به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری اولین رویداد و نمایشگاه نوآوری دام، طیور و آبزیان (اینوفارم) با حضور دکتر مصطفی قانعی، دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های زیستی و سلول‌های بنیادی، دکتر ارژنگ جوادی، دبیر ستاد توسعه غذا و کشاورزی معاونت علمی ریاست جمهوری، دکتر محمدعلی ابراهیمی، رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، دکتر خمیس آبادی، رئیس مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، دکتر مجید قدیری رئیس هیأت‌مدیره انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران و دکتر استیری، مدیرعامل یکی از هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری، در محل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار شد.

مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های زیستی و سلول‌های بنیادی در این نشست با اشاره به بررسی موضوع امنیت غذایی در سطح معاون اول رئیس‌جمهور، بیان کرد: پرداختن به امنیت غذایی با رویکرد فناورانه در این سطح، اتفاقی امیدوار کننده است.

به گفته وی، پیش‌تر، پاسخ‌ها به چنین مسائل اغلب سنتی و مقطعی بودند، اما امروز فرصتی برای بهره‌گیری از توان شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم شده است.

قانعی افزود: برای عرضه مؤثر فناوری، لازم است بسترهایی فراهم شود که سرمایه‌گذاران با رغبت به آن ورود کنند. همچنین، فناوری باید در دسترس، مقرون‌به‌صرفه و عملیاتی باشد و از سوی دیگر، زمینه رشد شرکت‌های دانش‌بنیان را نیز فراهم کند.

قانعی با تأکید بر اهمیت تعامل میان حاکمیت، سرمایه‌گذاران و بخش دانش‌بنیان اظهار داشت: اگر بتوان این سه ضلع را هم‌افزا کرد، بسیاری از چالش‌ها قابل حل خواهد بود.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های زیستی و سلول‌های بنیادی افزود: در برخی کشورها، سهم زیست‌فناوری از تولید ناخالص ملی به ۱۰ درصد می‌رسد و در ایران نیز می‌توان با عملکرد مؤثر، سهم تعیین‌شده ۸ درصدی در برنامه توسعه را ارتقا داد.

وی «اینوفارم» را فراتر از یک نمایشگاه توصیف کرد و توضیح داد: این رویداد می‌تواند به ترسیم نقشه راهی برای نقش‌آفرینی اقتصاد دانش‌بنیان در صنعت دام، طیور و آبزیان منجر شود.

به گفته قانعی، اگر همه بازیگران این حوزه با زبان مشترک و اهداف واحد حرکت کنند، زمینه جذب حمایت‌های حاکمیتی و مشارکت سرمایه‌گذاران فراهم خواهد شد.

ارژنگ جوادی، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان غذا و کشاورزی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ادامه این نشست با اشاره به نقش حیاتی فناوری در کشاورزی گفت: اعتقاد ما بر این است که ستون دانش و فناوری، سقف امنیت غذایی را نگه داشته و همچنان خواهد داشت. با وجود همه محدودیت‌هایی که در منابع، ارتباطات، تجارت، اقلیم و انواع تنش‌های زیستی و غیرزیستی وجود دارد، این فناوری است که می‌تواند نجات‌بخش باشد؛ تجربه‌ای که بارها در کشورهای مختلف شاهد آن بوده‌ایم.

آبزیان منبع مهمی برای تأمین پروتئین ما محسوب می‌شوند

جوادی در ادامه به محور اصلی نشست پرداخت و عنوان کرد: موضوع اصلی این نشست و همایشی که پیرامون آن برگزار شده، حوزه آبزیان است؛ انتخابی بسیار هوشمندانه که جای تقدیر دارد. این حوزه چند ویژگی برجسته دارد. نخست، سهم قابل توجه آن در کنار دام و طیور به‌عنوان سه مؤلفه اصلی سبد غذایی کشور در تأمین پروتئین. آبزیان منبع مهمی برای تأمین پروتئین ما محسوب می‌شوند. این سهم بالا، بسته به شرایط، می‌تواند هم چالش‌زا و هم فرصت‌ساز باشد. در صورتی که فناوری به‌درستی در این حوزه به‌کار گرفته شود، می‌توان این ظرفیت را به فرصت تبدیل کرد؛ در غیر این صورت، با توجه به چالش‌هایی که در تأمین نهاده‌ها، خوراک دام، واکسن، دارو و سایر ملزومات داریم، ممکن است با مشکلات جدی روبه‌رو شویم.

