احمد اسماعیل‌زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: برنامه مکمل‌یاری در مدارس با هدف مقابله با کمبود ریزمغذی‌ها در دانش‌آموزان طراحی شده و بیش از ۱۵ سال است که در کشور اجرا می‌شود و در این برنامه مکمل‌های آهن و ویتامین D از طریق معاونت بهداشتی دانشگاه‌ها خریداری و در اختیار مدیران مدارس قرار می‌گیرد و مدیران مدارس مسئول توزیع آن بین دانش‌آموزان هستند.

نحوه توزیع مکمل آهن و ویتامین D میان دانش‌آموزان

وی ادامه داد: مکمل آهن به‌صورت هفتگی و در طول ۱۶ هفته در اختیار دانش‌آموزان دختر متوسطه اول و دوم قرار می‌گیرد و طبق دستورالعمل کشوری و سازمان جهانی بهداشت، همین مقدار برای پیشگیری از کم‌خونی کفایت می‌کند. همچنین مکمل ویتامین D برای دانش‌آموزان دختر و پسر بالای ۱۲ سال به‌صورت ماهانه با دوز ۵۰ هزار واحدی در مدارس توزیع می‌شود.

به گفته وی؛ هدف این برنامه پیشگیری از کم‌خونی و کمبود ویتامین D است و نه درمان؛ چرا که درمان افراد مبتلا دستورالعمل جداگانه‌ای دارد و باید از طریق مراکز درمانی پیگیری شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه افزود: با وجود اجرای این برنامه در طول سال‌های گذشته، هنوز هم کمبود ویتامین D و کم‌خونی در میان دانش‌آموزان وجود دارد و بر همین اساس تیمی با محوریت دانشگاه علوم پزشکی تهران و با همکاری هشت دانشگاه دیگر تشکیل شده تا علت این مسئله را بررسی کند و نتایج مطالعه در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد. بر اساس این نتایج تصمیم‌گیری خواهد شد که آیا تغییری در برنامه لازم است یا خیر.

تداوم کم‌خونی و کمبود ویتامین D با وجود اجرای برنامه

به گفته وی؛ با وجود اجرای برنامه مکمل‌یاری و همچنین برنامه غنی‌سازی آرد با آهن و اسید فولیک، همچنان میزان کم‌خونی در دانش‌آموزان دختر حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد و کمبود ویتامین D حدود ۵۰ درصد است و به نظر می‌رسد در اجرای این برنامه مشکلاتی وجود دارد؛ از جمله عدم توزیع مناسب مکمل‌ها، کمبود اعتبار برای خرید مکمل، و یا باورهای غلط برخی مدیران مدارس که تصور می‌کنند مکمل‌ها فقط برای افراد خاص لازم است در حالی که هدف این برنامه پیشگیری و پوشش همه دانش‌آموزان است.

مشکلات مصرف مکمل‌ها در میان دانش‌آموزان به‌ویژه دختران

اسماعیل‌زاده تصریح کرد: برخی مدیران مدارس به دلیل گرایش به طب سنتی یا باورهای نادرست، مکمل‌ها را به دانش‌آموزان نمی‌دهند و در برخی موارد نیز هرچند مکمل‌ها توزیع می‌شود، اما دانش‌آموزان به دلایل مختلف از جمله ترس از عوارض گوارشی یا نپسندیدن طعم، به‌ویژه در بین دختران، از مصرف آن خودداری می‌کنند. این در حالی است که مکمل‌های آهن و ویتامین D در این برنامه برای پیشگیری است و برای درمان کمبودها کفایت نمی‌کند.

وی درباره اقدامات انجام‌شده برای رفع این مشکل گفت: طی مکاتبه‌ای از آموزش و پرورش خواسته‌ایم تا جلسات آموزشی اجباری برای مدیران مدارس برگزار شود تا مدیران با فواید مکمل‌ها و ضرورت مصرف آن‌ها برای رشد و تکامل دانش‌آموزان آشنا شوند، همچنین پیشنهاد داده‌ایم این آموزش‌ها جزو دوره‌های امتیازدار مدیران باشد تا حضور در آن الزامی باشد و کارشناسان تغذیه و بهداشت نیز در این جلسات وظیفه توجیه مدیران را بر عهده خواهند داشت تا باورهای غلط در این زمینه برطرف شود.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه در پایان خاطرنشان کرد: یکی از چالش‌های دیگر برنامه، محدودیت اعتبارات است. با توجه به افزایش قیمت مکمل‌ها و محدود بودن بودجه دانشگاه‌ها، معاونان بهداشتی در برخی موارد نمی‌توانند اعتبار کافی برای خرید مکمل‌ها تأمین کنند، با این حال وزارت بهداشت بارها راهکارهای مختلفی را برای تأمین منابع مالی امتحان کرده و همچنان در تلاش است تا اعتبارات لازم در اختیار دانشگاه‌ها قرار گیرد تا این برنامه مهم به بهترین شکل ممکن ادامه پیدا کند.