‌خبرگزاری مهر؛ گروه اقتصاد _ علی فروزان فر؛ از مردادماه ۱۳۹۹ تاکنون، اقتصاد ایران شاهد جهش‌های کم‌سابقه در بازارهای موازی بوده است. در این مدت، بهای طلا ۱۸ عیار بیش از ۶۵۰ درصد، نرخ دلار بالای ۷۰۰ درصد و سطح عمومی قیمت‌ها (مجموع تورم) بیش از ۶۰۰ درصد افزایش یافته است؛ ارقامی که عملاً مفهوم «حفظ ارزش پول» را به چالشی جدی برای سرمایه‌گذاران بدل کرده است.

در مقابل، چهار شاخص اصلی بورس و عمده نمادهای صنعت زراعت و خدمات وابسته، حتی پس از گذشت چهار سال از سقف‌های تاریخی خود در تابستان ۱۳۹۹، بازدهی‌هایی به‌مراتب پایین‌تر از این سطوح را تجربه کرده‌اند.

این اختلاف چشمگیر موجب شده که برای بازگشت به حداقل قدرت خرید سال ۱۳۹۹، اغلب این نمادها و شاخص‌ها به رشدهای چندبرابری نیاز داشته باشند؛ رشدی که تحقق آن، با توجه به شرایط فعلی بازار سرمایه، نیازمند تحولات ساختاری و بنیادی جدی است.

این گزارش به بررسی بازدهی و عملکرد صنعت زراعت و خدمات وابسته در دوره‌های مختلف زمانی طی ۵ سال گذشته خواهد پرداخت.

بررسی ارزش بازار گروه زراعت و خدمات وابسته

مجموع ارزش بازار ۲۱ شرکت فعال در صنعت زراعت و خدمات وابسته به ۴۴ هزار و ۳۱۹.۵ میلیارد تومان رسیده است. بررسی آخرین قیمت‌ها نشان می‌دهد که این شرکت‌ها بر اساس اندازه بازار، در سه گروه اصلی «خیلی کوچک»، «کوچک» و «متوسط» طبقه‌بندی می‌شوند.

بررسی ترکیب ارزش بازار شرکت‌های فعال در صنعت زراعت و خدمات وابسته نشان می‌دهد که ۹.۵ درصد از این شرکت‌ها (۲ شرکت) در دسته «خیلی کوچک»، ۱۹ درصد (۴ شرکت) در گروه «کوچک» و ۷۱.۵ درصد (۱۵ شرکت) در گروه «متوسط» قرار دارند. در این میان، هیچ شرکت بزرگی با ارزش بالای ۱۰ هزار میلیارد تومان در این صنعت حضور ندارد.

با توجه به این ترکیب، می‌توان گفت که این صنعت از منظر اندازه بازار، به‌طور غالب در محدوده متوسط قرار می‌گیرد؛ چراکه بیش از دو سوم بازیگران آن در رده شرکت‌های متوسط جای گرفته‌اند و کوچک‌ها و خیلی کوچک‌ها سهم بسیار کمتری دارند.

شرکت‌های خیلی کوچک؛ کمتر از ۵۰۰ میلیارد تومان

در پایین‌ترین پله این جدول، شرکت‌های بسیار کوچک قرار دارند. شرکت «آینده» با ارزش بازار ۲۲۷.۷ میلیارد تومان کمترین اندازه بازار را در اختیار دارد و پس از آن «آبین» با ۴۳۸.۴ میلیارد تومان جای گرفته است. این ۲ شرکت با اختلاف قابل توجهی نسبت به دیگر هم‌گروه‌های خود، کوچک‌ترین بازیگران این صنعت به شمار می‌روند.

شرکت‌های کوچک؛ از ۵۰۰ تا ۱,۰۰۰ میلیارد تومان

در رده بعدی، گروه کوچک‌ها شامل ۴ شرکت «اخشان» با ۷۴۵.۸ میلیارد تومان، «زماهان» با ۹۰۲.۸۷ میلیارد تومان، «زملارد» با ۹۷۸.۷ میلیارد تومان و «زمگسا» با ۹۹۵.۴ میلیارد تومان است. این شرکت‌ها هرچند از نظر اندازه بازار کمی بزرگ‌تر از گروه بسیار کوچک‌ها هستند، اما هنوز فاصله معناداری با سطح متوسط صنعت دارند.

