خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- علی ستاری: حیات بخش بودن آب امروزه بر هیچکس پوشیده نیست اما در مناطق گرمسیری مانند هرمزگان؛ این مایه حیات؛ ارزشی دوچندان دارد چرا که بسیاری از مناطق هرمزگان بر اثر خشکسالی‌های پی در پی که بیش از ۲۰ سال است گریبان هرمزگان را گرفته است دچار مشکل شده‌اند و تقریباً تمام منابع آب شیرین در بسیاری از مناطق هرمزگان به خشکی گراییده‌اند و در این شرایط همه به اتصال به آب‌شیرین‌کن‌ها می‌اندیشند و بیم آن وجود دارد که خط لوله انتقال آب میناب به بندرعباس که روزگاری آب بندرعباس را تأمین می‌کرد با خشک شدن همه منابع آبی میناب، نقشی معکوس پیدا کند و آب شیرین سازی شده را از بندرعباس به میناب انتقال دهد.

سازگاری با کم آبی رویه دیرینه هرمزگانی‌ها

از گذشته تاکنون همواره، هرمزگانی‌ها تلاش کرده‌اند که خود را با کم آبی و کم بودنِ نزولات جوی سازگار کنند؛ نمونه واضح این تلاش را می‌توان در چاه‌های طلایِ بندر لافت دید.

جزیره نشینان شهرستان قشم برای ذخیره آب باران در لافت، ۳۶۵ چاه حفر کرده بودند که در بارندگی‌ها این چاه‌ها پر می‌شد و در بقیه ایام سال هر روز درب یک چاه را برای مصرف روزانه باز می‌کردند.

برکه‌های مسقف در غرب هرمزگان دیگر تدبیر هرمزگانی‌ها برای سازگاری با اقلیم کم باران هرمزگان بود؛ از بندرعباس که به سمت غرب حرکت کنیم؛ بناهای گنبدی شکلی را خواهید دید که توجه شما را جلب خواهد کرد؛ این بناها که کم شباهت با مساجد نیستند بناهایی هستند که به عنوان آب انبار در دشت‌ها با فاصله کمی ساخته شده‌اند، درون آن‌ها گودالی عمیق قرار دارد و از چهار جهت روی زمین دریچه‌هایی تعبیه شده است تا در حین بارندگی آب از دریچه‌ها وارد گودال درون بنا شود و مردم بتوانند آب را برای باقی ایام سال ذخیره کنند.

این رویه‌ها آب مورد نیاز مردم را طی قرن‌ها تأمین کرده است اما دیگر خبری از باران برای ذخیره آب آن نیست و از این بابت هرمزگان روزهای سختی را می‌گذراند که اگر حرکت به سوی شیرین سازی آب دریا نبود معلوم نبود امروز برای ما هرمزگانی‌ها چگونه می‌گذشت.

آب شرب بندرعباس بدون جیره‌بندی تأمین می‌شود

عبدالحمید حمزه‌پور، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: خوشبختانه علی‌رغم خشکسالی بی‌سابقه سه سال اخیر، در بندرعباس که نزدیک به نیمی از جمعیت استان را در خود جای داده، نه قطعی آب داریم و نه جیره‌بندی؛ این نتیجه تلاش‌های شبانه‌روزی مجموعه آبفا، استانداری و سایر دستگاه‌های دخیل در مدیریت منابع آبی است؛ البته افت فشار بعضاً وجود دارد که تلاش شده است با خرید اضطراری آب از آب‌شیرین کن‌ها کمبودها را جبران کنیم و افت فشار هم نداشته باشیم.

وی افزود: برخلاف استان‌های دیگر که با بحران جدی مواجه‌اند، بندرعباس از ثبات نسبی برخوردار است؛ این ثبات ناشی از توسعه آب‌شیرین‌کن‌ها و مدیریت مصرف بوده است؛ اکنون بیش از ۵۰ درصد آب مصرفی بندرعباس از طریق آب‌شیرین‌کن‌ها تأمین می‌شود.

بیش از ۳۰۰ روستا وابسته به آب‌شیرین‌کن‌ها هستند

مدیرعامل آبفای هرمزگان با اشاره به مناطق خارج از مرکز استان گفت: در جزایر و برخی شهرستان‌ها مانند خمیر و بندرلنگه، صد در صد آب از طریق آب‌شیرین‌کن‌ها تأمین می‌شود؛ بیش از ۳۰۰ روستا نیز با این روش آبرسانی می‌شوند و اگر پروژه‌های شیرین سازی آب دریا و انتقال آب به مناطق دارای تنش انجام نمی‌شد وضعیت فعلی بسیار بحرانی بود.

