ماجرای نخستین اجراها در خارج از ایران

«سرزمین بی کران» یکی از قطعات پرطرفدار در کارنامه هنری پرواز همای است. شعر آهنگ «سرزمین بی‌کران» از سروده‌های خودِ پرواز همای است. او در کلامِ این آهنگ،‌ کلماتی تأثیرگذار، ساده، روان و پر از تصویر را به کار بوده است. در این شعر، تمثیل‌هایی از آزادی، وطن، و عشق به سرزمین وجود دارد که به شکلی هنری و زیبا به شنونده منتقل می‌شود.

ملودی این قطعه هم از ساخته‌های پرواز همای است. تنظیم این اثر در اجراهای مختلف متفاوت بوده است. همای سال‌ها پیش این آهنگ را همراه با ارکستری بزرگ به رهبری شهرداد روحانی در خارج از ایران روی صحنه برد. بعدها در ایران هم آن را اجرا کرد. پس از آن هم همین آهنگ را با آنسامبل سازهای موسیقی ایرانی تنظیم و اجرا کرد.

نکته جالب اینکه، زمانی که همای «سرزمین بی کران» را در خارج از ایران روی صحنه اجرا کرد، آن زمان هنوز آهنگ‌هایی با محوریت ایران مُد نشده بود. شاید این از معدود دفعاتی بود که خواننده‌ای ایرانی، در خارج از ایران، آهنگی را در رثای وطن و سرزمینِ ایران می‌خواند. اجرایی که به شدت مورد استقبال قرار گرفت.

سرزمین بی کران حاصل جوشش درونی است

امیرحسین سمیعی که از آهنگسازان شناخته شده موسیقی ایران است، درباره آهنگِ «سرزمین بی کران» می‌گوید: این قطعه با تنظیم‌های مختلفی اجرا شده است. گاهی با ارکستر بزرگ و گاهی هم با آنسامبل سازهای ایرانی. «سرزمین بی کران» از نظر من آهنگی موفق است. دلیل موفقیت این اثر را باید در جوششِ درونیِ آن جستجو کرد. این کار از آن نمونه آثاری است که احتمالا ملودی و شعر توامان با هم جاری شده است. من خودم بارها به پرواز همای گفته‌ام که این قطعه ماندگار است و شاید در سال‌های پیش‌رو جای خودش را بیشتر باز کند. گاهی اینگونه است که آهنگی چند دهه پس از تولیدش تاثیرگذاری خودش را در پهنای زمان نشان می‌دهد.

سمیعی تاکید می‌کند: «سرزمین بی کران» ماهیت و ملودی پردازی بسیار قدرتمندی دارد. تقریبا همه‌ی فاکتورهای لازم برای موفقیت در این آهنگ هست. به نظرم از همه نظر کار قابل دسترسی برای مخاطبان است. شنونده راحت می‌تواند با آن هم ذات پنداری و کلام آن را زمزمه کند.

متن آهنگ سرزمین بی کران

ایران ای سرای من
خاکت توتیای من
جاویدان بهشت من
عشقت کیمیای من
ایران ای سرای من
خاکت توتیای من
جاویدان بهشت من
عشقت کیمیای من
ایسرزمین بی کران
ای یادگار عاشقان
ای خفته در میان تو
صد قلب مهربان تو
هزاران شهید بی گناه نوجوان
هزاران عاشق گذشته در رهت به جان
ایران ای سرای من
خاکت توتیای من
جاویدان بهشت من
عشقت کیمیای من
ای تخت جاودان جم
ای ارگ جاودان بم
♪♪♪
همچو هگمتانه پایدار
همچو بیستون استوار
خاک عاشقان بی قرار
ای دیار مهر و افتخار
ایران
♪♪♪
ایران ای سرای من
خاکت توتیای من
جاویدان بهشت من
عشقت کیمیای من
ایسرزمین بی کران
ای یادگار عاشقان
ای خفته در میان تو
صد قلب مهربان تو
هزاران شهید بی گناه نوجوان
هزاران عاشق گذشته در رهت به جان
ایران ای سرای من
خاکت توتیای من
جاویدان بهشت من
عشقت کیمیای من
ای تخت جاودان جم
ای ارگ جاودان بم
♪♪♪
همچو هگمتانه پایدار
همچو بیستون استوار
خاک عاشقان بی قرار
ای دیار مهر و افتخار
ایران