به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ،بازار خودرو ایران سال‌هاست با بی‌ثباتی و نوسانات گاه‌وبی‌گاه ناشی از تصمیمات مختلف و متفاوت مواجه است؛ اما این وضعیت از ابتدای امسال و به‌دنبال تحولات اخیر و جنگ ایران و رژیم صهیونیستی، با بحران عمیق‌تر سیاسی و اقتصادی روبه‌رو شده؛ شرایطی که به همراه بدهی‌های کلان خودروسازان، بحران نقدینگی زنجیره‌تامین، کمبود ارز و کاهش شدید قدرت خرید مردم، جریان عرضه خودرو را فلج و بازار را به‌وضعیت قرمز رسانده است.

بازار خودرو کشور در سال جاری به‌خصوص از ابتدای تابستان وضعیت رکود و انجماد معاملاتی را تجربه می‌کند؛ جریانی که نشان می‌دهد شرایط اخیر کشور و جنگ ۱۲ روزه تاثیر مستقیمی بر تصمیم‌گیری‌های اقتصادی مردم گذاشته که سبب سردی بی‌سابقه‌ای در بازار خودرو شده است. این وضعیت در بازار خودرو ایران با ترکیبی از مشکلات ساختاری، بحران‌های مالی و سیاست‌های ناکارآمد، بازار فعلی را به نقطه‌ای از بحران رسانده که نه مصرف‌کننده توان و انگیزه‌ای برای خرید خودرو دارد و نه خودروسازان برای ادامه تولید از توانایی و امکانات لازم بهره‌مند هستند.

در نگاه نخست، این سکون در معاملات و نبود خریدار از توقف کامل فعالیت بازار خبر می‌دهد؛ رکودی که صرفا ناشی از التهاب روانی متاثر از تهدیدات جنگ نیست؛ بلکه ریشه در مجموعه‌ای از ناهماهنگی‌ها و اتخاذ سیاست‌های نادرست و ناکارآمد دارد که طی ماه‌های گذشته منجر به‌توقف کامل فعالیت‌ها در بازار شده است. وضعیتی که تا به امروز نه فروکش نسبی تنش‌ها و کاهش محدود بهای ارز و نه ابلاغ آئین‌نامه واردات خودرو برای سال ۱۴۰۴ و اعلام رسمی افزایش قیمت محصولات خودروسازان، نتوانسته بازار را از لاک بی‌اعتمادی بیرون بکشند.

به بیان دقیق‌تر وضعیت کنونی بازار خودرو ایران، نتیجه سال‌ها سیاست‌گزاری ناکارآمد، انحصار در صنعت‌خودرو و عدم توجه به نیازهای واقعی مصرف‌کنندگان است. تداوم شرایطی که می‌تواند به توقف کامل برخی خطوط تولید، ورشکستگی قطعه‌سازان و افزایش بیکاری در این صنعت منجر شود.

گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد بدهی خودروسازان بزرگ داخلی به زنجیره‌تامین و زیان انباشته‌ هنگفت آن‌ها به هزاران میلیاردتومان رسیده است و این وضعیت می‌تواند تولید و عرضه خودروسازان را به‌شدت دچار چالش کند. از سویی شکست سیاست واردات به‌رغم وعده‌های مکرر برای تنظیم بازار خودرو از طریق واردات، موجب شده است این خودروها با قیمت‌هایی نجومی و اغلب بیش از دو تا سه برابر قیمت جهانی در بازار داخل عرضه شوند. در کنار این مسائل، کمبود ارز و تشدید تحریم‌ها، مشکلات را دوچندان کرده و مانع از تامین قطعات برای خودروهای مونتاژی و همچنین واردات خودروهای کامل شده است.

در میان این مشکلات، قدرت خرید مردم نیز به‌دلیل تورم بالا، کاهش ارزش پول ملی و مشکلات اقتصادی به‌شدت افت کرده است؛ به‌طوری که خودروهای داخلی که زمانی گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای اقشار متوسط بودند، هم‌اکنون در بازار آزاد قیمتی بیش از یک‌میلیارد تومان دارند و این افزایش بها، تقاضا را به‌شدت کاهش داده و بازار خودرو را به‌رکودی عمیق فرو برده است.

