به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها که ترکیه در یک بحران مالی و اقتصادی بی سابقه به سر می‌برد، هم مقامات دولتی و هم فعالان اقتصادی این کشور، چشمشان به درآمدهای بخش گردشگری است.

مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی و سکاندار اصلی اقتصاد ترکیه که با وجود وعده‌های قبلی، نتوانسته کشورش را از بحران عبور دهد، جدیداً اعلام کرده که با وجود همه تنش‌ها و مشکلات، توریسم یا گردشگری ترکیه، هنوز هم موقعیت جهانی عالی دارد و مهمترین منبع درآمدهای این کشور است.

ولی کارشناسان می‌گویند: با وجود درآمدهای بالا، همین حالا هم گردشگری ترکیه با چالش‌های بزرگی روبروست. یکی از این چالش‌ها، ارائه تعاریف غلط و گمراه‌کننده در مورد آمار گردشگرانی است که به ترکیه سفر کرده‌اند.

گزارش ویژه بخش اقتصادی روزنامه قرار چاپ آنکارا نشان می‌دهد که رویه سیاسی خاص حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان که در تمام حوزه‌ها، حساب ویژه‌ای روی تبلیغ و جنگ رسانه‌ای باز کرده، در گردشگری نیز به همان شیوه عمل می‌کند و برای قدرت نمایی در ارائه گزارش‌های مالی صنعت گردشگری، حتی مسافران ترانزیتی فرودگاه‌ها را نیز به عنوان گردشگر ثبت کرده است.

رکورد شکسته شد، اما نگرانی به قوت خود باقیست

در سال 2024 میلادی، صنعت گردشگری ترکیه رکورد درآمد 61.1 میلیارد دلاری را ثبت کرد که نسبت به سال قبل 8.3 درصد افزایش داشت.

بنا به آمارهایی که وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه ارائه داده، در مجموع 62.27 میلیون بازدید کننده در سال 2024 وارد این کشور شدند. اما مساله اینجاست که حتی صدها هزار مسافر خارجی که به عنوان مثال تنها یک ساعت در فرودگاه استانبول اتراق کرده‌اند، در این آمار لحاظ شده است.

نکته دیگر اینجاست که میلیون‌ها نفر از شهروندان ترکیه که در کشورهای دیگر زندگی می‌کنند، معمولاً در مراسم و آیین‌هایی مانند عید قربان و عید فطر، برای دیدار با خانواده به کشورشان بازمی گردند و آنان نیز در آمار گردشگران خارجی قلمداد شده‌اند.

در نتیجه رقم کل گردشگران خارجی که به ترکیه رفته‌اند، نهایتاً به عدد 52 میلیون و 600 هزار نفر رسیده است. 

یکی از موضوعاتی که موجب نگرانی کارشناسان و مدیران بخش گردشگری در ترکیه شده، این است که نوعی از رویه و سنت قدیمی در جذب گردشگران چند کشور شناخته شده در توریسم ترکیه شکل گرفته و خبری از فتح قلمروهای جدید نیست.

به عنوان مثال در چند سال گذشته، در لیست بیشترین گردشگران خارجی که به ترکیه رفته‌اند، اسامی روسیه، آلمان و انگلیس تکرار می‌شود و در سال 2024 نیز این چرخه ادامه یافت.

آمارها نشان داده که 10 کشور با بیشترین گردشگری که در سال 2024 به ترکیه فرستاده عبارتند از: 
1.    روسیه 6 میلیون و 711 هزار نفر. 
2.   آلمان 6 میلیون و 620 هزار نفر.
3.    انگلیس 4 میلیون و 433 هزار نفر.
4.    ایران 3 میلیون و 278 هزار نفر.
5.    بلغارستان 2 میلیون و 919 هزا نفر.
6.    لهستان 1 میلیون و 866 هزار نفر.
7.    گرجستان 1 میلیون و 446 هزار نفر.
8.    آمریکا 1 میلیون و 442 هزار نفر.
9.    هلند 1 میلیون و 303 هزار نفر.
10.    رومانی 1 میلیون و 173 هزار نفر.

مرور لیست بالا نشان می‌دهد که از بین گردشگران خارجی 10 کشوری که بیشترین سفر به ترکیه را ثبت کرده‌اند، تنها گردشگران روسی، آمریکایی و انگلیسی در طبقه مسافرانی جای دارند که در سفر خارجی پول زیادی خرج می‌کنند.

همچنین گردشگران خارجی ولخرج و دست و دلباز بین‌المللی مانند گردشگران چین، کره جنوبی، هندوستان، ایتالیا و کانادا، به ندرت ترکیه را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده‌اند. 

در گزارش اقتصادی روزنامه جمهوریت چاپ آنکارا، به این اشاره شده که امسال به خاطر وقوع چندین فقره آتش سوزی و همچنین کمبود آب در برخی استان‌ها، گردشگری ترکیه برای نخستین بار با پدیده هتل‌های خالی روبرو شد.

