سید مرتضی ناصریان مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی و تأمین مالی توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره ظرفیت‌های ایجاد شده در بندر چابهار و ضرورت اتصال هرچه سریع‌تر این بندر به شبکه راه‌آهن کشور، اظهار کرد: در حال حاضر خط ریلی ۶۲۸ کیلومتری چابهار - زاهدان در دست ساخت است که بخشی از آن (مسیر زاهدان - خاش) در سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری رسید و عملیات تکمیل سایر قطعات نیز با منابع مالی دولتی با شتاب در حال اجرا است.

حمایت‌های ویژه مقام معظم رهبری از راه‌آهن چابهار - زاهدان

وی با بیان اینکه این طرح از اولویت‌های مورد توافق کارشناسان و مدیران دولتی و غیردولتی است، افزود: جای قدردانی دارد که مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در سال ۱۳۹۸ با اختصاص ۳۰۰ میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی به این پروژه مهم موافقت کردند که منابع مزبور به‌طور کامل در طرح هزینه شد. همچنین در سال ۱۴۰۱ اجازه استفاده از منابع مالی تهاتر نفتی برای اجرای برخی پروژه‌های مهم حمل‌ونقل صادر شد، بدین ترتیب طرح راه آهن چابهار - زاهدان از منابع مالی مناسب برخوردار شده است.

ناصریان تأکید کرد: با توجه به این حمایت‌ها، راه‌آهن چابهار - زاهدان امروز به‌عنوان مهم‌ترین پروژه فعال وزارت راه و شهرسازی در بخش زیربناهای حمل‌ونقل با ابعاد بین‌المللی، ملی و استانی شناخته می‌شود و نقشی محوری در حمل‌ونقل داخلی، آمایش سرزمینی، آمایش دفاعی، توسعه استان، توسعه اقتصاد دریا محور و ترانزیت کالا ایفا خواهد کرد.

مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی و تأمین مالی توسعه راه آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور بیان کرد: اتمام خط ریلی چابهار - زاهدان علاوه بر جابه‌جایی بار و مسافر داخلی، زمینه افزایش عبور کالاهای بین‌المللی از کریدور شمال - جنوب را فراهم می‌کند و بر اساس برآوردهای انجام‌شده، با بهره‌برداری از این مسیر ریلی، حجم باری که در این کریدور از روسیه و کشورهای حوزه CIS به سمت هند و بالعکس منتقل می‌شود، به حدود دو میلیون تن در سال خواهد رسید.

وی با تأکید بر اینکه تحقق این ظرفیت ترانزیتی تنها به تکمیل زیرساخت ریلی وابسته نیست، تصریح کرد: دستیابی به اهداف یادشده منوط به کاهش توقف‌های بار در گمرکات و بنادر، هماهنگی نهادهای متعدد داخلی و بین‌المللی و ارتقای امکانات لجستیکی است.

ناصریان خاطرنشان کرد: تاکنون کشور در زمینه جذب بارهای ترانزیتی موفقیت کافی نداشته و امید می‌رود با تحول در این زمینه، تشکیل ستاد عالی ترانزیت و رفع مشکلات نرم‌افزاری، اهداف تعیین‌شده در برنامه هفتم توسعه برای افزایش سهم ایران در ترانزیت بین‌المللی محقق شود.

هند، روسیه و آسیای میانه پیگیر تکمیل کریدور

کارشناس ارشد ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور ادامه داد: بندر چابهار و خط ریلی چابهار - زاهدان نقش مهمی در تسهیل صادرات و واردات استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان دارند و تکمیل این مسیر، امکان حمل بارهای داخلی و جابه‌جایی مسافر بین مناطق مختلف سیستان و بلوچستان را فراهم می‌کند.

وی افزود: این طرح علاوه بر جنبه‌های بین‌المللی، از نظر توسعه مناطق شرقی و جنوبی کشور، آمایش سرزمینی و گسترش اقتصاد دریا محور اهمیت بالایی داشته و می‌تواند موجب رونق اقتصادی و اجتماعی سیستان و بلوچستان شود. هم‌اکنون طرح‌های بزرگ فولاد و پتروشیمی در اطراف چابهار در حال اجرا است که برای حمل انبوه مواد اولیه و تولیدات خود به شبکه ریلی چابهار نیاز دارند.

