به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ترکیه به دنبال رسیدن به حجم تجارت 5 میلیارد دلاری با گرجستان است و توافق نامه‌های اخیر، طرفین را به توسعه روابط اقتصادی امیدوار کرده است. 

در جریان سفر عبدالقادر اورالوغلو وزیر حمل و نقل و زیرساخت ترکیه به تفلیس، ششمین دوره نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ترکیه و گرجستان (JEC) برگزار شد و مقامات آنکارا از نتایج این نشست رضایت دارند.

اما شواهد نشان دهنده این است که هنوز هم موانع و چالش‌هایی در مسیر توسعه روابط وجود دارد که باعث شده طرفین با احتیاط بیشتری در این مسیر گام بردارند. 

در این نشست، مسائلی مانند افزایش اثربخشی کریدور میانی، توسعه راه‌آهن باکو-تفلیس-قارص و گسترش دامنه توافقنامه تجارت آزاد مورد بررسی قرار گرفت و یک توافقنامه همکاری جدید در زمینه حمل و نقل و زیرساخت‌ها امضا شد.

اورال اوغلو پس از مذاکرات رسمی با مریم کوریویشویلی وزیر اقتصاد و توسعه پایدار گرجستان، اعلام کرد که تجارت دوجانبه بین ترکیه و گرجستان به 3.4 میلیارد دلار رسیده و طرفین همچنان با قاطعیت برای رسیدن به حجم تجارت سالانه 5 میلیارد دلاری تلاش می‌کنند.

وی همچنین از این موضوع خبر داده که پیمانکاران ترکیه در چند سال گذشته، 304 پروژه به ارزش 5.6 میلیارد دلار در گرجستان انجام داده‌اند.

اورال اوغلو به این نیز اشاره کرد که «گرجستان، به عنوان یکی از کشورهای مهم قفقاز جنوبی، همواره با موقعیت تاریخی و غنای فرهنگی منحصر به فرد خود توجه همه را به سوی خود جلب کرده است. این کشور، با موقعیت استراتژیک خود که دریای سیاه را به دریای خزر متصل می‌کند، اقتصاد پویا و مردم مهمان‌نواز خود، بازیگر کلیدی در ثبات و رفاه در منطقه ما است. گرجستان با اصلاحات اقتصادی که در سال‌های اخیر انجام داده و محیط مناسب برای سرمایه‌گذاری، به پیشرفت‌های چشمگیری دست یافته است. این دستاوردهای گرجستان، ترکیه را خوشحال می‌کند و درباره آینده مشترکمان به ما امید می‌دهد.»

اورال اوغلو همچنین اعلام کرد: تصمیم کمیته مشترک توافقنامه تجارت آزاد (FTA) که در 16 ژوئیه 2025 امضا شد، ادامه روان تجارت دوجانبه در منطقه پان-اروپا-مدیترانه را تحت قوانین جدید تضمین خواهد کرد.

هم اکنون بیش از 2 هزار شرکت ترکیه‌ای در گرجستان فعالیت می‌کنند و بخشی از بازار این کشور را در دست گرفته‌اند.

از دید مقامات آنکارا، گرجستان به عنوان یک کشور کلیدی در مسیر کریدور میانی شرق به غرب در بخش حمل و نقل و لجستیک نقش مهمی دارد و این کشور به همراه ترکیه، یک پیوند استراتژیک بین اروپا و آسیای مرکزی فراهم می‌کند.

آمارهای وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه نشان داده که در سال 2024 میلادی، 1.4 میلیون گردشگر گرجی از ترکیه و 343 هزار گردشگر ترک از گرجستان بازدید کرده‌اند و ترکیه دومین مقصد بزرگ گردشگری برای گرجستان است. همچنین رابطه خواهرخواندگی بین 16 شهر ترکیه و گرجستان امضا شده که در توسعه روابط گردشگری موثر بوده است. 

موقعیت استراتژیک گرجستان برای ترکیه

در چند سال گذشته، ترکیه تلاش کرده تا روابط خود را در همه حوزه‌ها با گرجستان ارتقا دهد. مشارکت در چند طرح استراتژیک از جمله پروژه‌های خط لوله نفت باکو-تفلیس-جیحان و راه‌آهن باکو-تفلیس-قارص نمونه‌های مهمی از همکاری بین این دو کشور است.

بنا به اظهارات مقامات آنکارا، روابط ترکیه و گرجستان در سطح یک مشارکت استراتژیک است که شامل همکاری در امنیت، انرژی، حمل و نقل و تجارت می‌شود.

