ایسنا: یک دهانه بزرگ روی ماه که در عکس نمادین «طلوع زمین» دیده می‌شود، به فضاپیمای اروپا کمک کرده است تا تجهیزات شکار موجودات فضایی خود را در طول یک پرواز بی‌نظیر تقویت کند.

یک دهانه برخوردی ماه که در یکی از مشهورترین عکس‌ها جاودانه شده، به تازگی یک نقش کلیدی را در جست‌وجوی حیات بیگانه در منظومه شمسی ایفا کرده است.

به نقل از اسپیس، دهانه برخوردی ماه که پیش از این با نام «پاستور تی»(Pasteur T) شناخته می‌شد، با امتداد حدود۴۰ کیلومتر در سمت پنهان ماه، شاید پربازدیدترین دهانه ماه در طول تاریخ باشد. زمینی‌های بی‌شماری شاهد گسترش چشمگیر آن در پیش‌زمینه عکس نمادین طلوع زمین بوده‌اند که توسط «ویلیام آندرس»(William Anders) فضانورد آمریکایی در ۲۴ دسامبر ۱۹۶۸طی ماموریت «آپولو ۸» گرفته شده است. این عکس باشکوه که زمین نیمه‌روشن را در حال طلوع باشکوه بر فراز افق ماه نشان می‌دهد، چنان مشهور شد که این دهانه در سال ۲۰۱۸ به «طلوع زمین آندرس» تغییر نام داد.

اکنون تقریباً ۶۰ سال پس از آن که پرواز آندرس، دهانه‌ هم‌نام خود را روی نقشه قرار داد، فضاپیمای دیگری آن را از مدار رصد کرده و این کار را با در نظر گرفتن علوم فرازمینی انجام داده است.

فضاپیمای «کاوشگر قمرهای یخی مشتری»(JUICE) که در آوریل ۲۰۲۳ از زمین پرتاب شد و انتظار می‌رود در سال ۲۰۳۱ به مدار مشتری برسد، تقریباً یک سال پیش از کنار ماه عبور کرد. دانشمندان ماموریت از این برخورد برای آزمایش ۱۰ تجهیزات علمی فضاپیما استفاده کردند که در نهایت برای جست‌وجوی نشانه‌های سکونت در قمرهای متعدد مشتری مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

نمایندگان آژانس فضایی اروپا در بیانیه‌ای اعلام کردند که این پرواز نزدیک به ماه، اولین فرصت برای آزمایش عملکرد تجهیزات فضاپیمای JUICE روی یک سطح جامد در فضا بود. یکی از این تجهیزات موسوم به «رادار اکتشاف ماه یخی»(RIME) که از پژواک‌ امواج رادیویی برای اندازه‌گیری ارتفاع اجرام سنگی استفاده می‌کند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود.

نمایندگان آژانس فضایی اروپا در این بیانیه نوشتند: وظیفه RIME در مشتری، بررسی دقیق زیر سطوح یخی قمرهای «اروپا»(Europa)، «گانیمد»(Ganymede) و «کالیستو»(Callisto) برای نقشه‌برداری از لایه‌های سنگی نامرئی زیرین است.

از آنجا که RIME باید به تغییرات دقیق امواج رادیویی گوش دهد، برای دستیابی به بهترین نتایج به حداکثر سکوت ممکن نیاز دارد. اینجاست که دهانه‌ طلوع زمین آندرس وارد عمل می‌شود. در حالی که JUICE از کنار دهانه‌ معروف عبور می‌کرد، دانشمندان آژانس فضایی اروپا همه تجهیزات کاوشگر را خاموش کردند تا RIME بتواند به مدت هشت دقیقه‌ بی‌وقفه آن را در آرامش مشاهده کند.

رادار RIME ارتفاع ماه را در داخل و اطراف دهانه اندازه‌گیری کرد و پژوهشگران آن را با اندازه‌گیری‌های پیشین انجام‌شده توسط سایر فضاپیماها مانند «ارتفاع‌سنج لیزری مدارگرد ماه»(LOLA) ناسا مقایسه کردند. آنها دریافتند که نویز الکترونیکی درون JUICE، اندازه‌گیری‌های RIME را مختل می‌کند و این آغاز یک پروژه چندماهه برای اصلاح مشکل با یک الگوریتم جدید بود.

آژانس فضایی اروپا اکنون گزارش داده که این پروژه موفقیت‌آمیز بوده است. نقشه ارتفاعی جدید دهانه طلوع زمین آندرس، قله‌ها و دره‌هایی را نشان می‌دهد که کاملاً با ارتفاعات ثبت‌شده توسط ارتفاع‌سنج لیزری مدارگرد ماه در طول پروازهای پیشین مطابقت دارند. این داده‌ها ثابت می‌کنند که RIME برای کار بزرگ خود یعنی ترسیم اعماق زیرسطحی بزرگترین قمرهای منظومه شمسی آماده است و امید می‌رود که به جست‌وجوی حیات فرازمینی کمک کند.

با سفری طولانی که هنوز در پیش است، JUICE اکنون به سمت سیاره زهره در حرکت است که در آنجا گرانش سیاره همسایه ما به فضاپیما در مسیر مشتری شتاب می‌دهد. طبق اعلام آژانس فضایی اروپا، JUICE پیش از قرار گرفتن در مدار گانیمد از دسامبر ۲۰۳۴ تا سپتامبر ۲۰۳۵، در نهایت ۳۵ بار از کنار بزرگترین قمرهای مشتری عبور خواهد کرد. مطالعه مشتری و قمرهای آن نه تنها اطلاعات جدیدی را درباره شکل‌گیری غول‌های گازی و منظومه‌های سیاره‌ای ارائه می‌دهد، بلکه به کشف نشانه‌هایی از حیات و سکونت در زیر پوسته‌های یخی قمرهای بزرگ نیز کمک می‌کند.