فرشید ایلاتی، کارشناس بازار مسکن در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به بهره‌مندی از ظرفیت و انتقال فناوری ساخت‌وساز از چین به ایران با توجه به توافقنامه همکاری ۲۵ ساله دو کشور، گفت: پیش‌از این تعامل ایران با چین تاکنون تعامل درستی نبوده است. این موضوع به‌ویژه در دهه گذشته تحت تأثیر مذاکرات برجام، نوعی نااطمینانی در طرف مقابل ایجاد کرده است. هرچند بخشی از جریان کشور تمایل دارد که همکاری با غرب و آمریکا ادامه یابد، اما واقعیت این است که چین بزرگترین سرمایه‌گذار دنیا است.

وی افزود: چین در بسیاری از کشورهای آفریقایی، آسیای میانه و آمریکای جنوبی سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف، از صنایع گرفته تا زیرساخت‌ها و بنادر، انجام داده است. با این حال، تاکنون در ایران باوجود روابط سیاسی موجود، سرمایه‌گذاری کلانی که مد نظر بوده، رخ نداده است.

توسعه سرمایه‌گذاری چین در ایران نیازمند اصلاح نگاه داخلی است

ایلاتی ادامه داد: یکی از راهبردهای اصلی معاهده ۲۵ ساله این است که سرمایه‌گذاری چین در ایران توسعه پیدا کند. اما مقدم بر آن، اصلاح نگاه داخلی ضروری است. اگر نااطمینانی موجود برطرف نشود و حس رفت و برگشتی درباره همکاری با غرب و آمریکا ادامه یابد، انگیزه طرف مقابل برای سرمایه‌گذاری در ایران کاهش می‌یابد.

وی گفت: این مقدمه، اهمیت بررسی شرایط و فرصت‌های موجود در بخش مسکن را نشان می‌دهد و تعیین می‌کند که چه تحولاتی می‌تواند در این حوزه رخ دهد.

این کارشناس بازار مسکن با اشاره به ظرفیت‌های گسترده چین در حوزه ساخت‌وساز گفت: کشور چین در دو دهه گذشته سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در حوزه ساخت‌وساز انجام داده و شرکت‌های بزرگ ساختمانی ایجاد کرده است اما این موضوع در ایران تاکنون رخ نداده است.

وی افزود: این ظرفیت‌ها شامل سرمایه، دانش و فناوری‌های ساخت می‌شود. نمونه آن پروژه‌های بلندمرتبه است که چینی‌ها در مدت زمان کوتاهی اجرا می‌کنند؛ مثلاً ساخت ۲۸ طبقه در ۱۶ روز، که نشان‌دهنده تکنولوژی بالای این کشور در حوزه ساخت است. اما برای بهره‌مندی ایران از این ظرفیت‌ها، موضوعاتی همچون تأمین مالی تهاتر نفت و تعریف مشارکت اقتصادی ضرورت دارد.

نوار ساحلی جنوب ایران نقطه کلیدی ورود سرمایه‌گذاران چینی است

ایلاتی ادامه داد: برخی پروژه‌ها مانند ایجاد شهرهای جدید در نوار ساحلی جنوب کشور مورد علاقه سرمایه‌گذاران چینی است، اما نااطمینانی‌ها و مسائل داخلی سایه‌ای بر حضور آن‌ها در بخش مسکن ایران انداخته است. به‌عنوان مثال، سرمایه‌گذاری در بخش مسکن ایران عمدتاً ریالی است، اما وقتی سرمایه‌گذار ارز وارد می‌کند، نوسانات ارزی می‌تواند در بازپرداخت و تسویه سرمایه مشکل ایجاد کند. این مانع داخلی، نه خارجی، یکی از دلایلی است که سرمایه‌گذاری‌های بزرگ هنوز محقق نشده است.

وی گفت: با وجود این، ظرفیت‌های فناوری و سرمایه چین قابل استفاده است و طرف مقابل نیز تمایل دارد این اتفاق بیفتد، به ویژه اگر بتوانیم در نوار جنوبی کشور این ظرفیت‌ها را فعال کنیم. در این منطقه حدود ۲۷ شهر ساحلی تعریف شده که حجم پروژه‌ها به حدی است که توان مهندسی، ساخت و مدیریت داخلی برای اجرای آن‌ها کافی نیست.

ایلاتی افزود: بنابراین، مناطق ساحلی جنوب کشور می‌تواند نقطه ورود سرمایه‌گذاران چینی باشد. با طراحی مدل‌های مالی مناسب، توسعه این شهرها امکان‌پذیر است و می‌تواند از ظرفیت‌های علمی و سرمایه‌ای چین برای پیشبرد پروژه‌های بزرگ مسکنی در ایران بهره‌برداری شود.

سرمایه‌گذاری چینی‌ها تأثیر مستقیم بر قیمت مسکن ندارد

این کارشناس بازار مسکن در پاسخ به این سوال که همکاری با سرمایه‌گذاران خارجی می‌تواند قیمت مسکن در ایران را کاهش دهد یا خیر، گفت: در کلان‌شهرها نیاز فعلی ساخت‌وساز توسط ظرفیت‌های داخلی قابل تأمین است و نیازی به ورود مستقیم سرمایه‌گذاری خارجی در این مناطق نیست. اما در شهرهای ساحلی و مناطق خارج از بافت شهری، باید فضایی ایجاد شود که سرمایه‌گذاری خارجی نیز اتفاق بیفتد؛ چه در حوزه ساخت و فناوری و چه در جذب سرمایه‌های خارجی.

وی افزود: هم‌اکنون برخی مناطق جنوبی کشور با سرمایه‌های خارجی ساخته شده‌اند، اما مناطق شمالی و نوار ساحلی دارای پتانسیل بهتری از نظر اقلیم و شرایط هستند. اگر فضایی مناسب ایجاد شود، سرمایه‌گذاران چینی، شرق آسیایی و حتی روسی می‌توانند در این مناطق پروژه‌های صنعتی، تفریحی و توریستی تعریف کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها ممکن است تأثیر مستقیمی بر قیمت مسکن نداشته باشد، اما رونق صنعت ساخت‌وساز را به دنبال خواهد داشت و می‌تواند بازار جدیدی خارج از بافت‌های شهری اصلی ایجاد کند.

همکاری رسانه‌ای ایران و چین، مسیر همکاری را هموار می‌کند

ایلاتی در پایان خاطرنشان کرد: تمرکز بر جذب سرمایه‌های خارجی در پروژه‌هایی که به‌صورت مشترک با چین اجرا می‌شوند، اهمیت ویژه‌ای دارد. برای موفقیت این طرح‌ها، همکاری رسانه‌ای میان ایران و چین نیز ضروری است. ایجاد یک رسانه مشترک یا پلتفرم «چاینا-ایران» می‌تواند تصویر واقعی ظرفیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری چین در ایران و بالعکس را منعکس کند و نزدیکی فرهنگی دو طرف را تقویت کند. این امر زمینه را برای سرمایه‌گذاری بهتر و مؤثرتر فراهم می‌کند.