خودروسازی در تنگنای مواد اولیه؟
اقتصاد ایران: نشانهها حاکی از آن است که خودروسازان از ابتدای امسال با مشکل در تامین مواد اولیه مواجه بودهاند. از همان ماههای نخست سال، گزارشهایی مانند شامخ و همچنین اظهارات کارشناسان درباره خالی شدن انبارهای مواداولیه خودروسازان منتشر شد؛ موضوعی که بهعنوان زنگ هشدار برای این صنعت قابل ارزیابی است.
برای مثال آمار شامخ نشان میداد خودروسازان بهشدت تحتتاثیر رشد بهای تامین مواداولیه بودهاند. بهطوری که در شامخ مردادماه این فاکتور که در تیرماه روی ۷۶ واحد بود، در ماه مرداد به ۸۹.۳ واحد رسید تا ضمن رشد ۱۳.۳ واحدی بهبالاترین رقم این فاکتور از ابتدای سال تاکنون برسد.
همچنین آمار شامخ از افت مواداولیه در انبار خودروسازان حکایت داشت. بهطوری که این فاکتور از ۴۱.۱ واحد در تیرماه به ۳۱.۷ واحد در مردادماه رسیده تا کمترین میزان ثبتشده در شامخ مرداد را به نام خود ثبت کند و افت ۹.۴ واحدی نیز داشته باشد. بر این اساس میتوان با اطمینان گفت که خودروسازان و قطعهسازان با مشکل تامین مواداولیه دستوپنجه نرم میکنند.
حالا اما آمار و اطلاعات ثبتشده در صورتهای مالی پنج ماهه خودروسازان نیز این مشکل را تایید میکنند. طبق آماری که خودروسازان بهسازمان بورس ارائه داده و در سامانه کدال منتشر شده است، سایپا از ابتدای سال جاری تا انتهای مردادماه ۳۷.۶ همت برای خرید مواداولیه هزینه کرده است. این در شرایطی است که در مدت مشابه سال گذشته این رقم به ۴۹.۳ همت میرسید. بنابراین خرید مواداولیه دومین خودروساز بزرگ کشور ۱۱.۷ همت معادل ۲۳.۷ درصد کاهش یافته است.
نکته قابلتوجه اینکه این ارقام تنها هزینه خودروسازان برای خرید مواداولیه را نشان میدهند؛ اما با توجه به اینکه اساسا در این مدتزمان بهای خرید قطعات و مواداولیه نیز رشد قابل توجهی داشته (که نمود آن را در شامخ مردادماه نیز دیدیم) احتمالا حجم خرید مواداولیه برای این خودروساز بسیار بیشتر از ۲۳.۷ درصد کاهش را تجربه کرده است.
علاوهبر این اطلاعات ثبتشده برای پارسخودرو در سامانه کدال نیز روند مشابهی را نشان میدهد. بهطوری که سومین خودروساز کشور، در پنج ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ بهمیزان ۱۰.۸ همت خرید مواداولیه داشته است؛ اما از ابتدای امسال تا انتهای مردادماه این رقم به ۸.۸ همت رسیده است. بنابراین در این بازه زمانی هزینهای که پارسخودرو برای خرید مواداولیه کرده، ۱۸.۵ درصد افت داشته است. با توجه بهرشد قیمت مواداولیه احتمالا حجم خرید این شرکت کاهش بیشتری را تجربه کرده است.
در مورد ایرانخودرو اما این اطلاعات و آمار شفاف نیست؛ چراکه در گزارش ۵ ماهه این شرکت به سازمان بورس، هزینه خرید مواداولیه در پنج ماه نخست ۱۴۰۳ قید نشده است و تنها اعلام شده که در مدت مشابه سال جاری این رقم ۱۱۱.۸ همت بوده است.بنابراین با توجه بهمشکل تامین مواد اولیه که خودروسازان این روزها با آن دست بهگریبان هستند، نمیتوان چندان به آینده عرضه خودرو امیدوار بود و حتی میتوان این پیشبینی را داشت که احتمالا تولید خودروهای ناقص نیز افزایش پیدا خواهد کرد؛ چراکه عموما در زمان کمبود قطعه خودروسازان ترجیح میدهند تا خط تولید خود را متوقف نکنند و نهایتا خودرو ناقص تولید کنند تا بعدا با تامین قطعه مورد نیاز، آنها را کامل کنند.
