خبرگزاری مهر-گروه استان ها، فاطمه گلوی: حفظ زبان‌های بلوچی و سیستانی اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا این زبان‌ها تنها ابزاری برای ارتباط نیستند، بلکه نمایانگر تاریخ، فرهنگ و هویت مردم این منطقه هستند. غلبه زبان فارسی در بین خانواده های سیستانی و بلوچ در مکالمات با فرزندان خود، گویش سیستانی و زبان بلوچی را در معرض خبر فراموشی قرار داده است.

زبان بلوچی با ویژگی‌های خاص خود، ارتباط نزدیکی با تاریخ و فرهنگ مردم بلوچ دارد و نقشی حیاتی در انتقال سنت‌ها و تجربیات به نسل آینده ایفا می‌کند. این زبان، گویش‌ها و اصطلاحات بومی را در خود حفظ کرده است که در زبان‌های دیگر یافت نمی‌شود.

گویشی که خاطرات سیستان را زنده نگه می دارد

زبان سیستانی نیز به‌عنوان یک گویش مهم در منطقه، بخشی از هویت فرهنگی سیستان است و تأثیر زیادی در شکل‌گیری سبک‌های خاص زندگی مردم این منطقه دارد. حفظ و ترویج این زبان‌ها به معنای حفظ یک بخش از تنوع فرهنگی و زبانی کشور است که در برابر تهدیدات جهانی‌شدن و نفوذ زبان‌های دیگر قرار دارد.

زبان‌های بومی مانند بلوچی و سیستانی ظرفیت‌های زیادی برای غنی‌سازی ادبیات و فرهنگ ملی دارند؛ بنابراین، ترویج و حفاظت از این زبان‌های بومی یک مسئولیت جمعی است تا نسل‌های آینده بتوانند ارتباط معناداری با گذشته خود برقرار کنند.

زبان‌های بومی؛ ابزار انتقال تاریخ و فرهنگ به نسل‌های آینده است

دبیر علمی بخش بلوچی جشنواره شعر و داستان بومی سیستان و بلوچستان در گفت گو با خبرنگار مهر گفت: زبان‌های بومی می‌توانند نقشی تکمیل‌کننده و اثرگذاری داشته باشند؛ زبان‌های بومی می‌توانند کمک کنند تا آنچه که زبان فارسی به‌تنهایی قادر به بیان آن نیست، منتقل شود.

عابد بلوچ زهی در خصوص زبان بلوچی افزود: زبان بلوچی یکی از زبان‌های کهن و ریشه‌دار ایران اسلامی است؛ زبانی که هم‌ردیف زبان‌های باستانی مانند پهلوی قرار می‌گیرد؛ در متون تاریخی همواره نام و نشانی از آن وجود داشته است. این زبان نه‌تنها ظرفیت‌های ادبی و فرهنگی عظیمی دارد، بلکه حامل تاریخ، هویت و روح مردمان بلوچ است.

زبان های بومی حافظ تاریخ و فرهنگ یک جامعه هستند

وی همچنین به گویش‌های مختلف زبان بلوچی و ارتباط آن با گویش سیستانی اشاره کرد و اظهار داشت: زبان بلوچی گویش‌های متعددی دارد که هر یک از آنها ویژگی‌های خاص خد را دارد. در کنار آن، گویش سیستانی نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و اشتراکات فراوانی با زبان بلوچی دارد. مقایسه و بررسی این دو زبان و گویش، ظرفیت‌های تازه‌ای را پیش چشم ما می‌گشاید و می‌تواند به غنای فرهنگی و تاریخی منطقه کمک کند.

دبیر علمی بخش بلوچیجشنواره شعر و داستان بومی سیستان و بلوچستان در ادامه تأکید کرد: زبان‌های بومی علاوه بر کاربرد در ارتباطات روزمره، حافظ تاریخ، فرهنگ و عواطف یک جامعه هستند و اگر این زبان‌ها به فراموشی سپرده شوند، بخش بزرگی از هویت و تاریخ یک ملت نیز از بین خواهد رفت.