شرکت‌های متوسط؛ بازه شرکت‌های ۱,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ میلیارد تومانی

بخش عمده صنعت زراعت (۱۵ شرکت) در این گروه متمرکز است. از «زشگزا» با ارزش ۱,۰۴۱.۶ میلیارد تومان گرفته تا بزرگ‌ترین عضو این دسته یعنی «زکوثر» با ۶,۳۰۸.۵ میلیارد تومان، همگی در محدوده متوسط قرار دارند. این گروه شامل نمادهایی چون «زکشت» ۱,۱۷۶ میلیارد تومان، «زفجر» ۱,۳۶۱.۷ میلیارد تومان، «زبینا» ۱,۳۶۵.۷ میلیارد تومان، «زشریف» ۱,۴۴۲.۸ میلیارد تومان، «تَلیسه» ۱,۵۳۹.۶ میلیارد تومان، «زدشت» ۱,۶۴۹.۱ میلیارد تومان، «زگلدشت» ۱,۸۹۸.۱ میلیارد تومان، «زقیام» ۲,۲۸۵.۶ میلیارد تومان، «زپارس» ۲,۶۴۱.۳ میلیارد تومان، «زفکا» ۳,۷۶۵.۸ میلیارد تومان، «سیمرغ» ۴,۲۳۹ میلیارد تومان، «جوین» ۴,۴۳۷.۳ میلیارد تومان و «سپید» ۴,۸۷۸ میلیارد تومان می‌شود.

غیبت بزرگان در صنعت زراعت

نکته جالب توجه آن است که در این صنعت، هیچ شرکتی با ارزش بالای ۱۰ هزار میلیارد تومان (رده شرکت‌های بزرگ‌) یا بالای ۱۰۰ هزار میلیارد تومان (رده شرکت بسیار بزرگ‌) وجود ندارد. به این معنا که حتی بزرگ‌ترین شرکت این گروه، «زکوثر» با ۶,۳۰۸.۵ میلیارد تومان، همچنان در طبقه متوسط جای می‌گیرد.

فاصله قیمتی تا سقف‌های تاریخی

بررسی عملکرد بازدهی ۲۱ نماد فعال در صنعت زراعت و خدمات وابسته نشان می‌دهد که هیچ‌یک از این نمادها نتوانسته‌اند در سطوح سقف تاریخی خود باقی بمانند و همگی با افت‌هایی بعضاً سنگین مواجه شده‌اند. این کاهش قیمت‌ها که از ۱۰ درصد تا بیش از ۸۴ درصد متغیر است، از سقف‌هایی ثبت‌شده بین سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۴ محاسبه شده است.

سقوط‌های سنگین؛ افت‌های بالای ۷۰ درصد

در صدر جدول بیشترین کاهش‌ها، زماهان با افت ۸۴.۷۸ درصدی از سقف خود در تاریخ ۱۰ آذر ۱۴۰۳ قرار دارد. پس از آن، آینده از اوج قیمتی ۱ مرداد ۱۳۹۹ بیش از ۸۲.۲۹ درصد اصلاح کرده و آبین نسبت به سقف ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲، افت ۷۶.۶۱ درصدی را تجربه کرده است. همچنین، زپارس که در ۲۶ فروردین ۱۴۰۲ سقف تاریخی خود را ثبت کرده بود، اکنون ۷۴.۲۷ درصد پایین‌تر از آن معامله می‌شود.

افت‌های قابل‌توجه؛ بازه ۵۰ تا ۷۰ درصد

در این گروه، زدشت با کاهش ۶۵.۵۱ درصدی نسبت به سقف ۲۵ مرداد ۱۳۹۹، تلیسه با افت ۵۸.۶۵ درصدی از تاریخ ۸ آذر ۱۳۹۹ و زملارد با ۵۱.۲۹ درصد کاهش از سقف ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ دیده می‌شوند. افت‌های این گروه نشان می‌دهد که بسیاری از سهام، سال‌هاست در یک روند نزولی میان‌مدت یا بلندمدت قرار دارند.

