به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، با وجود هشدارهای زیاد درباره افزایش قطعی تعداد سالمندان در سال‌های آینده، جامعه ایران آماده روبه‌رو شدن با این اتفاق نیست.

همایش‌های دولتی برگزار و پژوهش‌های دانشگاهی انجام می‌شود، اما زندگی سالم در جوامع محلی و ارتباط دائمی و نزدیک بین افراد آشنا شکل می‌گیرد. یکی از گروه‌های مردمی در همکاری با شهرداری تهران پاتوقی برای سالمندان فراهم کرده است. هفته پیش مراسم «پویش گل رز» با حضور مسئولان شهرداری و بهزیستی در «پاتوق حال خوب» برگزار شد. به این بهانه سراغ آنها رفتیم.

پله‌های پارک

راه رسیدن به ساختمان پاتوق حال خوب از میان پله‌های سنگی و مسیر پر از پستی و بلندی‌ درون پارک نظامی گنجوی می‌گذرد. فضای کوچکی با تعداد زیادی کتاب، مبلمان شاد و مراجعه‌کنندگانی که یک حلقه به هم پیوسته از آدم‌های هم‌سن و سال را تشکیل داده‌اند.

امروز پارک خلوت و در پاتوق نیمه‌باز است. از ساعت 9صبح رفت‌وآمد سالمندان به پاتوق شروع می‌شود. با چند تن از اداره‌کنندگان پاتوق در این‌باره صحبت می‌کنیم. زهره دلگشا می‌گوید: «یکی از مشکلات ما تامین مکان برای ایجاد پاتوق محله بود. ما کار تجاری نمی‌کنیم و درآمدی نداریم. محلی که اکنون در اختیار ما گذاشته شده را هم سال پیش با مساعدت شهرداری اجاره کردیم.»

گروه مجازی پاتوق حال خوب 450عضو دارد و روزانه 20تا 70نفر به ساختمان آن مراجعه می‌کنند.
در برخی از ساختمان‌های سرای محله در مناطق مختلف شهر تهران گروه‌های سالمند با اسامی «سرای تجربه» یا «سرای زندگی - فرآهنگ» شکل گرفته‌اند، اما به‌دلیل پراکندگی فعالیت‌های حوزه سالمندان و نبود یک تشکل مردمی فراگیر، نمی‌شود آماری از گروه‌های فعال در این حوزه به‌دست آورد.

فضای مشترک روزانه

از ساعت 10به بعد دیگر می‌شود سالمندان را دید که به روال هر روز دور هم نشسته‌اند و صحبت می‌کنند. ایده اصلی پاتوق ساده است؛ سالمندان در فضایی آرام و شاد دور هم جمع می‌شوند، با یکدیگر معاشرت می‌کنند و سرگرمی‌های مشترکی مثل بازی و کلاس‌های آموزشی دارند؛ در نتیجه احساس تنهایی نمی‌کنند، روحیه بهتری دارند و بعد از مدتی دردهای جسمی‌شان هم کاهش پیدا می‌کند.

سامان تهرانی هم می‌گوید: «نباید تصور کرد خانه‌های سالمندان که پول زیادی می‌گیرند، حتما فضای بهتری دارند. ما مراکز نگهداری سالمند را دیده‌ایم که ساختمان‌های شیک و بزرگی با امکانات و برنامه‌های زیاد دارند، اما اشخاصی که درون آنها هستند احساس راحتی نمی‌کنند. سالمندان نیاز دارند که متناسب با فرهنگ خود، از دیگران احترام ببینند.» او با شرح طرح گردشگری دسترس‌پذیر برای سالمندان می‌گوید: «با برنامه‌ریزی و رعایت شرایط مناسب، می‌توان همه سالمندان را به سفرهای کوتاه برد.»

الگوی فعالیت‌های شهرداری

با انتشار نتایج همکاری شهرداری تهران و فعالان حوزه سالمندی، در برخی شهرهای دیگر مانند همدان و بوشهر هم الگوهای مشابهی اجرا می‌شود.

شیدا حسینی می‌گوید: «سالمندان خودشان مشخص می‌کنند که چه چیزهایی نیاز دارند؛ مثلا می‌خواستند بتوانند با نوه‌هایشان که خارج هستند، تماس تصویری بگیرند؛ برای همین آموزش کار با گوشی‌های هوشمند را برگزار کردیم. آنها دوست دارند که کار مفیدی انجام دهند؛ مثلا اینجا کارگاه‌های انتقال تجربه برگزار می‌کنیم و از آنها می‌خواهیم درباره حرفه‌ای که داشته‌اند برای بقیه صحبت کنند.»

او درباره تأثیر فضای جمعی بر سلامت سالمندان تأکید می‌کند: «کسانی بودند که در مسیر افسردگی و آلزایمر قرار داشتند، اما الان در جمع هم‌سن و سال‌های خود، بازی پانتومیم انجام می‌دهند.»
پاتوق تا 4- 3عصر یکسره باز است و بعضی روزها مهمانانی از استارت‌آپ‌های جوانان یا بازدید مهدکودک‌ها دارد.

لبخند آدم‌آهنی 

پاتوق‌های سالمندی یک مرکز مناسب برای پژوهش‌های علمی هستند. امروز 2دانشجو، روبات کوچک سفیدرنگی به نام «تابان» را به پاتوق آورده‌اند.

این روبات که در آزمایشگاه روباتیک اجتماعی شناختی - دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه شریف ساخته شده است، قبلا برای درمان کودکانی استفاده می‌شد که دچار نارساخوانی بودند؛ به همین دلیل است که می‌تواند حرف بزند و صدای آدم‌ها را بشنود. نرم‌افزار درون آن، صدا را تحلیل می‌کند. دانشجویان دانشگاه شریف قسمت‌هایی از روبات را توسعه‌ داده و برنامه‌هایی به آن اضافه کرده‌اند تا بتواند فعالیت‌های دیگری را انجام دهد و حالا قادر است که با سالمندان هم ارتباط برقرار کند تا با یکدیگر بازی‌های فکری ساده‌ای انجام دهند. تابان در آینده یک وسیله ارتباط و مراقبت از سالمندان خواهد شد.

برنامه هم‌صحبتی

فعالیت‌های پاتوق سالمندی بیشتر از اینکه برنامه‌ریزی مجریان آن باشد، به درخواست اعضا طراحی می‌شود. شاید به همین دلیل است که زبان فرانسه و شاهنامه‌خوانی طرفداران بیشتری دارد. ساخت مجسمه‌های خمیری، آموزش ساز، آشپزی، کلاس روانشناسی و نمایش هم بخش دیگری از برنامه‌های پاتوق است.