از طرفی کارشناسان معتقدند تا زمانی که دولت در جریان تخصیص ارز دست دارد و موضوع تخصیص ارز و انواع مدلهای آن از ارز متقاضی، تالار دوم، ارز دولتی و تالار یکم و .. مشخص نیست، واردات خودرو بهمعنای واقعی عملی نخواهد شد. یک فعال در حوزه واردات خودرو به روند موجود در واردات و آمار بالای متقاضیان برای واردات اشاره کرد و گفت: «درخواست برای کسب مجور برای واردات خودرو نشان میدهد ۲۷۰ نفر علاقهمند برای واردات خودرو هستند. درحالی که همزمان مشاهده میشود که تکلیف تعرفه واردات خودرو به مناقشهای بین ارکان نظام و قوای مقننه و مجریه تبدیل شده است.»
این فعال در حوزه واردات خودرو در ادامه با توجه به عدم شفافیت سیاستها در حوزه تعرفه واردات و عدم ثبت سفارش و تخصیص ارز از ابتدای امسال پیشبینی کرد: «درصورتی که سیاستهای پنهان اجازه دهد و تا پایان امسال در مجموع ۲۰ هزار دستگاه خودرو دیگر وارد شود، با حدود ۲۰ هزار دستگاهی که در سال گذشته ثبت سفارش و امسال وارد شده، رقمی در حدود ۴۰ هزار دستگاه خودرو میشود که عملا نیمی از برنامه امسال هم محقق نخواهد شد و متاسفانه این فرآیند، شوک جدیدی به بازار وارداتیها، وارد خواهد کرد.»
افزایش قیمتها در بازار خودرو ادامه دارد
خودروهای داخلی روز گذشته رشد بهای یک تا ۳۰ میلیونتومانی را تجربه کردند. جایی که شاهین اتومات پلاس (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۳۸۵ میلیونتومان، شاهین (سانروف و ESP) (۱۴۰۴) با ۱۷ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۴۸ میلیونتومان، پژو ۲۰۷ پانوراما ارتقا یافته (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۲۲۰ میلیونتومان، سورن دوگانه (مخزن کوچک) (۱۴۰۴) با ۱۰ میلیونتومان افزایش ۹۴۵ میلیونتومان، پژو ۲۰۷ پاناراما ارتقا یافته (با رینگ) (۱۴۰۴) با ۸ میلیونتومان افزایش یکمیلیاردتومان و دنا پلاس (۵ دنده) (۱۴۰۴) با ۷ میلیونتومان افزایش ۹۹۹ میلیونتومان قیمتگذاری شدند.
همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد رشد بهای ۱۰ تا ۵۰ میلیونتومانی بودیم. جایی که اکستریم VX (۱۴۰۴) با ۵۰ میلیونتومان افزایش ۵ میلیارد و ۵۵۰ میلیونتومان، کیامسی T۹ (۱۴۰۴) با ۴۰ میلیونتومان افزایش ۳ میلیارد و ۲۸۰ میلیونتومان، هایما ۷X (۱۴۰۳) با ۳۵ میلیونتومان افزایش ۲ میلیارد و ۹۰ میلیونتومان، فیدلیتی پرستیژ ۵ نفره (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیونتومان افزایش ۳ میلیارد و ۳۵۰ میلیونتومان، امویام X۳۳ کراس اتومات (۱۴۰۴) با ۲۵ میلیونتومان افزایش یکمیلیارد و ۴۳۵ میلیونتومان و فونیکس تیگو ۷ پرو هیبرید (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیونتومان افزایش ۲ میلیارد و ۹۵۰ میلیونتومان خرید و فروش شدند.
در گروه خودروهای وارداتی شاهد رشد بهای ۵۰ میلیونتومانی بودیم. جایی که ارزش تویوتا کرولا کراس هیبرید ۲۰۰۰ سیسی (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیونتومان افزایش به ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیونتومان، نیسان سیلفی E-Power پلاس (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیونتومان افزایش به ۳ میلیارد و ۴۵۰ میلیونتومان و فولکس تیراک ۱۵۰۰ سیسی توربو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیونتومان افزایش به ۴ میلیارد و ۱۵۰ میلیونتومان رسید.