به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «دیوان دیو» نوشته مهرک علی صابونچی برای پنجمین بار منتشر شد. این کتاب یک اثر پژوهشی و مستند درباره موجودات اسطورهای و افسانه‌ای در فرهنگ ایران است. این کتاب به عنوان یک فرهنگ‌نامه تخصصی، موجودات فراطبیعی مانند دیوان، پریان، جنیان، شیاطین، غول‌ها و اژدهایان را بر اساس متون اساطیری، دینی زردشتی و مانوی، متون حماسی، و نیز اثراتی از دوران اسلامی بررسی و تحلیل می‌کند.

مهرک علی صابونچی که دکترای فرهنگ و زبان‌های باستانی دارد، در این کتاب با استفاده از منابع متعدد مانند متون پهلوی، فارسی میانه، اوستا، و همچنین پژوهش‌های میدانی به گردآوری و تحلیل جامع این موجودات پرداخته است. او سعی کرده تا حد امکان مستقیماً به متن‌های اصلی مراجعه کند و اطلاعات پراکنده را در قالبی منسجم و نظام‌مند ارائه دهد. کتاب بر اساس دوره‌های متنی مختلف (زرتشتی، مانوی، حماسی و اسلامی) نوشته شده و برای هر موجود، ریشه شناسی، ویژگی‌های ظاهری و رفتاری، و داستان‌های مربوط آورده شده است.

ساختار کتاب منظم است و فصل‌های آن به هر یک از این موجودات اختصاص یافته اند. علاوه بر شرح داستان‌ها و روایات، تحلیل‌های متنی و تاریخی هم ارائه شده تا خواننده بهتر با معانی و ارزش‌های فرهنگی پنهان در این باورها آشنا شود. سبک نگارش کتاب هنرمندانه و پژوهشی است که اصالت متون قدیمی را حفظ کرده و آنها را برای خواننده معاصر قابل فهم می‌کند.

در بخشی از کتاب و در تعریف دیو می‌خوانیم:

«دیو: موجود شرور زیان کار ترسناکی است که دشمن جهان نیکی و روشنی و نیروهای آن به شمار می‌رود. کار دیوان آسیب و تباهی رساندن به آفرینش و مردمان و جهان است. آنها وارونه کار و بدکردارند و همه گونه بدی و پلیدی در آنها نمود یافته است. دیوان در آغاز و دیو، یعنی موجود زبان کار و شرور نبودند، بلکه طبقه‌ای از خدایان به شمار می‌رفتند و از اعتبار و ارزش خدایگانی برخوردار بودند، ولی رفته رفته ویژگی‌ها و خویش کاری‌هایشان دگرگون شد و به نیروهای تاریکی و شر تبدیل شدند.
نزد اقوام هندی و ایرانی گروهی از خدایان جنگجو و ترسناک به نام دیوها (دَیوَها) وجود داشتند. هنگامی که ایرانیان از هندیان جدا می‌شدند، دیوها هنوز نزد آنان اعتبار و مقام خدایی داشتند براساس متون ودایی که از کهن‌ترین اسناد هندی و ایرانی است خدایان به سه دسته‌ی «اَسُورَها، دَیوَها (دیوها) و خدایان مظهر طبیعت تقسیم می‌شدند. اَسورَها که بعداً در ایران از آنان با نام آهورها یاد می‌شود، خدایانی بزرگ و مقتدر بودند، اما دیوها خدایانی جنگجو و خشن به شمار می‌آمدند. «مهر» و «ورونه» در شمار اَسورَها قرار داشتند و «ایندرَ» (بنگرید به اندر) و وایو (بنگرید به وای بد) در شمار دیوها بودند.»

صابونچی علاوه بر کتاب «دیوان دیو»، آثار دیگری نیز نوشته که به موضوعات فرهنگ، اسطورهشناسی، و ادبیات فارسی می‌پردازند. برخی از کتابهای مهم او عبارتند از رساله صد دیو، رساله موش و گربه، یکی بود یکی نبود، هرمزد بود و اهریمن نبود، هفت خان رستم (با همکاری علی اکبر صادقی)، تبعید به کشور حسنت، رساله عشق و عاشقی، هستی ایزدان و نیستی دیوان.

«دیوان دیو» به عنوان منبعی ارزشمند برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه مندان به ادبیات عامه، فرهنگ، اسطورهشناسی و تاریخ ادبیات ایران شناخته می‌شود و فرصتی برای درک عمیق‌تر میراث فرهنگی ایران فراهم می‌آورد.

چاپ پنجم دیوان دیو با قیمت ۹۵۰ هزار تومان در ۶۸۸ صفحه و قطع رقعی توسط نشر چرخ از خانواده انتشارات چشمه منتشر شده است.