بیداری جهانی و بازتعریف مشروعیت سیاسی فلسطینیان خواهد بود.

اصغریان ادامه داد: محور مقاومت اکنون در مرحله‌ای از بازسازی و بازتعریف راهبردی قرار دارد. در تحلیل اندیشکده «قرن بیستم» (The Century Foundation) آمده است که محور مقاومت را نمی‌توان ساختاری شکست‌خورده دانست؛ بلکه مجموعه‌ای منعطف از بازیگران محلی است که می‌تواند پس از هر ضربه‌ای بازتولید شود.

او گفت: بر اساس تحلیل «MERIP» در این شرایط، محور مقاومت سه اولویت کلیدی را دنبال می‌کند: نخست بازسازی توان بازدارندگی و شبکه‌های تدارکاتی، دوم استفاده از دیپلماسی عمومی و حقوقی برای مشروعیت‌بخشی به روایت خود، و سوم تلاش برای حضور سیاسی در روندهای آینده فلسطین. به گفته کارشناسان «کارنگی»، اگر محور مقاومت بتواند از منطق صرفاً نظامی عبور کرده و در سازوکارهای سیاسی آینده مشارکت کند، احتمال دارد به یکی از بازیگران تعیین‌کننده در شکل‌دهی نظم جدید فلسطینی تبدیل شود.

اصغریان افزود: طوفان الاقصی بی‌تردید در سطح جامعه جهانی، موجی از همبستگی بی‌سابقه با فلسطینیان را ایجاد کرد. از تظاهرات میلیونی در لندن، پاریس و نیویورک تا جنبش‌های دانشجویی و تحریم‌های مدنی، صدای مخالفت با سیاست‌های اشغالگرایانه رژیم صهیونیستی از مرزهای جهان عرب فراتر رفت. طبق گزارش «شورای روابط خارجی اروپا»، در کشورهای غربی شکاف میان دولت‌ها و افکار عمومی در قبال رژیم صهیونیستی عمیق‌تر شده است.

وی یادآور شد: اما در سطح دولت‌ها، هنوز جبهه‌ای واحد و منسجم شکل نگرفته است. منافع راهبردی و وابستگی‌های امنیتی به رژیم صهیونیستی مانع از شکل‌گیری ائتلافی جهانی علیه تل‌آویو شده است. با این حال، همان‌طور که اندیشکده «کارنگی» اشاره می‌کند، مشروعیت اخلاقی رژیم صهیونیستی در نظام بین‌الملل به‌شدت آسیب دیده و حتی متحدان سنتی آن ناچار شده‌اند در بیان عمومی از لحن حمایتی خود بکاهند. در نتیجه، می‌توان گفت طوفان الاقصی آغازگر شکل‌گیری نوعی «جبهه اخلاقی جهانی» علیه اشغالگری بوده است؛ جبهه‌ای که هرچند رسمی نیست، اما در عرصه افکار عمومی تأثیری ماندگار بر جای گذاشته است.

او تاکید کرد: واکنش متناقض غرب به جنگ غزه، یکی از نشانه‌های بارز بحران در نظم جهانی کنونی است. اندیشکده «کارنگی» در گزارشی اخیر اشاره می‌کند که ناتوانی نهادهای بین‌المللی در مهار خشونت، اعتبار نظم لیبرال و مفهوم «حقوق بشر جهانی» را تضعیف کرده است. بسیاری از تحلیلگران در اندیشکده‌های اروپایی و خاورمیانه‌ای معتقدند که این بحران، معیارهای دوگانه غرب را برملا کرده و به بی‌اعتمادی در جنوب جهانی دامن زده است.

اصغریان در پایان تصریح کرد: در مقابل، کشورهایی چون چین، روسیه و ایران از این خلأ اخلاقی استفاده کرده‌اند تا نقش خود را به‌عنوان میانجی و حامی آرمان فلسطین تقویت کنند. به گفته کارشناسان «مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه»، این روند می‌تواند نشانه‌ای از گذار به نظمی چندقطبی‌تر باشد؛ نظمی که در آن مشروعیت دیگر نه از قدرت نظامی غرب، بلکه از عدالت‌خواهی و روایت‌های مردمی سرچشمه می‌گیرد. در مجموع، جنگ غزه آزمونی بود برای اعتبار اخلاقی غرب و کارآمدی نهادهای بین‌المللی. نتیجه این آزمون، هرچند هنوز نهایی نشده، نشان می‌دهد که جهان در حال عبور از نظم قدیمی و ورود به دوره‌ای از چندصدایی و بازتعریف ارزش‌های جهانی است.