به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، اسفند سال 1385 پرویز فتاح، وزیر وقت نیرو و آرمن موسسیان، وزیر انرژی ارمنستان موافقتنامه احداث نیروگاه‌های جریانی بر رودخانه ارس را امضا کردند.

طبق موافقتنامه پروژه نیروگاه‌های مشترک باید در مدت 6 سال پس از سال 1386 پایان می‌یافت. با این‌حال امروز در مهر 1404 هنوز اقدام عملی در جهت ساخت این دو نیروگاه انجام نشده است. این درحالی است که پروژه مزبور باید حدود 12 سال پیش به اتمام می‌رسید.

با توجه به اهمیت احداث نیروگاه‌های مشترک و به‌منظور قطعی شدن احداث آن، لایحه این موافقتنامه در 26 مهر 1388 در هیئت وزیران به تصویب رسید و پس از حدود 6 ماه در فروردین 1389 توسط رئیس جمهوری به مجلس ارسال شد. بررسی این لایحه به شکل عجیبی حدود 8 سال به‌طول انجامید و در سال 1397 تصویب و به دولت ابلاغ شد. از زمان امضای موافقنامه تا زمان تصویب قانون آن اقدام عملی برای احداث و بهره‌برداری از نیروگاه‌های جریانی مشترک ایران و ارمنستان بر رودخانه ارس انجام نشده است.

نیروگاه‌های مشترک شامل دو سد جریانی «مغری» (در سمت ارمنستان) و «قره‌چِلر» (در سمت ایران) بر رودخانه ارس است. سدهای جریانی، سازه‌هایی با دیواره‌ای کوتاه و مخزنی کوچک‌اند که صرفاً برای تولید برق به‌کار می‌روند. به همین دلیل، جریان آب در پایین‌دست تغییر چشمگیری نمی‌کند و پیامدهای زیست‌محیطی چندانی به همراه ندارد.

از آنجا که این سدها مخزنی کم‌حجم دارند، آب به‌طور پیوسته در آن‌ها جریان می‌یابد و برخلاف بسیاری از سدهای دیگر کشور که در شرایط کم‌آبی با کاهش یا توقف تولید برق مواجه می‌شوند، می‌توانند به‌صورت مداوم برق تولید کنند. این نوع نیروگاه‌ها بر نیروگاه‌های خورشیدی که تولید آن‌ها صرفاً در طول روز است نیز مزیت دارند و ظرفیت آن‌ها در تمام 24 ساعت قابل استفاده است.

ظرفیت تولید برق هر یک از دو سد 150 مگاوات بوده که در مجموع 300 مگاوت می‌شود. از آنجایی که ارمنستان مازاد تولید برق دارد، 150 مگاوات این کشور نیز می‌تواند وارد ایران شود. این نیروگاه‌ها می‌توانند پشتوانه‌ای مهم برای ایران باشند؛ چراکه ایران از یک سو با محدودیت در ظرفیت نیروگاهی مواجه است و از سوی دیگر در تأمین سوخت نیروگاه‌های خود دچار چالش است و سدهای یادشده بدون نیاز به سوخت، قادر به تولید برق به‌صورت مستمر هستند و می‌توانند بخشی از کسری برق کشور را جبران کنند.

جدا از این مسائل، ساخت نیروگاه مشترک در مرز ایران و ارمنستان می‌تواند عامل پیوند سیاسی بین دو کشور باشد. تنش ارمنستان با جمهوری آذربایجان و ترکیه به دلیل جنگ قره‌باغ، این کشور را در محاصره ژئوپلتیکی قرار داده و در بین همسایگان این کشور ایران مهم‌ترین کشور پشتیبان ارمنستان است. در صورت عدم پشتیبانی ایران، دولت ارمنستان به دلیل نگرانی از تجاوز به خاک ارمنستان، گرایش بیشتری به همکاری با دولت‌های غربی پیدا می‌کند.

ایران لازم است با افزایش همکاری‌های اقتصادی نظیر ایجاد سد جریانی مشترک همکاری سیاسی و پیوند خود را با ارمنستان افزایش دهد.

تأخیر دوازده‌ساله در تکمیل پروژه نیروگاه مشترک، پیامی از نبود جدیت به طرف ارمنی منتقل کرده است و در کنار سایر بی‌توجهی‌ها، تمایل ارمنستان به همکاری با کشورهای غربی را افزایش داده است. ازاین‌رو، با توجه به قانون موجود، احداث نیروگاه‌های جریانی مشترک یکی از در دسترس‌ترین و عملی‌ترین اقدامات برای گسترش همکاری‌های دو کشور به شمار می‌رود؛ اقدامی که دولت ایران باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشد.

انتهای پیام/