کاهش‌های میانه؛ بین ۳۰ تا ۵۰ درصد

نماد سپید با افت ۴۶.۰۹ درصدی از سقف ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲، زفجر با ۴۴.۰۸ درصد کاهش از ۱۸ دی ۱۴۰۳، زبینا با ۴۰.۴۹ درصد افت از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹، زکوثر با افت ۳۸.۸۳ درصد از ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ و زکشت با کاهش ۳۶.۷۱ درصدی از ۱۳ دی ۱۴۰۳ از جمله نمادهای این بخش هستند. همچنین، زگلدشت (۳۳.۱۳- درصد از ۷ خرداد ۱۴۰۴)، زشگزا (۳۲.۴۵- درصد از ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴) و زمگسا (۳۲.۰۵- درصد از ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲) نیز در این بازه قرار می‌گیرند.

کمترین افت‌ها؛ زیر ۳۰ درصد

کمترین فاصله از سقف قیمتی به زفکا تعلق دارد که تنها ۱۰.۰۱ درصد از رکورد خود در ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ عقب نشسته است. بعد از آن، زشریف با افت ۲۰.۹۵ درصدی از سقف ۱۰ خرداد ۱۴۰۴، سیمرغ با کاهش ۲۲.۴۸ درصدی از ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴، جوین با افت ۲۵.۷۹ درصدی از ۲۴ دی ۱۴۰۳، زقیام با کاهش ۳۰.۴۲ درصدی از ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ و اخشان با افت ۳۰.۶۷ درصدی از ۲۹ بهمن ۱۴۰۳ در گروه نمادهایی با کمترین ریزش قرار دارند.

بازدهی صنعت زراعت و خدمات وابسته بعد از بازگشایی بازار

بررسی تغییرات قیمتی ۲۱ نماد فعال در صنعت زراعت و خدمات وابسته از ۲۱ خرداد ماه ۱۴۰۴ (پیش از بسته شدن بازار به دلیل شرایط جنگ تحمیلی) تا کنون نشان می‌دهد که تمامی نمادهای این گروه با افت ارزش مواجه شده‌اند؛ افت‌هایی که در برخی موارد به دو برابر میانگین شاخص‌های اصلی بازار رسیده است.

بیشترین افت‌ها؛ بیش از ۲۵ درصد کاهش

در صدر جدول بیشترین کاهش‌ها، زماهان با افت ۳۹.۸۸ درصدی قرار دارد. پس از آن، زپارس با کاهش ۲۸.۵۱ درصدی، زکوثر با افت ۲۸.۱۱ درصدی و سپید با کاهش ۲۶.۷۶ درصدی در فاصله‌ای اندک از هم ایستاده‌اند. این نمادها بیشترین فشار فروش و خروج سرمایه را در این مقطع تجربه کرده‌اند.

افت‌های میانه؛ ۱۵ تا ۲۵ درصد

نمادهایی چون زشگزا (منفی ۲۴.۸۳ درصد)، زگلدشت (منفی ۲۴.۵۶ درصد)، زکشت (منفی ۲۴.۴۴ درصد)، زقیام (منفی ۲۲.۵۳ درصد) و زدشت (منفی ۲۲.۳۲ درصد) ریزش‌هایی نزدیک به یک‌چهارم ارزش خود داشته‌اند. همچنین، اخشان (منفی ۱۸.۸۰ درصد)، تلیسه (منفی ۱۸.۷۸ درصد) و جوین (منفی ۱۸.۱۷ درصد) به همراه زمگسا (منفی ۱۶.۶۵ درصد) و زبینا (منفی ۱۶.۵۹ درصد) در محدوده افت متوسط قرار گرفته‌اند. گروه پایانی این بازه شامل زملارد (منفی ۱۵.۰۹ درصد)، زشریف (منفی ۱۴.۸۹ درصد)، سیمرغ (منفی ۱۴.۷۴ درصد) و زفجر (منفی ۱۳.۹۳ درصد) است که کمترین افت‌های این محدوده را ثبت کرده‌اند.

افت‌های محدودتر؛ کمتر از ۱۰ درصد

در این بخش، آبین با کاهش ۷.۴۲ درصدی، زفکا با افت ۶.۶۵ درصدی، و آینده با تنها ۱.۲۶ درصد افت قرار دارند. این گروه به ظاهر عملکرد بهتری نسبت به میانگین صنعت داشته‌اند، اما واقعیت در مورد یکی از این نمادها متفاوت است.