در واقع امروز کاهش قدرت خرید مردم نه‌تنها بازار خودروهای نو، بلکه بازار خودروهای دست‌دوم و حتی خدمات پس از فروش را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است؛ رکودی که به زنجیره‌تامین و صنایع وابسته آسیب رسانده و به‌تدریج اثرات منفی گسترده‌ای بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت.

با این حال فعالان و کارشناسان بازار معتقدند به‌رغم مشکلات موجود و رکود و کاهش شدید تقاضا، وضعیت کنونی بازار خودرو می‌تواند بستری برای دسترسی بخش وسیع‌تری از جامعه به‌خودرو باشد. درواقع این وقفه، به‌نوعی فرصت تجدید ساختار بازار را فراهم می‌آورد؛ زیرا زمانی که قیمت‌ها براساس ارزش واقعی خودرو و نه بر مبنای هیجان بازار تنظیم شود و حباب قیمتی ناشی از فعالیت دلالان فروکش کند، خریداران بالقوه می‌توانند بدون فشار روانی و هیجانی، انتخابِ دقیق‌تری داشته باشند.

اما نکته مهم‌تر و پایانی برای دستیابی به‌یک بازار متعادل و پررونق، انجام اصلاحات ساختاری و جلوگیری از سیاست‌های ناکارآمد از جمله حذف قیمت‌گذاری دستوری، آزادسازی واردات با تعرفه‌های منطقی و حمایت و همراهی با بخش‌خصوصی واقعی است.

کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد

خودروهای داخلی در آخرین روز هفته گذشته افت بهای ۲ تا ۱۳ میلیون‌تومانی را تجربه کردند. جایی که ری‌را (۱۴۰۴) با ۱۳ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۶۰۲ میلیون‌تومان، کاپرا دو کابین (۱۴۰۴) با ۱۲ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۶۵۵ میلیون‌تومان، شاهین (بدون سانروف) (۱۴۰۴) با ۹ میلیون‌تومان کاهش ۸۷۸ میلیون‌تومان، دنا پلاس (۵ دنده) (۱۴۰۴) با ۸ میلیون‌تومان کاهش ۹۴۰ میلیون‌تومان و دنا اتومات آپشنال (۱۴۰۴) با ۷ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۱۹۸ میلیون‌تومان قیمت‌گذاری شد.

همچنین در میان خودروهای مونتاژی شاهد افت بهای ۱۰ تا ۴۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که هایما S۸ (۱۴۰۴) با ۴۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ ‌میلیارد و ۲۶۰ میلیون‌تومان، ریسپکت پرایم تیپ ۲ (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۶۳۰ میلیون‌تومان، کی‌ام‌سی T۹ (۱۴۰۴) با ۳۰ میلیون‌تومان کاهش ۲ میلیارد و ۹۱۰ میلیون‌تومان و ام‌وی‌ام X۳۳ کراس اتومات (۱۴۰۴) با ۲۰ میلیون‌تومان کاهش یک‌میلیارد و ۳۲۰ میلیون‌تومان خرید و فروش شدند.

همچنین در گروه خودروهای وارداتی شاهد افت بهای ۵۰ و ۱۰۰ میلیون‌تومانی بودیم. جایی که ارزش هوندا HR-V eHEV (۲۰۲۵) با ۱۰۰ میلیون‌تومان کاهش به ۵ ‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون‌تومان، تویوتا لوین هیبرید (۲۰۲۴) با ۱۰۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون‌تومان، تویوتا bz۴X ۶۱۵ پرو (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۵ میلیاردتومان و نیسان قشقایی تک‌دیفرانسیل (۲۰۲۴) با ۵۰ میلیون‌تومان کاهش به ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون‌تومان رسید.