خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – مهسا عبدی: اگر بخواهیم اوصاف ایران و ایرانی را یک به یک سیاهه کنیم قطعاً شعر و ادب یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های این سرزمین پاک و ساکنان آن خواهد بود؛ شاعر بودن و شاعری کردن با خون ایرانی‌ها عجین است و بدون شک اگر هر کدام از ما به عقبه خود بنگرد می‌تواند با شاعری در خانواده خود آشنایی پیدا کند.

ذوق سرشار اهالی ایران زمین موجب شده است که فلات ایران از رشته‌کوه‌های سر به فلک کشیده در شمال تا کرانه خلیج تا ابد فارس در جنوب به مامنی برای تربیت شاعران بزرگ تبدیل شود.

شاعرانی که هر کدام از آن‌ها سهمی در مانایی و اعتلای این فرهنگ و تمدن بزرگ ایران دارند، تمدنی که مرزهایش را نباید فقط به جغرافیای امروزِ ایران محدود کرد.

دنیای شعر و ادب فارسی فقط به شیراز و اصفهان و کرمان و یزد و تبریز ختم نمی‌شود؛ این پهنه تمدنی سمرقند و بخارا، بلخ و قندهار، لاهور و پیشاور، باکو و گنجه و … دارد حتی اگر دیگر در آن‌ها کسی زبان فارسی را به یاد نداشته باشد.

روز شعر و ادب فارسی فرصتی است تا دوباره بزرگان شعر این سرزمین را به یاد بیاوریم از رودکی که امروز تاجیکستان مزار او را به آغوش گرفته است تا مولوی که در کشور ترکیه آرمیده است و نظامی که خود را به شاهدی زنده برای ریشه دار بودن تمدن ایران زمین در آذربایجان و گنجه تبدیل کرده است تا خواجه مشرف الدین مصلح شیخ اجل و خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی و سنایی و ناصر خسرو در افغانستان.

شهریار شیرین سخن بهانه‌ای است برای اینکه شهریاران این مرز و بوم را به یاد بیاوریم و درس‌های ادبی و معرفتی آن‌ها را مرور کنیم تا گرد فراموشی بر داشته‌های فرهنگی ما نشیند.

ایران، سرزمین شاعران و شعردوستان

اسدالله نوروزی، عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر بر ضرورت نگاه فراگیرتر به ادبیات فارسی و تجلیل از تمامی شاعران اثرگذار ایران زمین تأکید کرد.

وی با اشاره به جایگاه برجسته شعر در فرهنگ ایرانی، گفت: نظم و نثر هزار سالهٔ فارسی دری نشان می‌دهد ایرانیان یا شاعرند یا شعردوست؛ ذوق شاعری در خون این ملت است؛ چنانچه ۱۰ سال پیش به دوستی نوشتم: میراث ویژه وطنم ذوق شاعری‌ست - شاید خمیرمایه ما شعر بوده است.

او افزود: از همین روست که در طول تاریخ، صدها شاعر برجسته از سرزمین ما برخاسته‌اند؛ از فردوسی و نظامی گرفته تا خیام، مولانا، سعدی و حافظ؛ قله‌هایی که نه فقط بر فرهنگ ما، بلکه بر ادبیات جهان تأثیرگذار بوده‌اند.

روز شعر و ادب، فرصتی برای افتخار به میراث ادبی ما است

این استاد دانشگاه با تأکید بر اهمیت نام‌گذاری چنین روزی گفت: روز شعر و ادب فارسی باید فرصتی برای تجلیل از این چهره‌های درخشان باشد؛ ما باید به خود ببالیم که میراث‌دار بزرگانی هستیم که فرهنگ و هویت ایرانی را در قالب کلمات ماندگار کرده‌اند.

نوروزی گفت: شهریار در کنار شاعرانی چون ایرج میرزا، ملک‌الشعرای بهار، پروین اعتصامی، رهی معیری و ده‌ها شاعر دیگر قرار می‌گیرد.

شعر و ادبیات نباید سیاست‌زده شود

نوروزی با تأکید بر اینکه نباید اجازه داد نگاه سیاست‌زده به شعر و ادبیات معاصر حاکم شود، گفت: در اقلیم فرهنگ و ادب، نمی‌توان شهریار را بدون در نظر گرفتن سایه و دیگران معرفی کرد.

استاد ادبیات دانشگاه هرمزگان ادامه داد: شهریار را باید شاعری فراموش‌نشدنی بدانیم که در جوانی و میانسالی، آثار ماندگاری خلق کرد که برای ثبت نام او در تاریخ ادبیات کافی است؛ در محفل نکوداشت شهریار که در پاییز ۱۳۶۷ در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد: سخنم را با این بیت آغاز کردم: جوانان در بهار عمر یاد از شهریار آرید- که عمری در گلستان جوانی نغمه‌خوانی کرد.