رکود در معاملات «آینده»؛ دلیل اصلی افت ناچیز

افت کم آینده نه ناشی از مقاومت قیمتی یا عملکرد برتر، بلکه به دلیل قفل بودن در صف فروش و عدم انجام معامله از ۲ بهمن ۱۴۰۳ تا امروز است. در واقع، نبود معاملات مانع از انعکاس واقعی فشار فروش و کاهش قیمت این سهم در آمار شده است.

این بررسی نشان می‌دهد که شاخص‌های کل و هم‌وزن در بورس و فرابورس به‌طور متوسط در این بازه زمانی حدود ۱۵ درصد افت داشته‌اند؛ در حالی که ۱۵ نماد از گروه زراعت عملکردی به‌مراتب ضعیف‌تر از شاخص‌ها نشان داده و در برخی موارد افتی بیش از دو برابر میزان کاهش شاخص‌ها را تجربه کرده‌اند. در مقابل، ۳ نماد افتی در محدوده میانگین شاخص‌ها داشته و تنها ۲ نماد توانسته‌اند عملکردی بهتر از بازار ثبت کنند.

بازدهی صنعت زراعت از سقف‌های مربوط به سال ۱۴۰۲

بررسی بازدهی ۲۱ نماد صنعت زراعت و خدمات وابسته از سقف قیمت‌های سال ۱۴۰۲ تا امروز نشان می‌دهد این گروه با افت‌های قابل‌توجه و عمدتاً سنگین مواجه بوده است. اغلب سقف‌های قیمتی این نمادها در ابتدای سال ۱۴۰۲ و هم‌زمان با شروع ریزش تاریخی شاخص کل بورس از ۱۷ اردیبهشت همان سال ثبت شده و از آن تاریخ تاکنون روندی نزولی را تجربه کرده‌اند.

افت‌های سنگین و سقوط فراتر از ۵۰ درصد

نماد آبین با کاهش ۷۶.۶۱ درصدی نسبت به ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ بیشترین افت را داشته و پس از آن زپارس با افت ۷۴.۲۷ درصدی نسبت به ۲۶ فروردین ۱۴۰۲ و زماهان با کاهش ۶۹.۳۲ درصدی نسبت به اسفند ۱۴۰۲ در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. زملارد نسبت به ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ تاکنون ۵۱.۲۹ درصد و سپید نسبت به ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ افتی معادل ۴۶.۰۹ درصد را ثبت کرده‌اند.

کاهش‌های بین ۲۰ تا ۴۰ درصد

نمادهایی مانند زدشت و تلیسه نسبت به بهار ۱۴۰۲ کاهش‌هایی به‌ترتیب ۴۰.۵۶ و ۳۸.۴۹ درصد را تجربه کرده‌اند، در حالی که زکشت و جوین نسبت به اوایل اردیبهشت همان سال به‌ترتیب ۲۳.۱۲ و ۲۲.۳۰ درصد افت داشته‌اند. کاهش قیمت زکوثر نسبت به ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ معادل ۲۱.۴۰ درصد بوده است.

افت‌های محدودتر زیر ۲۰ درصد

در سطوح پایین‌تر، زفجر با ۱۸.۶۳ درصد افت نسبت به ۲۹ خرداد ۱۴۰۲، زمگسا با ۱۴.۱۱ درصد نسبت به ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲، زگلدشت با ۱۳.۸۲ درصد نسبت به ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ و زشگزا با ۱۳.۶۴ درصد نسبت به ۵ اسفند ۱۴۰۲ کاهش قیمت داشته‌اند. همچنین زبینا با ۸.۲۲ درصد افت نسبت به ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲، زشریف با ۶.۰۶ درصد نسبت به ۲۱ خرداد ۱۴۰۴ و سیمرغ با ۲.۹۴ درصد نسبت به ۱۲ دی ۱۴۰۲ در زمره کمترین افت‌ها قرار می‌گیرند.