در حال حاضر، ترکیه بزرگترین شریک تجاری گرجستان و یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران خارجی در گرجستان است. اما گرجستان در مورد وابستگی بیش از حد به ترکیه محتاط است. چرا که نگران آن است که آنکارا در مواقع بحرانی به ویژه در جریان درگیری‌های ناتو و روسیه، ناچار شود به طور کامل، به تفلیس پشت کند.

پس از اعلام استقلال گرجستان، روابط نزدیکی با ترکیه برقرار شد و در کمتر از یک ربع قرن، پیوند دوستی محکمی بین دو کشور برقرار شده است. گرجستان همچنین نقش حمایتی در روابط ترکیه با اتحادیه اروپا و ناتو ایفا می‌کند.

در نتیجه، روابط بین ترکیه و گرجستان با پیوندهای قوی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی شکل می‌گیرد. دو کشور نقش مهمی در تضمین همکاری و ثبات منطقه‌ای ایفا می‌کنند. با این حال، مانند همه روابط دوجانبه، تنش‌ها و نگرانی‌های استراتژیک اساسی، به ویژه در مورد درگیری‌های منطقه‌ای، جمعیت‌های اقلیت و نفوذ قدرت‌های ثالث مانند روسیه، وجود دارد.

روابط ترکیه و گرجستان در دوران زمامداری حزب عدالت و توسعه در آنکارا، رو به رشد بوده و از سال 2007 میلادی، به سمت مشارکت استراتژیک رفته است. به نحوی که بر اساس شواهدی مانند احداث خط لوله نفت باکو-تفلیس-جیحان، خط لوله گاز باکو-تفلیس-ارزروم و همچنین راه آهن باکو-تفلیس-قارص، مزایای فراوانی برای طرفین به وجود آمده و در حوزه همکاری نظامی نیز در بخش‌های آموزش و رزمایش، اقدامات فراوانی انجام شده است.

از این گذشته، گردشگری و تجارت به خاطر توافق سفر بدون ویزا بین دو کشور، رونق قابل توجهی یافته است. اما با این حال، خط آنکارا – تفلیس، عاری از تنش‌های استراتژیک و خطرات امنیتی نیست.

به عنوان مثال، ترکیه رسماً از تمامیت ارضی گرجستان، از جمله آبخازیا و اوستیای جنوبی حمایت می‌کند و در این زمینه، گاهی علیه روسیه نیز موضع گرفته است. 

یکی دیگر از چالش‌های سیاسی – امنیتی در خط روابط ترکیه – گرجستان، موضوع ناتو است. ترکیه از عضویت گرجستان در پیمان نظامی ناتو حمایت می‌کند. اما در عین حال ناچار است این موضوع را با روابط پیچیده خود با روسیه، متعادل کند.

حتی برخی از تحلیلگران گرجی، معتقدند که ترکیه ممکن است به دنبال کسب رضایت روسیه، موضع خود را در مورد آبخازیا نرم‌تر کند. موضوع دیگر این است که اقلیت‌های اسلامی و قومی در آجارستان یعنی منطقه نیمه خودمختار گرجستان با پیوندهای تاریخی با امپراتوری عثمانی و جمعیتی مسلمان، برای مقامات تفلیس محل نگرانی است و در مورد گسترش قدرت نرم ترکیه در این منطقه، رضایت خاطر ندارند. 

ترکیه همواره به دنبال سرمایه‌گذاری در آموزش و زیرساخت‌ها و همچنین نفوذ فرهنگی و رسانه‌ای در کشورهای دوست است. به همین دلیل گروه‌های ملی‌گرای گرجی، گاهی اوقات ادعا می‌کنند که ترکیه در تلاش است تا آجارستان را «ترکی» کند.

از این گذشته، برخی گرایش‌های تحت تأثیر شبکه‌های سلفی در این منطقه وجود داشته و قبلاً، تعداد قابل توجهی از چهر‌ه های افراطی، از دره پانکیسی (Pankisi Gorge) در شمال شرقی گرجستان و در مرز چچن، قبلاً به سوریه و عراق رفته‌اند.

در پایان بد نیست به این نکته نیز اشاره کنیم که شرکت‌های ترکیه‌ای در ساخت و ساز، هتلداری و تدارکات در گرجستان و به ویژه در باتومی- بسیار فعال هستند. برخی از گرجی‌ها این را سلطه اقتصادی یا نئوعثمانی‌گرایی می‌دانند و گهگاه اعتراضاتی در باتومی بر سر املاک و مستغلات و رویه‌های کارگری ترکیه رخ داده است.

انتهای پیام/