به گزارش سلامت نیوز به نقل از پیام ما،  بیش از چهل روز از جنگ اسرائیل علیه ایران می‌گذرد. بیش از هزار نفر کشته‌ شده‌اند و در کنار آن تخریب گسترده شهرها و مناطق تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط‌زیست در این دوران، یکی از آسیب‌های جدی برجای‌مانده است. سازمان حفاظت محیط‌زیست یک هفته بعد از آتش‌بس، بیانیه‌ای در مورد خسارت‌های واردشده صادر کرد و روز گذشته هم خبر آمد که «شینا انصاری»، ریاست این سازمان، طی مکاتبه با ۱۰ نهاد بین‌المللی محیط‌زیستی با اشاره به تجاوز نظامی اخیر رژیم صهیونیستی به خاک ایران، نسبت به پیامدهای محیط‌زیستی شدید و گسترده این اقدام غیرقانونی هشدار داده است.

مکاتبه با سازمان ملل متحد، برنامه محیط‌زیست ملل متحد، کنوانسیون‌های تنوع‌زیستی، تغییراقلیم، رامسر، بازل، روتردام و استکهلم و اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت توسط شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، انجام گرفته و در آنها آمده: «حملات مناطقی را هدف قرار دادند که در نزدیکی زیست‌بوم‌های حساس، تأسیسات انرژی، ذخایر نفتی و زیرساخت‌های صنعتی قرار دارند. خطر نشت مواد شیمیایی، آلودگی آب‌وهوا، تخریب غیرقابل‌بازگشت اکوسیستم‌ها و تهدید سلامت عمومی، نه‌تنها ایران بلکه ثبات محیط‌زیستی منطقه و سلامت فرامرزی را تهدید می‌کند.»

او در ادامه خواست جامعه جهانی محیط‌زیست نسبت به حمله ایران به‌عنوان عضو فعال و متعهد بسیاری از کنوانسیون‌های بین‌المللی محیط‌زیستی، واکنش جدی و فوری داشته باشند و به‌صورت رسمی، هدف گرفتن مناطق حساس محیط‌زیستی در درگیری‌ها را محکوم کنند؛ از سازوکارهای حقوقی بین‌المللی برای پیگیری و جبران خسارات زیست‌محیطی طبق اصل «آلوده‌کننده باید بپردازد» استفاده شود و پاسخ‌های هماهنگ بین‌المللی برای ترمیم آسیب‌های واردشده به محیط‌زیست شکل گیرد.

انصاری همچنین تأکید کرد جامعه جهانی محیط‌زیست باید با صدایی واحد اعلام کند که هیچ کشوری حق ندارد اهداف نظامی خود را با به‌خطرانداختن سلامت سیاره و بشریت دنبال کند و مسئولیت پیشگیری از آسیب محیط‌زیستی در زمان جنگ، تعهد مشترک بین‌المللی است.

در پایان، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن تأکید بر پایبندی جمهوری اسلامی ایران به همکاری‌های چندجانبه و اصول حقوق بین‌الملل، تصریح کرد: ایران حق حاکمیتی خود را برای دفاع از مردم، سرزمین و محیط‌زیست خود محفوظ می‌داند.

این مکاتبات درحالی‌است که یک هفته پس از آتش‌بس، بیانیه‌ای از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست منتشر و در آن خسارت گسترده به ۱۳ منطقه تحت حفاظت سازمان در استان‌های فارس، ایلام، کرمانشاه، اصفهان، خوزستان، همدان، لرستان، کهگیلویه‌وبویراحمد و گیلان اعلام شد. براساس بیانیه، در جریان این حملات اسرائیل به ایران، یک پاسگاه محیطبانی تخریب و چند ساختمان دیگر نیز آسیب دیده‌اند. همچنین، حدود ۹ هزار هکتار از جنگل‌ها و مراتع حفاظت‌شده کشور در اثر اصابت بقایای پرتابه‌های جنگی دچار حریق شده و به‌شدت تخریب شده‌اند. این مناطق که از لحاظ تنوع‌زیستی اهمیت بالایی دارند، در پی این آتش‌سوزی‌ها، شاهد نابودی پوشش گیاهی، خسارت به خاک و تلف‌شدن گونه‌های جانوری بوده‌اند.