تنها نمادهای دارای بازدهی مثبت از سقف ۱۴۰۲

در میان این ۲۱ نماد، تنها دو نماد زقیام و زفکا بازدهی مثبت نسبت به سقف ۱۴۰۲ خود داشته‌اند که به‌ترتیب نسبت به ۱۳ اردیبهشت و ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ تاکنون رشد ۳.۷۶ و ۳۹.۱۷ درصدی را به ثبت رسانده‌اند. این عملکرد مثبت استثنایی در شرایطی رخ داده که سایر نمادها افت‌های چند ده درصدی را تجربه کرده‌اند.

اخشان، نمادی زیر قیمت عرضه اولیه

نماد اخشان که عرضه اولیه آن در ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ انجام شده، از روز عرضه تاکنون ۸.۵۱ درصد کاهش داشته و بازدهی آن با سایر نمادهایی که سقف‌های سال ۱۴۰۲ را در اوج رونق بازار ثبت کرده‌اند، قابل مقایسه مستقیم نیست.

مقایسه بازدهی نمادهای صنعت زراعت با شاخص‌های بورس و فرابورس از سقف ۱۴۰۲

در حالی که چهار شاخص مهم بازار سرمایه از سقف ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ تاکنون بازدهی متفاوتی را به ثبت رسانده‌اند، وضعیت ۲۱ نماد صنعت زراعت و خدمات وابسته نشان‌دهنده افت سنگین بخش عمده این گروه است. در این مدت، شاخص کل بورس با رشد جزئی ۰.۵۵ درصدی، شاخص کل هم‌وزن بورس با افت ۱۰.۱۷ درصدی، شاخص کل فرابورس با کاهش ۲۷.۱۵ درصدی و شاخص هم‌وزن فرابورس با افت ۱۷.۱۸ درصدی مواجه شده‌اند.

بررسی بازدهی نمادهای زراعت در همین بازه زمانی حاکی از آن است که ۱۱ نماد این صنعت افتی به‌مراتب سنگین‌تر از چهار شاخص اصلی بازار تجربه کرده‌اند. آبین با ۷۶.۶۱ درصد، زپارس با ۷۴.۲۷ درصد، زماهان با ۶۹.۳۲ درصد، زملارد با ۵۱.۲۹ درصد و سپید با ۴۶.۰۹ درصد بیشترین کاهش را پس از سقف ۱۴۰۲ خود ثبت کرده‌اند. همچنین زدشت، تلیسه، زکشت، جوین، زکوثر و زفجر نیز در محدوده افت ۱۸ تا ۴۱ درصدی قرار دارند که همگی از میانگین افت شاخص‌ها قابل‌توجه‌تر است.

در سوی دیگر، تنها سه نماد زمگسا با کاهش ۱۴.۱۱ درصدی، زگلدشت با ۱۳.۸۲ درصد و زشگزا با ۱۳.۶۴ درصد، عملکردی تقریباً مشابه با میانگین افت شاخص‌ها داشته‌اند.

عملکرد بهتر از شاخص‌ها نیز محدود به ۶ نماد بوده است. زبینا با ۸.۲۲ درصد کاهش، زشریف با ۶.۰۶ درصد افت، سیمرغ با کاهش ۲.۹۴ درصدی و دو نماد مثبت زقیام (۳.۷۶ درصد رشد) و زفکا (۳۹.۱۷ درصد رشد) که برخلاف روند شاخص‌های بازار توانسته‌اند بازدهی مثبت ثبت کنند. قبلاً اشاره نماد تازه‌وارد اخشان نیز از زمان عرضه اولیه در ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ تاکنون ۸.۵۱ درصد افت داشته و عملکرد آن با نمادهای دارای سقف تاریخی در اردیبهشت ۱۴۰۲ قابل‌مقایسه مستقیم نیست.

بازدهی سهام شرکت‌های گروه زراعت و خدمات وابسته از سقف‌های مربوط به سال ۱۳۹۹

بررسی بازدهی ۲۱ نماد صنعت زراعت و خدمات وابسته از سقف‌های قیمتی آن‌ها در سال ۱۳۹۹ تاکنون نشان می‌دهد که این گروه طی بیش از ۵ سال گذشته شاهد نوسانات قابل‌توجهی بوده است. اکثر سقف‌های تاریخی این نمادها در تابستان ۱۳۹۹ و هم‌زمان با آغاز ریزش تاریخی شاخص کل بورس از مرداد ماه همان سال به ثبت رسیده و از آن مقطع، بخش مهمی از این شرکت‌ها با افت‌های سنگین مواجه شده‌اند.