اما ایریس جیبره تحلیلگر مشهور اقتصادی ترکیه گفته است: «موسسه ملی آمار ترکیه، برای پوشاندن خبر هتل‌های خالی، حتی مسافران ترانزیتی فرودگاه استانبول را به عنوان گردشگر خارجی، در گزارش نهایی خود گنجاند. این در حالی است که یک مسافر خارجی که مثلاً از یک کشور اروپایی به فرودگاه استانبول آمده و پس از یکی دو ساعت، با هواپیمای دیگری استانبول را به مقصد یکی از کشورهای منطقه ترک می‌کند، عملاً نباید به عنوان گردشگر ثبت شود».

طبق داده‌های منتشر شده توسط TÜİK (موسسه آمار ترکیه) برای دوره آوریل تا ژوئن، درآمد گردشگری ترکیه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 8.4 درصد افزایش یافته و به 16.284 میلیارد دلار رسیده است.

تعداد بازدیدکنندگان در این سه ماهه 2 درصد افزایش یافت و به 16.4 میلیون نفر رسید، در حالی که میانگین هزینه هر شب برای هر نفر 110 دلار ثبت شد.

چالش بر سر تعریف گردشگر خارجی در آمار و ارقام رسمی دولت ترکیه، برخی از مقامات قبلی این کشور را هم وادار به واکنش انتقادی کرده است.

بها الدین یوجل وزیر سابق فرهنگ و گردشگری می‌گوید: «در آمار و ارقام اغراق‌آمیز دولت، حتی مسافران ترانزیتی که به دلیل جنگ روسیه و اوکراین وارد فرودگاه استانبول شدند و شهروندان ترکیه که در خارج از کشور کار می‌کنند و برای دیدار با عزیزانشان به کشور بازگشتند، به عنوان گردشگر محسوب شدند. از این گذشته، همسایه‌های مرز‌ی بلغارستانی ما که به شکل زمینی و برای خرید چند کیلو گوشت و میوه به ترکیه آمدند و بعد از دو ساعت کشورمان را ترک کردند، توریست خارجی نام گرفتند. حتی کارگرانی که از گرجستان و برخی کشورهای ترک زبان به کشورمان می‌آیند، به عنوان گردشگر خارجی ثبت شده‌اند. این بدترین شکل ارائه گزارش است».

منتقدان استدلال می‌کنند که تلقی مسافران خارجی فرودگاه بزرگ استانبول به عنوان گردشگر خارجی، به تنهایی یک رقم انحرافی 1 میلیون نفری را وارد حساب و کتاب گردشگری ترکیه می‌کند.

چالش‌های گردشگری ترکیه

جذابیت‌های فرهنگی، جغرافیایی، غذا، صنایع دستی و اماکن تاریخی در کنار زیرساخت‌های توسعه یافته در بخش هتلداری و حمل و نقل هوایی، ترکیه را به یک کشور گردشگرپذیر تبدیل کرده است. اما صنعت گردشگری این کشور، همچنان با چالش‌های بزرگی مواجه است.

یکی از این چالش‌ها، تورم، بی‌ثباتی نرخ ارز و مشکلات متعدد در قیمت‌گذاری است. به عنوان مثال، هتل‌ها و اقامتگاه‌های دارای نرخ پایین و متوسط، به راحتی پر می‌شوند اما اقامتگاه‌ های لوکس که سال به سال تعداد آنها افزایش یافته، مشتری چندانی ندارند.

از این گذشته، همچنان که در آغاز مورد اشاره قرار گرفت، تکرار چرخه جذب گردشگر از چند کشور محدود، یک چالش اساسی برای گردشگری ترکیه است. به نحوی که به عنوان مثال، پس از حمله روسیه به اوکراین و بروز تحریم‌های روسیه و تغییرات ژئوپلیتیکی، سهم ورودی گردشگر روسیه به ترکیه به نحو چشمگیری سقوط کرد و فقدان تنوع بازار را آشکار ساخت. 

اختلافات نظارتی و تغییرات قانون اقامت کوتاه‌مدت، یکی دیگر از مشکلات گردشگری ترکیه است. به عنوان مثال، در سال 2024 میلادی، مقامات دولتی، اقامت مسافر در اماکن بدون مجوز و اجاره‌های کوتاه‌مدت را محدود کردند. بسیاری از اقامتگاه‌ها ناگهان ممنوع شدند و باعث ایجاد تنش بین وزارت گردشگری، مالکان و پلتفرم‌های رزرو شدند و اعتماد به محیط برنامه‌ریزی آسیب دید.

نقاط مهم گردشگری ترکیه مانند آنتالیا، کاپادوکیه، بدروم و قاضی‌پاشا هنوز با کیفیت پایین آب، نقص در ایمنی در برابر آتش‌سوزی و کمبود نیروی کار مواجه هستند.

آتش‌سوزی تابستانی در تفرجگاه بینال، توجه رسانه‌های بین‌المللی را به خود جلب کرد و اجرای ضعیف استانداردهای ایمنی را به نمایش گذاشت. از این گذشته، شلوغی بیش از حد در مکان‌های نمادین و سرمایه‌گذاری کم در جاذبه‌های گردشگری در تمام طول سال، گردشگری ترکیه را بیش از حد فصلی و منطقه‌ای متمرکز می‌کند.
انتهای پیام/