اتصال چابهار به بندر شهید بهشتی؛ پیوند آسیای میانه و افغانستان با آب‌های آزاد

ناصریان ادامه داد: اتصال خط آهن به بندر شهید بهشتی چابهار امکان پیوند آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد اقیانوسی را فراهم می‌کند؛ به همین دلیل کشورهای هند، روسیه و کشورهای آسیای میانه به‌طور مستمر پیگیر تکمیل این پروژه و بهره‌گیری از این کریدور به‌عنوان مسیر مناسب تبادل کالا میان آسیای میانه و جنوب آسیا هستند.‌

ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۷.۷ میلیون تن بار در محور چابهار - زاهدان

وی تأکید کرد: اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی کشور، ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۷.۷ میلیون تن بار و دو میلیون مسافر را ایجاد می‌کند که علاوه بر درآمدزایی از ترانزیت ریلی، موجب افزایش درآمدهای بندری و گمرکی و بهبود حمل‌ونقل داخلی خواهد شد. حمل بار از طریق راه‌آهن، ضمن کاهش سوانح جاده‌ای، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش استهلاک راه‌ها، مزیت‌های چشمگیری به همراه دارد.

اتصال ریلی زاهدان به مرز میلک مسیر صادرات به افغانستان را هموار می‌کند

مشاور برنامه‌ریزی اقتصادی و تأمین مالی توسعه راه آهن شرکت ساخت یادآور شد: خط ریلی چابهار - زاهدان اکنون بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و با تکمیل آن، بندر شهید بهشتی چابهار به شبکه سراسری راه‌آهن متصل خواهد شد. در امتداد این مسیر و در راستای محور شمالی - جنوبی، خط ریلی دیگری نیز در دست اجراست که از زاهدان به مرز میلک امتداد می‌یابد.

وی ادامه داد: اتصال این خط به مرز میلک برای حمل بارهای استان‌های جنوبی افغانستان اهمیت ویژه دارد و ادامه مسیر آن تا شهر بیرجند پیش‌بینی شده است، این خط در نهایت در ایستگاه یونسی (نزدیک تربت‌حیدریه) به شبکه موجود راه‌آهن متصل می‌شود و یک محور میان‌بر استراتژیک در شرق کشور را شکل می‌دهد.

توسعه راه‌آهن شرق؛ تقویت ترانزیت ایران با افغانستان و ترکمنستان

ناصریان خاطرنشان کرد: با اتصال زاهدان به یونسی، بارهای ترانزیتی می‌توانند از چابهار به سمت مرزهای سرخس (ترکمنستان) و شمتیغ (افغانستان) به‌صورت مستقیم جابه‌جا شوند، موضوعی که موجب تقویت ارتباط ریلی با افغانستان و ترکمنستان شده و به تبع آن کشورهای آسیای میانه و روسیه نیز امکان حمل بار بیشتری خواهند داشت. این مسیر همچنین مورد توجه هند است.

پیش‌بینی درآمد ۳۰۰ میلیون دلاری ارزی - ریالی از خطوط ریلی چابهار

کارشناس ارشد ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور خاطرنشان کرد: برآورد می‌شود این دو طرح ریلی، در شرایط خوش‌بینانه به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم سالانه حدود ۳۰۰ میلیون دلار درآمد ارزی و ریالی برای کشور به همراه داشته باشند، ضمن آنکه این پروژه‌ها دارای منافع اجتماعی و آثار توسعه منطقه‌ای قابل توجهی هستند.

وی با اشاره به زمان بهره‌برداری پروژه گفت: در ماه‌های اخیر برخی افراد از راه‌اندازی خط ریلی چابهار - زاهدان تا پایان امسال خبر داده‌اند، اما تحقق این وعده نیازمند تأمین مستمر اعتبارات و تلاش فوق‌العاده اجرایی است. به همین دلیل، به احتمال زیاد افتتاح رسمی این مسیر در سال ۱۴۰۵ انجام خواهد شد، هرچند آغاز تردد قطار در اولویت قرار دارد و عملیات اجرایی ایستگاه‌ها در سال‌های آتی تکمیل خواهد شد.

ناصریان در پایان خاطرنشان کرد: اجرای این طرح عظیم در شرایط خاص فنی، اقلیمی و امنیتی، توسط قرارگاه خاتم الانبیا (ص) یکی از خدمات بزرگ نیروهای نظامی و نمایش توانمندی در انجام پروژه در شرایط سخت است. همچنین نمادی از خود اتکایی ملی است که صددرصد طراحی و اجرا و مصالح آن داخلی است.