افت‌های بسیار سنگین نسبت به سقف‌های ۱۳۹۹

بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که آینده از یکم مرداد ۱۳۹۹ تاکنون با افت ۸۲.۲۹ درصدی بیشترین کاهش را در میان این گروه داشته است. پس از آن، آبین از ۲۲ تیر ۱۳۹۹ با ۶۹.۱۷ درصد کاهش، زدشت از ۲۵ مرداد ۱۳۹۹ با افت ۶۵.۵۱ درصد و زماهان از نهم اسفند ۱۳۹۹ با افت ۵۹.۹۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. تلیسه با کاهش ۵۸.۶۵ درصدی از هشتم آذر ۱۳۹۹ و زپارس با افت ۵۶.۰۹ درصدی از دوم اسفند ۱۳۹۹ نیز بخشی از نمادهایی هستند که بیش از نیمی از ارزش خود را از دست داده‌اند.

افت‌های سنگین اما کمتر از ۵۰ درصد

زبینا از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ با افت ۴۰.۴۹ درصد، زکوثر از پنجم مرداد ۱۳۹۹ با کاهش ۳۳.۷۴ درصد و زملارد از ۱۶ دی ۱۳۹۹ با افت ۳۳.۲۱ درصد مواجه شده‌اند. زمگسا از ۳۱ خرداد ۱۳۹۹ با افت ۲۸.۴۶ درصد و زکشت از یکم مرداد ۱۳۹۹ با کاهش ۲۸.۳۱ درصد در همین طیف قرار می‌گیرند.

افت‌های محدودتر

زقیام از ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ با کاهش ۱۵.۱۱ درصد و زشریف از هشتم تیر ۱۳۹۹ با افت ۱۲.۸۵ درصد عملکرد نسبتاً بهتری از دیگر نمادهای منفی داشته‌اند. زشگزا از هشتم آذر ۱۳۹۹ تنها ۱.۷۵ درصد کاهش ثبت کرده و سیمرغ از همان تاریخ (هشتم تیر ۱۳۹۹) حتی ۲.۰۴ درصد رشد کرده است.

رشدها از سقف‌های تاریخی ۱۳۹۹

در میان کل گروه، جوین از ۲۳ اسفند ۱۳۹۹ با رشد ۳۴.۵۴ درصدی، زگلدشت از سوم تیر ۱۳۹۹ با رشد ۶۰.۳۱ درصد و زفکا از دوم تیر ۱۳۹۹ با جهش ۱۲۳.۹۷ درصد بزرگ‌ترین بازدهی مثبت را طی این دوره ثبت کرده‌اند.

نمادهای با تاریخ عرضه بعد از ۱۳۹۹

سه نماد زفجر، سپید و اخشان به دلیل عرضه بعدها، بازدهی‌شان بر اساس قیمت روز عرضه تا امروز محاسبه شده است. زفجر از ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ تا امروز ۲۰.۶۵ درصد رشد کرده، سپید از ۲۳ تیر ۱۴۰۰ تاکنون با جهش ۲۰۲.۲۹ درصدی همراه بوده و اخشان که در ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ وارد بازار شده، ۸.۵۱ درصد کاهش را تجربه کرده است.

داده‌های این بازه زمانی نشان می‌دهد اکثریت نمادهای صنعت زراعت هنوز فاصله زیادی تا سقف‌های ثبت‌شده در تابستان ۱۳۹۹ دارند. بخش قابل‌توجهی از این شرکت‌ها افت‌های بالای ۵۰ درصد را تجربه کرده‌اند، هرچند برخی نمادها مانند زفکا، سپید و زگلدشت توانسته‌اند رشدهایی به ثبت برسانند. روند کلی اما نشان می‌دهد که فشار عرضه و تغییرات عمیق بازار سرمایه پس از مرداد ۱۳۹۹ هنوز اثرات خود را بر این صنعت برجای گذاشته است.

