سیدعباس فاطمی کارشناس رسانه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به چرایی موفقیت پویش موشک ایرانی در ایام اربعین گفت: یکی از عوامل موفقیت پویش موشک ایرانی در ایام اربعین، نیاز واقعی جهان اسلام به یک نماد قدرت و اقتدار بود. پس از دوره‌ای طولانی از ضعف رهبران و مقامات جهان اسلام، ناگهان جامعه اسلامی شاهد این شد که کشوری از دل این جامعه توانسته در برابر دو قدرت بزرگ اتمی جهان ایستادگی کند و در این مسیر به موفقیت نیز دست یابد. این موفقیت نه تنها نشانگر مقاومت بود، بلکه به نوعی امید و غرور ملی را در امت اسلامی تقویت کرد.

وی ادامه داد: این پویش توانست خیلی سریع جایگاه خود را پیدا کرده و میان کاربران جهان عرب، خصوصاً مردم عراق، برجسته شود. دلیل این استقبال به نمایش قدرت و مقاومت جامعه اسلامی برمی‌گردد که موجب شد پویش رنگ و بویی واقعی و معنادار پیدا کند.

این کارشناس رسانه گفت: نکته مهم دیگر درباره موفقیت این پویش، واقعی بودن آن است. در سال‌های گذشته مواردی وجود داشت که به موضوعات تصنعی یا غیر ملموس پرداخته می‌شد؛ موضوعاتی که به دلیل عدم ارتباط با واقعیت‌های روزمره جامعه موفقیت چندانی کسب نمی‌کردند. اما این بار پویش برگرفته از یک حقیقت ملموس در دل جامعه بود؛ حقیقتی که مردم مستقیماً با آن زندگی کرده بودند و آن را با چشمان خود دیده بودند.

وی افزود: یک بلاگر یا تیک‌تاکر عراقی توانست با طراحی یک محتوای کوتاه چندثانیه‌ای از اصابت موشک‌های ایرانی، موجی ایجاد کند. او با استفاده از این محتوا، ارتباطات گسترده‌ای را در میان گروه‌های مختلف سنی، زنان، مردان، و کودکان در مراسم موکب‌های اربعین برقرار کرد. دلیل موفقیت این محتوا ارتباط مستقیم مردم عراق با تجربه عبور این موشک‌ها از آسمان کشورشان بود؛ تجربه‌ای که علاوه بر اینکه در زندگی روزمره خود مشاهده کرده بودند، توسط رسانه‌های ایرانی و جهانی نیز تأیید شده بود.

پویش موشک ایرانی در ایام اربعین به دلیل ریشه در تجربه مشترک مردم جهان موفق شد

فاطمی گفت: این نیاز به غرور ملی و اقتدار اسلامی در برابر سلطه‌گری و زیاده‌خواهی قدرت‌های جهانی باعث شد که این پویش شکل بگیرد. برخلاف بسیاری از پویش‌های دیگر که بدون ارتباط با واقعیت جامعه شکل گرفته‌اند، این پویش به دلیل اصالت و ریشه در تجربه‌ای مشترک از سوی مردم توانست به یک ترند تبدیل شود و به سرعت گسترش یابد.

وی افزود: پویش موشک ایرانی در ایام اربعین به شکل کاملاً خودجوش و مردمی شکل گرفت. اگر بخواهیم این موضوع را با یک مثال توضیح دهیم، می‌توان گفت که اگر نهالی را در زمینی حاصل‌خیز بکارید و به‌موقع آبیاری کنید، رشد می‌کند و به ثمر می‌نشیند. اما اگر همان نهال را در یک زمین نامناسب قرار دهید، هرقدر از منابعی چون آب و کود هم استفاده کنید، نتیجه‌ای نخواهد داشت. این مسئله یک حقیقتی بود که در طول یک سال گذشته، با تجربه‌های موفق وعده صادق ۱ و ۲، امیدی را میان ملت‌های منطقه ایجاد کرد و این امید در وعده صادق ۳ به اوج رسید. این امید به حدی گسترش یافت که در جریان پیاده‌روی اربعین نمود روشن‌تری پیدا کرد.

این کارشناس رسانه گفت: اخیراً در پیاده‌روی مراسم اربعین شرکت کردم. در این سفر زمانی که در کوچه‌های کربلا خسته و بدون توان حرکت می‌کردم، شاهد بودم که پشت سرم چند نفر با نشاطی ویژه و خنده‌ای پرانرژی در مورد موضوع موشک ایرانی صحبت می‌کردند. آنها متوجه شده بودند که من ایرانی هستم. از من موضوع را جویا شدند و من آن را تأیید کردم. این نوع واکنش‌ها نشان‌دهنده نیاز جامعه به نمایش قدرت یک کشور اسلامی است؛ نیازی که در برابر دشمن، رجزخوانی و نمایش عزت را طلب می‌کند. رویکرد حماسی ایام اربعین نیز زمینه‌ای مناسب برای چنین رفتارهایی فراهم می‌آورد.

وی ادامه داد: این پویش هیچ‌گونه طراحی یا برنامه‌ریزی سازمان‌یافته‌ای نداشت و کاملاً مردمی بود. این پویش توسط یک فرد عراقی آغاز شد و مورد استقبال فراوان عراقی‌ها قرار گرفت. شکوه مردمی بودن این حرکت بسیار برجسته است، چراکه انگیزه‌های شخصی افراد برای شرکت در آن بسیار بالا بود و بسیاری این پویش را با اشتیاق دنبال می‌کردند.

