به گزارش سلامت نیوز به نقل از وب‌سایت Medical Xpress، یافته‌های یک پژوهش علمی گسترده که به‌تازگی در نشریه معتبر BMJ Evidence-Based Medicine منتشر شده، نشان می‌دهد که هیچ سطحی از مصرف الکل بی‌خطر نیست و حتی مصرف سبک نیز احتمال بروز زوال عقل (دمانس) را افزایش می‌دهد.

این مطالعه با ترکیب داده‌های مشاهده‌ای و تحلیل‌های ژنتیکی پیشرفته، باور رایج درباره مفید بودن مصرف «متعادل» الکل برای سلامت مغز را رد می‌کند. برخلاف نتایج برخی مطالعات قدیمی که ادعا می‌کردند مصرف کم الکل ممکن است از زوال عقل پیشگیری کند، این پژوهش جدید نشان می‌دهد که خطر ابتلا به دمانس با هر میزان مصرف الکل به‌صورت خطی افزایش می‌یابد.

تحلیل داده‌ها از دو زاویه علمی

پژوهشگران با بهره‌گیری از داده‌های دو بانک اطلاعاتی بزرگ در آمریکا و بریتانیا، شرکت‌کنندگان ۵۶ تا ۷۲ ساله را از زمان ثبت‌نام تا بروز دمانس یا فوت، مورد بررسی قرار دادند. دوره پیگیری برای گروه آمریکایی ۴ سال و برای گروه بریتانیایی ۱۲ سال بود.

بر اساس تحلیل‌های اولیه، رابطه‌ای U شکل بین مصرف الکل و دمانس مشاهده شد: یعنی هم افرادی که اصلاً الکل نمی‌نوشند و هم کسانی که بیش از ۴۰ واحد در هفته مصرف می‌کنند، ۴۱ درصد بیشتر در معرض زوال عقل قرار داشتند. این خطر برای افراد وابسته به الکل به ۵۱ درصد می‌رسید.

اما در گام بعدی، پژوهشگران از روش دقیق‌تری به نام تصادفی‌سازی مندلی (Mendelian randomization) استفاده کردند که می‌تواند عوامل مخدوش‌کننده را حذف کند. نتایج این روش نشان داد که هیچ رابطه‌ای به شکل U وجود ندارد و در واقع، حتی مصرف اضافه ۱ تا ۳ واحد الکل در هفته نیز با افزایش ۱۵ درصدی خطر دمانس همراه است.

پاسخ به تناقض‌های مطالعات گذشته

یکی از یافته‌های کلیدی این تحقیق، توضیحی علمی برای تناقض در مطالعات قبلی ارائه می‌دهد. محققان متوجه شدند افرادی که بعدها دچار زوال عقل شده‌اند، سال‌ها پیش از تشخیص، مصرف الکل خود را کاهش داده بودند. این پدیده که به آن «علّیت معکوس» گفته می‌شود، به این معناست که کاهش عملکرد شناختی باعث کاهش مصرف الکل شده، نه اینکه کاهش مصرف الکل خطر را بالا برده باشد.

جمع‌بندی پژوهشگران: هیچ سطحی از مصرف الکل ایمن نیست

در پایان این مطالعه، محققان به‌صراحت اعلام کرده‌اند که:

«بر اساس قوی‌ترین شواهد علمی موجود، مصرف هر نوع و هر مقدار الکل با افزایش خطر زوال عقل همراه است. برخلاف ادعاهای پیشین، ما هیچ مدرکی دال بر اثر محافظتی مصرف متعادل الکل پیدا نکردیم. کاهش مصرف الکل می‌تواند به‌عنوان یک استراتژی مؤثر در پیشگیری از زوال عقل مورد توجه قرار گیرد.»

مصرف الکل، حتی به مقدار کم، خطری جدی برای سلامت مغز و عملکرد شناختی در پی دارد. بر اساس آخرین شواهد علمی، هیچ سطحی از نوشیدن الکل بی‌خطر نیست و ترک یا کاهش آن، یک گام مؤثر برای حفظ سلامت ذهنی و جلوگیری از زوال عقل در آینده است.