مقایسه بازدهی نمادهای صنعت زراعت با شاخص‌های بورس و فرابورس از سقف ۱۳۹۹

در حالی که ۴ شاخص اصلی بازار سرمایه از سقف تاریخی خود در مرداد ۱۳۹۹ تاکنون بازدهی مثبتی را ثبت کرده‌اند، عملکرد ۲۱ نماد صنعت زراعت و خدمات وابسته در همین بازه نشان می‌دهد بخش عمده این گروه از رشد کلی بازار عقب مانده است. در این مدت، شاخص کل بورس ۲۱.۸۲ درصد، شاخص کل هم‌وزن بورس ۴۶.۱۸ درصد، شاخص کل فرابورس ۸.۹۵ درصد و شاخص هم‌وزن فرابورس ۶۱.۳۹ درصد افزایش داشته‌اند.

اکثریت پایین‌تر از عملکرد شاخص‌ها

بیشتر نمادهای زراعت بازدهی‌ای به مراتب کمتر از این شاخص‌ها را تجربه کرده‌اند و حتی بسیاری از آن‌ها از سقف تاریخی خود در تابستان ۱۳۹۹ تا امروز با کاهش ارزش مواجه بوده‌اند. آینده از یکم مرداد ۱۳۹۹ تاکنون ۸۲.۲۹ درصد افت داشته که بسیار دورتر از عملکرد مثبت شاخص‌هاست. آبین با کاهش ۶۹.۱۷ درصدی از ۲۲ تیر ۱۳۹۹، زدشت با افت ۶۵.۵۱ درصدی از ۲۵ مرداد ۱۳۹۹، زماهان با کاهش ۵۹.۹۷ درصدی از نهم اسفند ۱۳۹۹ و تلیسه با افت ۵۸.۶۵ درصدی از هشتم آذر ۱۳۹۹ همگی عملکردی ضعیف‌تر از بازار ثبت کرده‌اند. این وضعیت برای زپارس (۵۶.۰۹ درصد افت)، زبینا (۴۰.۴۹ درصد افت)، زکوثر (۳۳.۷۴ درصد افت)، زملارد (۳۳.۲۱ درصد افت)، زمگسا (۲۸.۴۶ درصد افت) و زکشت (۲۸.۳۱ درصد افت) نیز برقرار است.

نمادهای با افت کمتر نسبت به عملکرد شاخص‌ها

تنها تعداد محدودی از نمادها افت یا رشد محدودی داشته‌اند که کمی به عملکرد شاخص‌ها نزدیک‌تر است. زقیام از ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ با کاهش ۱۵.۱۱ درصد و زشریف از هشتم تیر ۱۳۹۹ با افت ۱۲.۸۵ درصد همچنان پایین‌تر از شاخص‌ها قرار دارند و زشگزا از هشتم آذر ۱۳۹۹ تنها ۱.۷۵ درصد افت کرده اما همگی این نمادها شکاف کمتری نسبت به نمادهای با افت‌های سنگین دارند.

نمادهای مثبت یا با بازدهی بهتر از شاخص‌ها

چند نماد توانسته‌اند رشدهایی بیش از برخی نمادها به ثبت برسانند. سیمرغ از هشتم تیر ۱۳۹۹ رشد ۲.۰۴ درصدی داشته است. جوین از ۲۳ اسفند ۱۳۹۹ با بازدهی ۳۴.۵۴ درصد، زگلدشت از سوم تیر ۱۳۹۹ با رشد ۶۰.۳۱ درصد و زفکا از دوم تیر ۱۳۹۹ با جهش ۱۲۳.۹۷ درصد توانسته‌اند عملکردی به مراتب بهتر از همه شاخص‌ها حتی شاخص هم‌وزن فرابورس داشته باشند.

نمادهای تازه‌وارد بعد از ۱۳۹۹

سه نماد زفجر، سپید و اخشان به دلیل عرضه در سال‌های بعد، بازدهی‌شان از روز عرضه محاسبه شده است. زفجر از ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ تاکنون ۲۰.۶۵ درصد رشد کرده که پایین‌تر از بازدهی شاخص‌های اصلی است. سپید از ۲۳ تیر ۱۴۰۰ با جهش ۲۰۲.۲۹ درصدی عملکردی کاملاً برتر از شاخص‌ها داشته و اخشان از ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ تاکنون با کاهش ۸.۵۱ درصدی مسیر متفاوتی طی کرده است.