وی خاطرنشان کرد: وظیفه همه ماست که از این زبان‌ها پاسداری کنیم. زبان‌های بومی در حقیقت میراثی است که باید به نسل‌های آینده منتقل شود.

زبان مادری تنها یک راه ارتباطی نیست؛ هویت فرد است

شاعر و فعال فرهنگی سیستانی، درگفت و گو با خبرنگار مهر به اهمیت حفظ زبان و فرهنگ بومی سیستانی پرداخت و بر لزوم توجه به زبان مادری به‌عنوان یک دارایی فرهنگی و هویتی تأکید کرد و: زبان مادری تنها یک ابزار ارتباطی نیست، بلکه حامل فرهنگ، تاریخ و هویت یک ملت است.

عباسعلی صباغ زاده با اشاره به روند کمرنگ شدن زبان سیستانی در سال‌های اخیر، از نگرانی‌های خود درباره این موضوع صحبت کرد و اظهار داشت: در حال حاضر شاهد هستیم که در بسیاری از خانواده‌ها، نسل‌های جوان ترجیح می‌دهند به زبان فارسی صحبت کنند و این امر باعث می‌شود زبان سیستانی در حاشیه قرار گیرد. این پدیده، تهدیدی جدی برای زنده ماندن فرهنگ و تاریخ سیستان است.

وی افزود: وقتی زبان بومی و مادری از میان برود، بخشی از هویت و تاریخ یک ملت محو خواهد شد. زبان، تنها وسیله ارتباط نیست، بلکه نمایانگر خاطرات و فرهنگ غنی یک قوم است.

شعر بومی؛ نگهبان زبان‌های محلی در برابر فراموشی است

این شاعر سیستانی با تأکید بر اهمیت انتقال زبان مادری از نسل گذشته به نسل‌های آینده، بیان کرد: این مسئولیت بر دوش هر فردی است که به هویت فرهنگی خود احترام می‌گذارد.

وی در ادامه به نقش مهم شعر و ادبیات بومی در حفظ زبان اشاره و تصریح کرد: شعر بومی، با احساسات و زیبایی‌هایی که در خود دارد، می‌تواند به زنده نگه داشتن واژه‌ها و اصطلاحات قدیمی کمک کند و آن‌ها را از فراموشی نجات دهد.

صباغ زاده خاطرنشان کرد: استفاده از ابزارهای فرهنگی مانند ضرب‌المثل‌ها، داستان‌ها و اشعار بومی به‌عنوان منابعی برای حفظ زبان و فرهنگ اهمیت بسیاری دارد.

وی در پایان اظهار داشت: زبان مادری نباید در قالب یک روایت خطی و ساده محصور شود، بلکه باید همچنان پویا و زنده در زندگی روزمره ما حضور داشته باشد.

حفظ زبان های بومی به حفظ هویت ملی ایرانیان کمک می کند

حفظ زبان‌های بلوچی و سیستانی برای حفظ هویت فرهنگی این منطقه ضروری است. این زبان‌ها حامل ارزش‌ها، خاطرات و ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که در هیچ زبان دیگری یافت نمی‌شود.

در دنیای امروز که زبان‌های جهانی در حال گسترش هستند، اگر از این زبان‌ها محافظت نشود، بخش‌های مهمی از تاریخ و فرهنگ مردم بلوچ و سیستانی به فراموشی می‌رود؛ علاوه بر این، حفظ این زبان‌ها به‌عنوان یک میراث فرهنگی، به غنای ادبیات و تنوع فرهنگی کشور کمک می‌کند.

این امر نیازمند تلاش مستمر در سطح جامعه، خانواده‌ها و نهادهای فرهنگی است تا زبان‌های بومی همچنان زنده و پویا باقی بمانند. در نهایت، گام‌های مشترک برای ترویج و حفاظت از این زبان‌ها می‌تواند به حفظ هویت ملی و تقویت ارتباط میان نسل‌ها کمک کند.