وی ویژگی دوم این بخش را وابستگی بالا به نهاده‌ها و محصولات فناورانه دانست و بیان کرد: اثر فناوری در این حوزه کاملاً محسوس است. در مقایسه با سایر حوزه‌های کشاورزی نظیر زراعت یا باغداری، میزان اثرگذاری فناوری در حوزه دام و آبزیان بسیار بیشتر و ملموس‌تر است.

حوزه آبزیان به‌شدت فناوری‌پذیر است

او در ادامه سخنانش به سومین ویژگی این حوزه اشاره کرد و گفت: ما در این حوزه ظرفیت آن را داریم که به‌راحتی به خودکفایی و پایداری دست پیدا کنیم. این موضوع از نظر راهبردی برای کشور بسیار اهمیت دارد؛ چه در تولید گوشت سفید، چه تخم‌مرغ و چه در زمینه محصولات شیلاتی و آبزی. در سال‌های اخیر حتی در برخی موارد موفق به صادرات نیز شده‌ایم.

جوادی همچنین یادآور شد: حوزه آبزیان به‌شدت فناوری‌پذیر است. تولیدکنندگان فعال در این بخش یا خود دانش تخصصی دارند یا به‌دنبال جذب آن هستند. آن‌ها در نمایشگاه‌ها و عرصه‌های عرضه فناوری حضوری فعال دارند و به‌سرعت در انتقال دانش و فناوری عمل می‌کنند. این ویژگی موجب می‌شود نوآوری و فناوری، نسبت به دیگر بخش‌های کشاورزی، آسان‌تر در این حوزه نفوذ کند و جای خود را باز کند.

حمایت از طرح های برگزیده در رویداد اینوفارم 

دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان غذا و کشاورزی در جمع‌بندی سخنان خود تصریح کرد: اگرچه در این دوره، دکتر قانعی محوریت برگزاری این رویداد را بر عهده دارند و ما در مقام همراه و پشتیبان در کنار ایشان هستیم، اما ستاد غذا و کشاورزی نیز خود را متعهد می‌داند که بدون هیچ‌گونه منتی در این رویداد مشارکت و حمایت کند. بخش قابل توجهی از برنامه‌های سال ۱۴۰۴ که به تصویب معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری رسیده و به ما ابلاغ شده است، دقیقاً مربوط به همین حوزه است. بنابراین، ما متعهدیم از هر طرح برگزیده در این رویداد، و هرگونه حمایت موردنیاز پس از همایش، به‌طور کامل پشتیبانی به عمل آوریم.

مجید قدیری رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران، در نشست خبری نخستین رویداد نوآوری «اینوفارم»، با اشاره به تجربه‌ای از سفر به اتریش گفت: در بازدید از یکی از شرکت‌های بزرگ دانش‌بنیان این کشور که بعدها توسط یک شرکت آمریکایی خریداری شد و در حوزه تولید «توکسین بایندر» فعال بود، نکته‌ای از صدر اعظم اتریش شنیدم که همیشه در ذهنم مانده است. او گفت: «افتخار اتریش این است که علم صادر می‌کند و اقتصاد کشور را بر پایه صادرات دانش بنا کرده‌ایم». جالب است بدانید همین شرکت امروز به ایران نیز صادرات دارد و محصولاتش چنان برای تولیدکنندگان شیر، گوشت و تخم‌مرغ ما جذاب است که مشتریان ایرانی، یک سال پیش از تحویل، هزینه آن را پرداخت می‌کنند.