به‌طور کلی، از ۲۱ نماد صنعت زراعت، اکثریت مطلق (بیش از دو سوم) در چهار سال گذشته عملکردی بسیار ضعیف‌تر از چهار شاخص اصلی بازار داشته‌اند، معدودی توانسته‌اند به محدوده شاخص‌ها نزدیک شوند و تنها چند نماد رشدهای قابل‌توجهی را رقم زده‌اند که از بازدهی کل بازار پیشی گرفته است.

داده‌ها نشان می‌دهد که فاصله بازدهی این صنعت با شاخص‌های مثبت بازار همچنان عمیق است و جز چند استثنا، شکاف زیادی بین وضعیت زراعت و روند کلی بورس وجود دارد.

مقایسه بازدهی با بازارهای موازی و تورم

از مرداد ۱۳۹۹ تاکنون، بازدهی بازارهای موازی رشدهای چشمگیری را تجربه کرده است؛ طلا ۱۸ عیار بیش از ۶۵۰ درصد، دلار بالای ۷۰۰ درصد و مجموع تورم بیش از ۶۰۰ درصد افزایش داشته است. این در شرایطی است که چهار شاخص اصلی بازار سرمایه و اغلب نمادهای صنعت زراعت از سقف‌های مرداد ۱۳۹۹ تاکنون بازدهی به‌مراتب پایین‌تری داشته‌اند، به‌طوری که برای همترازی با قدرت خرید سال ۱۳۹۹ لازم است رشدهای چند برابری را تجربه کنند.

فاصله چهار شاخص اصلی با تورم، طلا و دلار

شاخص کل بورس با رشد ۲۱.۸۲ درصدی هنوز حدود ۵۸۵ درصد از تورم، ۶۲۸ درصد از طلا و ۶۷۸ درصد از دلار عقب است. یعنی باید حدود ۶.۸ برابر شود تا فقط با رشد دلار برابری کند.

شاخص کل هم‌وزن بورس با رشد ۴۶.۱۸ درصدی، برای جبران فاصله باید حدود ۵۵۳ درصد (تورم)، ۶۰۴ درصد (طلا) و ۶۵۴ درصد (دلار) دیگر رشد کند.

شاخص کل فرابورس با رشد ۸.۹۵ درصدی، عقب‌ماندگی ۵۹۱ درصدی تا تورم، ۶۴۱ درصدی تا طلا و ۶۹۱ درصدی تا دلار دارد.

شاخص هم‌وزن فرابورس با بازدهی ۶۱.۳۹ درصد، همچنان ۵۳۹ درصد از تورم، ۵۸۸ درصد از طلا و ۶۳۹ درصد از دلار عقب است.

وضعیت نمادهای زراعت

نمادهایی با افت سنگین مانند آینده (منفی ۸۲.۲۹) برای رسیدن به تورم ۶۰۰ درصدی باید بیش از ۳,۸۰۰ درصد رشد کنند تا معادل ارزش واقعی تابستان ۱۳۹۹ شوند.
آبین (منفی ۶۹.۱۷ درصد) نیاز به جهشی بالای ۲,۱۸۰ درصد دارد تا با تورم برابری کند.

حتی نمادهایی که رشد اندکی داشته‌اند مانند جوین (مثبت ۳۴.۵۴ درصد) برای هم‌ترازی با طلا باید حدود ۴۵۹ درصد دیگر رشد کنند.

معدود برندگان

زفکا (مثبت ۱۲۳.۹۷ درصد) با وجود رشد بیش از شاخص‌ها، همچنان حدود ۵۳۳ درصد کمتر از دلار و ۵۲۶ درصد کمتر از طلا رشد کرده و برای هم‌ترازی با این بازارها باید دست‌کم ۵ برابر شود.

بر اساس این ارقام، حتی شاخص‌های اصلی بورس و معدود نمادهای برتر صنعت زراعت هنوز فاصله‌ای چشمگیر با رشد اسمی بازارهای طلا، دلار و سطح عمومی قیمت‌ها دارند.

این داده‌ها نشان می‌دهد که طی این ۵ سال، سرمایه‌گذاری در بخش عمده بورس و به‌خصوص صنعت زراعت نه‌تنها قدرت خرید سرمایه‌گذار را حفظ نکرده، بلکه برای برگشت به موقعیت واقعی سال ۱۳۹۹ به رشدهایی چند برابری نیاز دارد.