آبرسانی سیار به برخی روستاها

حمزه‌پور ادامه داد: برخی روستاها همچنان از طریق تانکر آبرسانی می‌شوند، اما برخلاف برخی شایعات، هیچ موردی وجود ندارد که در آن هر ۶۰ روز یک‌بار آبرسانی صورت بگیرد؛ این‌گونه ادعاها نادرست است و اغلب توسط برخی نهادها برای تغییر فضای رسانه‌ای مطرح می‌شود.

خشکسالی، بدهی و مصرف نادرست چالش‌های اساسی در تأمین پایدار آب

به گفته وی، مهم‌ترین چالش‌های شرکت آب و فاضلاب هرمزگان برای تلاش بیشتر در تأمین پایدار آب شامل سه سال خشکسالی شدید، بدهی سنگین دستگاه‌های دولتی به آبفا و مصرف غیر اصولی آب است.

مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان عنوان کرد: شرکت آب و فاضلاب یک شرکت درآمد هزینه‌ای است و برای اینکه بتواند خدمات خود را تسریع بخشیده و توسعه دهد نیاز دارد که بهای آب ستانده شود اما متأسفانه برخی دستگاه‌های دولتی و نهادها در پرداخت آب بهای مصرفی خود همکاری نمی‌کنند و همین امر شرکت را در تأمین هزینه‌های جاری مانند اصلاح شبکه و ترمیم نقاط آسیب دیده برای جلوگیری از هدررفت آب با مشکل روبرو می‌کند.

وی تأکید کرد: آب با این شرایط بحرانی باید فقط برای شرب و بهداشت مصرف شود؛ متأسفانه در برخی مناطق مردم از آب شرب برای آبیاری درخت و باغ استفاده می‌کنند؛ همچنین بخش بزرگی از آب در خانه‌باغ‌ها، استخرها و حتی دامداری‌ها مصرف می‌شود.

پیشنهاد اجرای بازار آب برای کنترل مصرف

حمزه‌پور با بیان اینکه او خود نیز در خانواده‌ای کشاورز بزرگ شده است و دغدغه منابع آبی را دارد، گفت: در بسیاری از کشورها، بازار آب شکل گرفته که کشاورزان سهمیه خود را به صنایع یا کشاورزان دیگر می‌فروشند؛ ما هم باید به این سمت برویم، وگرنه سفره‌های زیرزمینی نابود می‌شوند.

سیستم فاضلاب بندرعباس در مسیر استانداردسازی

وی در خصوص وضعیت فاضلاب بندرعباس، گفت: بیش از ۷۰ درصد فاضلاب شهر تحت پوشش سیستم جمع‌آوری است. پساب‌ها پیش‌تر به دریا ریخته می‌شدند اما امروز با تلاش‌های انجام‌شده، خروجی فاضلاب بندرعباس به حد استاندارد محیط زیست رسیده است. بوی نامطبوع در ساحل به دلیل رسوبات سالیان گذشته است که به‌تدریج در حال رفع شدن است.

استفاده از فناوری‌های نوین برای مناطق دورافتاده

وی درباره استفاده از دستگاه‌های استخراج آب از هوا (تکنولوژی‌های خورشیدی و اتمسفری) برای روستاهای دورافتاده گفت: این فناوری‌ها را از نزدیک دیده‌ام. برای تأمین آب در مقیاس خانوار، کاملاً کاربردی هستند و در صورت تأمین منابع مالی می‌توانند راه‌حل مناسبی باشند.

مردم باید همراهی کنند

مدیرعامل آبفای هرمزگان از مردم خواست تا در این شرایط بحرانی، از مصرف آب برای مصارف غیرضروری خودداری کنند و گفت: ما در برخی محله‌ها با اتصال ۳۰۰ متر لوله به خانه‌های خوش‌نشین، باعث کاهش شدید فشار آب شده‌ایم. ویلاهایی که استخر پر می‌کنند و از آب شرب برای فضای سبز استفاده می‌کنند، باعث قطع آب مناطق پایین‌دست می‌شوند. تنها با همراهی مردم می‌توان از بحران عبور کرد.