او افزود: شهریار نه‌تنها شاعر بود، بلکه شعر را با تمام وجود احساس می‌کرد؛ وقتی شعر خوب می‌شنید، اشک در چشمانش حلقه می‌زد و این نشان از ذوق و احساس واقعی او داشت.

شعر معاصر، درختی با شاخه‌های بسیار

نوروزی در بخش پایانی سخنانش به تنوع شعر معاصر اشاره کرد و گفت: شعر امروز ما تنها به یک جریان ختم نمی‌شود؛ از شاخه‌های سنتی گرفته تا شعر نیمایی، سپید و منثور، همه درختی تنومند با شاخه‌های گوناگون را تشکیل داده‌اند و هر شاعر صاحب‌سبکی جایگاه خود را دارد؛ از نیما و اخوان و شاملو، تا فروغ، قیصر، سیمین و بهمنی.

روز شعر و ادب، باید روز همه باشد

وی خاطرنشان کرد: ما نیاز به نگاهی جامع، متعادل و ملی به شعر فارسی داریم. روز شعر و ادب باید فرصتی برای گرامی‌داشت همه شاعران ایران‌زمین باشد.

کلمه، ابزار اندیشه است و عالی‌ترین نوع کلمه، شعر است

مسلم محبی، رئیس انجمن ادبی شعر و دریای هرمزگان، همزمان با روز شعر و ادب فارسی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با تأکید بر نقش شعر در تعالی فرهنگ و تسکین روح جامعه، خواستار توجهی جدی‌تر به ظرفیت جهانی شعر فارسی شد و گفت: امروز بیش از هر زمان دیگری به این جادوی زبانی نیازمندیم.

وی با گرامی‌داشت روز شعر و ادب فارسی، این روز را فرصتی دانست برای جاری ساختن شعر در بطن جامعه و با بیان اینکه «عشق یعنی قلم از تیشه و دفتر از سنگ، تا به عمری نتوان دست در آثارش برد.» گفت: به جای مجادله‌های بی‌پایان درباره چرایی انتخاب این روز خاص به عنوان روز شعر و ادب فارسی بهتر است از فرصتی که فراهم آمده بهره بگیریم و شعر را در زندگی جاری کنیم چرا که کلمه، ابزار اندیشه است و عالی‌ترین نوع کلمه، شعر است.

ظرفیت بالای شعر فارسی برای تعالی فرهنگی

وی با اشاره به ظرفیت بی‌نظیر شعر فارسی برای تعالی فرهنگی، اظهار کرد: ما در سرزمینی زندگی می‌کنیم که گنجینه‌ای عظیم از شعر و ادب در اختیار داریم، اما حیف است که از این گنجینه‌ها برای ارتقای جامعه بهره نگیریم؛ به‌ویژه در این روزگار که روح و روان‌ها فرسوده‌اند و پر از دغدغه، شعر مهم‌ترین عامل تسکین و آرامش در عین حرکت است.

رئیس انجمن ادبی شعر و دریای هرمزگان با تأکید بر جایگاه جهانی شعر فارسی گفت: کدام موضوع یا رشته در جغرافیای ما امکان جهانی شدن دارد به اندازه شعر؟ کافی است به تاریخ ترجمه رباعیات خیام در غرب اشاره کنیم؛ در دوره‌ای که اروپا درگیر خلأ معنوی پس از رنسانس بود، رباعیات خیام طوفانی فکری برپا کرد و جان‌های پرسشگر غربی با آن ارتباطی عمیق برقرار کردند؛ بی‌راه نیست اگر بگوییم یکی از مشهورترین شاعران فارسی در جهان خیام است.

وی در ادامه افزود: حافظ نیز در روزگار ما محبوبیتی منحصر به فرد و بیشتر از قرون گذشته یافته است؛ این محبوبیت ناشی از همزادپنداری ما با کلمات او است؛ گویی غزلیات حافظ دقیقاً برای ما، برای امروز ما سروده شده‌اند؛ وقتی حافظ می‌گوید: «گرچه بر واعظ شهر این سخن آسان نشود / تا ریا ورزد و سالوس، مسلمان نشود یا: ترسم که روز حشر عنان بر عنان رود / تسبیح شیخ و خرقهٔ رند شراب‌خوار»؛ ما با تمام جان‌مان با این کلمات ارتباط برقرار می‌کنیم.

محبی با اشاره به اهمیت ترویج شعرخوانی در جامعه گفت: جامعه‌ای که حافظ بخواند، سعدی بخواند، فردوسی بخواند، منزوی بخواند، فروغ بخواند، جامعه‌ای است که در مسیر تعالی حرکت می‌کند.

شعر را باید در جامعه جاری کنیم

او در پایان تأکید کرد: بیاییم از این فرصت و امکان استفاده کنیم تا شعر، این جادوی زبان فارسی، بیش از پیش در جامعه ما جاری شود. چرا که امروز، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند تسکین و آرامشی هستیم که فقط از مسیر شعر به دست می‌آید.