پس از آن معاونت محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست هم آماری از تبعات جنگ دوازده‌روزه منتشر کرد. براساس این آمار، حملات موشکی به انبارهای نفتی «ری» و «کن» منجر به ازبین‌رفتن حدود ۱۹.۵ میلیون لیتر سوخت شد؛ به‌دنبال آن، ۴۷ هزار تُن گاز گلخانه‌ای و بیش از ۵۷۸ هزار و ۸۲۱ کیلوگرم آلاینده هوا وارد جو تهران شده که کیفیت هوا را به‌شدت کاهش داد.

آمار دیگر مربوط به آوارها و نخاله‌های به‌جامانده از جنگ بود. طبق این اعلام، در جریان حملات اخیر، تنها در تهران حدود ۱۵۰ هزار تُن نخاله و آوار جنگی تولید شده که زیان مستقیم آن بالغ‌بر ۷۵۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود. همچنین، هزینه پاکسازی و دفع ایمن پسماندهای صنعتی، الکترونیکی و نظامی در پایتخت به حدود ۳۰۰ میلیارد تومان رسیده است.

این معاونت با اعلام اینکه در سایر نقاط کشور نیز خسارات قابل‌توجهی ثبت شده است، یادآور شده: «در شهرستان کنگان، آسیب به پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی موجب سوختن ۵.۵ میلیون مترمکعب گاز و انتشار بیش از ۱۲ هزار تُن گاز گلخانه‌ای و ۴۳۷ هزار کیلوگرم آلاینده در هوا شده، این آلودگی‌ها منجر به افزایش ذرات معلق، کربن سیاه و اکسیدهای نیتروژن شده و کیفیت هوا را در چند استان به سطح هشدار رسانده است.»

بولتن دانشمندان اتمی هم در گزارشی در هفتم جولای به تبعات محیط‌زیستی این جنگ در ایران پرداخت. این مقاله با عنوان «جنگ ۱۲روزه؛ آسیب‌های محیط‌زیستی برای دهه‌ها در ایران» توسط «جسیکا مک‌کنیزی» و «سارا گودرزی» نوشته شد و در آن عنوان شده که حتی یک جنگ کوتاه‌مدت ۱۲روزه توانایی برجا گذاشتن پیامدهایی درازمدت، پیچیده و گاه پنهان را دارد و پرداختن به الگوهای انتشار، آلودگی و آسیب ‌محیط‌زیستی جنگ، کلید جبران خسارت‌ها پس از درگیری و پیشگیری از تکرار آنها در آینده است و همان‌طورکه این پژوهشگران می‌گویند: «هرکسی که به محیط‌زیست اهمیت می‌دهد، باید به صلح نیز اهمیت دهد»

براساس آن، پیامدهای محیط‌زیستی عمیق جنگ اسرائیل علیه ایران ممکن است تا دهه‌ها ادامه داشته باشد؛ چراکه حملات گسترده به زیرساخت‌های انرژی، پالایشگاه‌ها و تأسیسات هسته‌ای، موجب انتشار آلودگی‌های سمی، تخریب منابع آب و خطر نشت رادیواکتیو شده است. این آثار بلندمدت، نه‌تنها سلامت عمومی را تهدید می‌کند، بلکه بازسازی و پاکسازی آن نیازمند سال‌ها تلاش و منابع است.

با وجود گزارش‌هایی ازاین‌دست، سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی درباره تبعات محیط‌زیستی جنگ‌ها منفعلانه عمل کرده‌اند و حالا مکاتبه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با آنها شاید روزنه‌ای باشد برای یادآوری و تکرار این اثرات مخرب.