خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- مرضیه جوانمردی فر*: دفاع مقدس، دورانی هشت ساله از مبارزه بی‌امان ملت ایران در برابر تجاوز نیروهای رژیم بعثی عراق، نه تنها یک نقطه عطف در تاریخ نظامی ایران، بلکه تجلی‌گر عمیق‌ترین ارزش‌های انسانی، معنوی و فرهنگی این سرزمین کهن است.

روزهای نفس‌گیر جنگ تحمیلی و مقاومت سلحشورانه نیروهای مسلح ایران در برابر سیل ویرانگر حمله اولیه عراق نمایانگر توانمندی‌های دفاعی نوظهور و روحیه استثنایی ملت ایران در مواجهه با شوک اولیه یک جنگ تمام عیار بود.

دفاع مقدس، فراتر از یک درگیری نظامی صرف، تجلی‌گر مفاهیم عمیق معنوی و فرهنگی بود که تار و پود جامعه ایران را در آن دوران به هم گره زد. این ارزش‌ها، همانند خونی در رگ‌های جامعه جاری بود و نیروی محرکه اصلی مقاومت را تشکیل می‌داد.

تقدس دفاع در فرهنگ دفاع مقدس، برگرفته از باور به حقانیت انقلاب اسلامی و صیانت از ارزش‌های آن بود. رزمندگان، جنگ را نه فقط دفاع از مرزهای جغرافیایی، بلکه دفاع از نظام نوپای جمهوری اسلامی، عدالت، آزادی و آرمان‌های الهی می‌دانستند. این باور، به مبارزه آن‌ها جنبه‌های مقدس می‌بخشید و رنج‌ها و مشقت‌های جنگ را برایشان قابل تحمل می‌کرد. دفاع از حریم ولایت و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی به عنوان اولویت‌های اصلی، در دل و جان رزمندگان جا داشت.

ایثار و فداکاری دو ستون اصلی اخلاق رزمندگان در دفاع مقدس بود. از خودگذشتگی در برابر دشمن، گذشتن از جان و مال برای نجات جان هم‌رزم، تقسیم آخرین قطرات آب در گرمای سوزان جبهه‌ها و تحمل شکنجه‌های وحشیانه در اردوگاه‌های اسارت، نمونه‌هایی از این فداکاری‌هاست. این روحیه ایثار، فرهنگ خودبرتربینی را در برابر منافع جمعی و آرمان‌ها کنار زد و همبستگی عمیقی را بین اقشار مختلف جامعه ایجاد کرد.

در روزهای اولیه جنگ، نیروهای مسلح ایران با وجود غافلگیری اولیه و نابرابری آشکار در تجهیزات و نیرو، مقاومت جانانه‌ای در برابر تهاجم گسترده و برق‌آسای ارتش عراق از خود نشان دادند.

حمله عراق، با استفاده از نیروی زمینی، هوایی و دریایی قابل توجهی انجام شد. اما نیروهای نظامی ایران، با اتکا به شجاعت، آمادگی رزمی و روحیه بسیجی توانستند روند پیشروی اولیه دشمن را در بسیاری از محورها کند کنند. مقاومت در شهرهای مرزی مانند آبادان، خرمشهر، مهران، قصر شیرین و سوسنگرد نمادی از این شجاعت بود.

حتی در شرایط غافلگیری، روحیه بالای رزمندگان، اعم از پرسنل ارتش، پاسداران انقلاب و نیروهای داوطلب مردمی عاملی تعیین کننده در مقاومت اولیه بود. این روحیه، ناشی از ایمان قوی، تعهد به آرمان‌های انقلاب و دفاع از میهن بود. آمادگی دفاعی، گرچه در مقابل حجم عظیم
حمله اولیه محدود بود، اما توانست از فروپاشی کامل جلوگیری کند.

این دوره، شاهد بروز و ظهور توانمندی‌های نوظهور نیروهای مسلح ایران بود. نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، که در ابتدای انقلاب شکل گرفته بود، در کنار ارتش، نقش مهمی در سازماندهی دفاع و مقاومت ایفا کردند. هماهنگی بین این دو نیرو به سرعت به یکی از نقاط قوت دفاعی ایران تبدیل شد.

هدف اصلی مقاومت اولیه، جلوگیری از تحقق اهداف سریع و قاطع ارتش عراق بود. با مقاومت شدید در جبهه‌های مختلف، نیروهای ایرانی توانستند پیشروی دشمن را به شدت کنند و از دستیابی آن‌ها به اهداف استراتژیک مانند تصرف شهرهای بزرگ و یا انشقاق ایران جلوگیری کنند. این مقاومت، پیام‌های بازدارندگی مهمی را به جهانیان مخابره کرد و نشان داد که ملت ایران، تسلیم تجاوز نخواهد شد.

دفاع مقدس و جنگ ایران و عراق و آنچه تحت عنوان حماسه ۱۲ روزه بین ایران و اسرائیل رخ داد، هر دو در بطن خود، نماد مقاومت در برابر تجاوز، دفاع از تمامیت ارضی و هویت ملی و تجلی‌گر روحیه فداکاری و شهادت‌طلبی ایرانیان هستند.

هر دو رویداد در هسته خود، نمایانگر مقاومت ملت ایران در برابر تجاوز خارجی و دفاع از کیان ملی، تمامیت ارضی و هویت ایرانی-اسلامی است.

با وجود تفاوت‌های زمانی، تکنولوژیکی و ابعاد سیاسی-بین‌المللی، این رویدادها درس‌های ارزشمندی را برای حفظ اقتدار ملی، آمادگی دفاعی و پاسداری از ارزش‌های انقلاب اسلامی به همراه دارند. این درس‌ها شامل اهمیت وحدت ملی، ایمان، روحیه مقاومت، خودکفایی در صنعت دفاعی و آمادگی همیشگی در برابر تهدیدات خارجی است.

پیوند معنوی و فرهنگی میان این دو مقطع، بیش از هر چیز در تجلی ارزش‌های بنیادین انقلاب، هویت ملی و اراده یک ملت برای دفاع از ارزش‌های اسلامی نمایان می‌شود. این پیوند، نشان می‌دهد که هرچند ابزارها و شرایط تغییر می‌کنند، اما جوهر مقاومت و دفاع در فرهنگ ملت ایران پایدار و ماندگار است.

*فعال رسانه‌ای