خبرگزاری مهر، گروه استان ها-نسیم راوند: در نهمین سلسله گفت و گو های خبرنگار مهر با اعضای بنیاد نخبگان کهگیلویه و بویراحمد به سراغ فرود باقری متخصص گیاهان دارویی استان رفتیم.

توصیف صرف گیاهان دارویی ثروتی برایمان نمی آورد

وی وجود ۴۰۳ گونه گیاه دارویی در استان را نیازمند گشودن قفل‌های زنجیره ارزش بیان می کند و می گوید: این استان معروف به «گنجینه پنهان گیاهان دارویی» است که تنها با توصیف درخشش این طلاها نمی‌توان ثروت آن را به جیب بهره‌برداران و مردم استان رساند.

این متخصص گیاهان دارویی استان می گوید: ۴۰۳ گونه گیاه دارویی«کلید طلایی» و ۴۶ گونه اندمیک «گوهر ناب» در استان وجود دارد اما باید از مسئولان پرسید چرا با این همه ثروت تاکنون راه حلی برای درآمد زایی آنها به صورت استاندارد پیدا نشده است.

وی هدف از این پرسش را نقد گذشته بیان نمی کند و می افزاید: به دنبال روشن کردن مسیر آینده خوبی هستیم و امروز باید به جای تکرار حرف‌های زیبا، درباره راهکارهای عملی برای توسعه زنجیره ارزش گیاهان دارویی در استان صحبت کنیم.

مرکز تولید بذر گواهی در استان وجود ندارد

عضو بنیاد نخبگان کهگیلویه و بویراحمد به تبیین چالش‌های موجود در زنجیره ارزش گیاهان دارویی اشاره می کند و می گوید: مشکلات از همان مرحله اول، یعنی تولید آغاز و ضعف در تأمین بذر و نشای باکیفیت و سازگار با اقلیم استان به دلیل نبود مرکز تولید بذر گواهی‌شده، وابستگی به نمونه‌های غیربومی، کمبود مکانیزاسیون و افزایش هزینه‌های تولید از جمله این چالش‌ها است.

کشت مکانیزه گیاهان دارویی در استان وجود ندارد

وی ادامه داد: ما در استان برای کشت گیاهانی مانند زعفران، بابونه و سیاهدانه ماشین‌آلات اختصاصی نداریم و عملیات وجین به صورت کاملاً دستی انجام می‌شود که هزینه‌ها را به شدت افزایش می‌دهد. از سویی، هزینه نهاده‌ها مانند کودهای دامی فرآوری شده به دلیل کمبود دامداری‌های متمرکز، بسیار بالاست.

این کارشناس حوزه گیاهان دارویی، نبود هماهنگی بین تولیدکنندگان و فعالیت جزیره‌ای آنان را یکی دیگر از مشکلات دانست و می گوید: اگر خرده‌مالکی به خوبی مدیریت شود یک فرصت است، در غیر این صورت به یک تهدید تبدیل می‌شود.

وی نبود سیستم مکانیزه برداشت برای گیاهانی مانند موسیر را باعث اتلاف قابل توجه محصول بیان می کند و تاکید کرد: در برداشت سیاهدانه گاهی بیش از ۱۰ درصد محصول از بین می‌رود.

دستگاه لیزری سورتینگ در استان وجود ندارد

او نبود دستگاه‌های سورتینگ لیزری در استان را مانع از توسعه کشت گیاهانی مانند خاکشیر و زنیان بیان کرد و می گوید: کمبود ارتباط مستقیم بین واحدهای فرآوری و کشاورزان نیز از دیگر مشکلات این مرحله است.

سود گیاهان دارویی در جیب دلالان

این نخبه کهگیلویه و بویراحمد در بخش دیگری از سخنان خود به چالش‌های بازاریابی و فروش پرداخت و تصریح کرد: نبود ارتباط مستقیم بین تولیدکننده و بازار، سبب شده تا سود اصلی به جیب واسطه‌ها برود و کشاورز سهم ناچیزی از درآمد نهایی داشته باشد.