ضرورت حمایت واقعی حاکمیت از محققان و دانشمندان داخلی

قدیری ادامه داد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید به آن توجه جدی شود، حمایت واقعی حاکمیت از محققان و دانشمندان داخلی است. آن‌ها با ایده‌های نو و علمی می‌توانند صنعت دام، طیور و آبزیان کشور را در مسیر کاهش هزینه تمام‌شده، افزایش بهره‌وری، بهبود کیفیت محصولات و ارتقای سلامت جامعه پیش ببرند. اما این مسیر نیازمند حمایت جدی و عملیاتی از سوی دولت و نهادهای بالادستی است.

وی با اشاره به مشکلات ساختاری این صنعت افزود: طی دهه‌ها، یارانه‌های غیرهدفمند به بخش دام و طیور پرداخت شده که نتیجه آن کاهش انگیزه تولیدکنندگان برای نوآوری بوده است. سیاست‌گذاران هم عمدتاً تمرکزشان را روی نحوه توزیع این یارانه‌ها گذاشته‌اند؛ چه به شکل ارز دولتی، چه معافیت مالیاتی یا تسهیلات بانکی. این در حالی است که این بخش بیش از ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده و سزاوار توجهی جدی‌تر در حوزه فناوری و دانش‌بنیان است.

او در ادامه تأکید کرد: اگر می‌خواهیم در قالب رویدادهایی مانند «اینوفارم» شاهد سرمایه‌گذاری پایدار باشیم، ابتدا باید جذابیت لازم را برای فعالان اقتصادی فراهم کنیم. اکنون بیش از ۴۰ هزار واحد صنعتی دارای مجوز فعالیت در صنعت دام و طیور داریم، اما به دلیل همین ساختار حمایتی معیوب، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوآورانه توجیه اقتصادی ندارد. شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در این بازار مزیت رقابتی روشنی ندارند.

قدیری اظهار داشت: سیاست‌گذاران و نمایندگان مجلس باید وارد عمل شوند تا تولیدکنندگان دانش‌بنیان در این صنعت انگیزه رشد و توسعه داشته باشند. وزارت جهاد کشاورزی نیز به‌عنوان متولی اصلی، باید نقش راهبردی‌تری در هدایت سرمایه به سمت فناوری ایفا کند.

مهاجرت ایده‌ها به خارج کشور؛ زنگ خطری جدی

قدیری با ابراز نگرانی از روند خروج ایده‌های علمی از کشور گفت: متأسفانه بسیاری از پژوهشگران و نخبگان داخلی ایده‌های خود را به شرکت‌های خارجی می‌فروشند. این یعنی ما نه‌تنها منابع انسانی، بلکه ایده‌ها و نوآوری‌هایمان را نیز از دست می‌دهیم. بیشتر این محققان مایل‌اند پروژه‌هایشان را در داخل کشور اجرا کنند، اما به دلیل بی‌توجهی یا نبود حمایت کافی، ناچار می‌شوند به سمت شرکت‌های خارجی بروند. این خلأ باید از سوی ما پر شود و واقعیت آن است که در سال‌های اخیر در این زمینه کم‌کاری شده است.

او از رسانه‌ها خواست تا با پرداختن به چالش‌های این حوزه، اهمیت صنعت دام و طیور را بیشتر برجسته کنند؛ صنعتی که مستقیماً با امنیت غذایی، سلامت مردم و رشد جمعیت کشور در ارتباط است.

مرکز نوآوری صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان به زودی افتتاح می‌شود

قدیری از راه‌اندازی قریب‌الوقوع «مرکز نوآوری صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان» خبر داد. این مرکز با همکاری «پژوهشکده تکنولوژی» راه‌اندازی خواهد شد و به گفته او، می‌تواند بازتاب گسترده‌ای در منطقه خاورمیانه داشته باشد.

او توضیح داد: این مرکز با هدف حمایت از ایده‌های نوآورانه در زنجیره تولید محصولات پروتئینی راه‌اندازی می‌شود و تمرکز آن بر کاهش هزینه‌ها، ارتقای کیفیت تولیدات و خلق ارزش افزوده از طریق حمایت از نوآوران، سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان داخلی است. امیدواریم این گام، نقطه شروعی برای حرکت جدی‌تر صنعت دام، طیور و آبزیان کشور به‌سوی آینده‌ای فناورانه باشد.