فاطمی گفت: اگر مقایسه‌ای بخواهیم داشته باشیم، مشابه سرود «سلام فرمانده» که پیش از این به صورت طبیعی رشد کرد و تا اقصی نقاط جهان گسترش یافت، این حرکت نیز بر اساس انگیزه‌های عمومی شکل گرفته است. آن دوران سرودی چون سلام فرمانده بدون دخالت مستقیم نهادی خاص رشد کرد و جذابیت خاص ملودی آن، موضوعات انتظار و ظهور، و نیز حال‌وهوای شهادت شهید سلیمانی یکی از عوامل توسعه جهانی آن شد. چیزی که قابل‌توجه بود این است که برخلاف سرودهای دیگر از همان گروه که چند اثر ارزنده دیگر تولید کردند ولی به همان میزان دیده نشدند، ملودی و نگاه ویژه به مفاهیم انتظار باعث اثرگذاری گسترده این سرود شد.

موفقیت پویش موشک ایرانی در ایام اربعین به دلیل ساده و قابل فهم بودن برای عموم مردم بود

وی افزود: ویژگی خاص پویش موشک نسبت به موارد مشابه در این بود که بسیار ساده و قابل‌فهم برای عموم مردم بود. حتی یک پیرمرد با حرکات محدود هم می‌توانست آن را تقویت کند. این حرکت پیچیدگی خاصی نداشت، بلکه کاملاً مردمی بود، مانند حرکتی ساده برای نمایش انحنای مسیر اصابت موشک.

این کارشناس رسانه گفت: حتی مشاهده کردم یکی از بازیکنان مشهور فوتبال دنیا، هنگام گل زدن، این فیگور را انجام می‌دهد. البته نمی‌دانم این حرکت ارتباطی با اصابت موشک‌های ما دارد یا نه، اما به نظر می‌رسد که این بازیکن، که اکنون در عربستان بازی می‌کند، پیش از این کمپین، چنین حرکتی را آغاز کرده بود.

وی ادامه داد: سادگی این حرکت باعث شد که نیازی به ابزار یا تفکر عمیق نداشته باشد. به‌طوری‌که وقتی به یک فرد عراقی این حرکت را نشان می‌دهید، بلافاصله متوجه پیام آن می‌شود و همراهی می‌کند. آسانی اجرا، حس غرورآمیز آن و توانایی همراهی توسط هر فردی حتی کسانی که ناتوانی جسمانی یا نابینایی دارند، باعث شده است که این حرکت به یک نماد مشترک تبدیل شود.

فاطمی گفت: به نظرم، این عوامل سبب شدند که این جریان شکل بگیرد و موفقیت پویش موشک ایرانی در ایام اربعین ادامه پیدا کند. اتفاقاتی مانند این، که هم‌زمان از اقتدار ملی ایرانیان و مسلمانان حمایت و روح انسانی را پاسداری می‌کند، باید به‌خوبی شناسایی شوند. ما بایستی نقطه‌هایی را انتخاب کنیم که مردم بتوانند با آن‌ها همزادپنداری و همراهی کنند. هنگامی که موشک‌های ما به سرزمین‌های اشغالی برخورد می‌کرد، شاهد بودیم که کودکان، نوجوانان، سالمندان، معلولین، جانبازان و خانواده‌های شهدا در نزدیکی آن مناطق از غزه و کرانه باختری، چگونه با شادی و افتخار همراهی کردند.

وی افزود: یکی از راه‌های گسترش پیام در عصر دیجیتال این است که پیام شما طیف گسترده‌تری از مخاطبان را هدف قرار دهد. مانند همان اتفاقی که در غزه رخ داد و امروز جهان با آن همدلی می‌کند. در حال حاضر در همه کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی، مردم آزاده به شکلی همگانی از آن حمایت و همراهی می‌کنند.

سه عامل موفقیت یک پویش

این کارشناس رسانه گفت: برای موفقیت چنین پویش‌هایی باید سه نکته را در نظر داشت؛ اول آنکه موضوع باید برای جمعیت بزرگی قابل توجه باشد؛ دوم آنکه موضوع باید ساده و برای همه اقشار قابل فهم باشد؛ و سوم آنکه زمان کافی برای دنبال کردن آن وجود داشته باشد. برخی پویش‌ها در یک دوره کوتاه شروع و تمام می‌شوند، اما از زمان آغاز حماسه جنگ ۱۲ روزه تاکنون بیش از ۵۰ روز گذشته و این موضوع همچنان تازگی خود را برای افکار عمومی جهان حفظ کرده است.

فاطمی گفت: در اخبار رسانه‌های جهانی هنوز درباره اصابت موشک‌ها، دستاوردهای آن‌ها، دقت بالای آن‌ها صحبت می‌شود و این درحالی است که تلاش رژیم اشغالگر برای سانسور این موفقیت‌ها را شاهد هستیم. جالب است که حتی آقای ترامپ نیز چند روز پیش در جلسه‌ای به جنگ ۱۲ روزه اشاره کرد. این نشان می‌دهد که انتخاب موضوعاتی با دوره زمانی طولانی‌تر برای برداشت پیامدها و دستاوردها بسیار مؤثر است؛ به نظرم همین رویکرد در کمپین موشک ایرانی به‌خوبی عملی شده است.