وی با ابراز تأسف از اینکه پس از گذشت چهار دهه، استان هنوز برند معتبری در این حوزه ندارد، افزود: حتی زعفران باکیفیت استان ما نیز در بازار جایگاه مناسبی برای فروش ندارد، ضعف در زمینه صادرات و حضور در بازارهای بین‌المللی نیز از کاستی‌های جدی این حوزه است.

این فعال حوزه گیاهان دارویی در ادامه، ریشه بسیاری از مشکلات را «سیاستی و مدیریتی» خواند و بیان کرد: نبود تخصیص بودجه به پژوهش و توسعه، فقدان یک برنامه جامع و اجرایی نشدن سند راهبردی توسعه زنجیره ارزش، از جمله این مشکلات زیرساختی گیاهان دارویی در استان است.

موازی کاری برخی ادارات در گیاهان دارویی علت پراکندگی نیرو و منابع

وی با اشاره به معضل موازی‌کاری دستگاه‌ها ادامه داد: نزدیک به دوازده سازمان و نهاد به صورت جداگانه در حوزه گیاهان دارویی فعالیت می‌کنند که این امر باعث پراکندگی نیرو و منابع می‌شود.

راه کارها برای برون رفت از مشکلات پیش روی گیاهان دارویی در استان

این نخبه کهگیلویه و بویراحمدی راهکارهای پیشنهادی را در سه بازه زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارائه داد و گفت: تأسیس مراکز تولید بذر و نشای استاندارد، شناسنامه‌دار کردن تولیدکنندگان گیاهان دارویی، اجرای طرح هر روستا، یک محصول شاخص و برگزاری دوره‌های آموزشی کشت مکانیزه از جمله برنامه هاست.

وی بیان کرد: اعطای معافیت پنج ساله مالیاتی به همراه تسهیلات کم‌بهره به واحدهای فرآوری که حداقل ۸۰ درصد مواد اولیه خود را از طریق قرارداد با کشاورزان استان تأمین کنند.

هدف گذاری استان برای تبدیل به قمصر دوم ایران

باقری فر به راهکارهای میان‌مدت یک تا سه ساله و احداث مراکز فرآوری و صنایع خرد خبر داد و گفت: هدفگذاری برای تبدیل استان به قمصر دوم ایران با توجه به پتانسیل‌های برتر از جمله ارتفاع بالاتر و منابع آبی فراوان، راه‌اندازی اتحادیه‌های تعاونی و تکمیل و اجرایی‌سازی سند راهبردی موجود است.

وی به راهکارهای بلندمدت اشاره و بیان کرد: توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، ایجاد برند ملی برای گیاهان دارویی استان، جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و توسعه کشت باغ‌های گیاهان دارویی

لزوم ایجاد ساختار متمرکز مدیریتی گیاهان دارویی در استان

متخصص گیاهان دارویی بر ضرورت ایجاد یک ساختار مدیریتی متمرکز تأکید و پیشنهاد کرد: تشکیل یک شرکت مادر تخصصی گیاهان دارویی استان زیر نظر استانداری با ترکیب سهامی ۳۰ درصدی برای استانداری، ۳۰ درصد برای بخش خصوصی و تعاونی‌های تولید و ۴۰ درصد برای دانشگاه‌ها و مراکز علمی.

این نخبه در جمع‌بندی نهایی خود تصریح کرد: استان کهگیلویه و بویراحمد با دارا بودن ذخایر ژنتیکی منحصر به فرد، یک سرمایه ملی و فرصتی استراتژیک محسوب می‌شود. اما بهره‌برداری از این فرصت تنها در سایه مدیریت یکپارچه، توسعه زیرساخت‌ها و هدایت پژوهش‌ها به سمت حل مشکلات واقعی زنجیره ارزش محقق خواهد شد.

وی تصریح کرد: بر این اساس، ایجاد یک«دبیرخانه تخصصی گیاهان دارویی» در استانداری با اختیارات و بودجه کافی، نه یک پیشنهاد، بلکه یک «ضرورت اجتناب‌ناپذیر» است.