به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس، هوش به طرق مختلف از جمله ظرفیت فرد برای درک منطقی، آگاهی نسبت به احساسات، یادگیری، درک عاطفی، توانایی برنامه‌ریزی، خلاقیت و حل مسئله تعریف شده است.

به‌طورکلی می‌توان آن را توانایی یا تمایل به درک یا استنباط اطلاعات و حفظ آن به‌عنوان دانشی برای رفتارهای انطباقی در یک محیط یا یک زمینه تعریف کرد.

اما به‌طورکلی تعریف ثابتی برای هوش وجود ندارد و از این‌رو نمی‌توان هوش را به‌صورت مشابه برای تمامی کودکان و همچنین بزرگسالان تعریف کرد.

همه کودکان بااستعداد در زمینه تحصیلی عالی نیستند؛ در واقع همانگونه که همیشه می‌گوییم هوش تعریف پییچیده‌تری دارد و فقط مربوط به IQ نیست. در نتیجه از جمله نشانه‌های کودک باهوش می‌توان به توانایی بالای خلاقیت هنری، موسیقی یا حتی رهبری نسبت به همسالان اشاره کرد.

در واقع استعداد ممکن است صرفاً در یک مهارت (بخشی از هوش) یا کلی‌تر باشد. توجه به این نکته به شما به‌عنوان والدین یا مربیان کودک کمک می‌کند تا درک کاملی از توانایی‌های کودکان در یادگیری و تفاوت‌های آن‌ها داشته باشید.

در این شرایط آنچه اهمیت دارد این است که به کودک کمک کنید تا استعدادهای خود را شکوفا کند و درعین‌حال بر هر چالشی که ناشی از مشکل یادگیری است، غلبه کند. در ادامه در مورد کودک تیزهوش و نشانه‌های کودک باهوش توضیح می‌دهیم.

هوش چیست؟

در یک تعریف دیگر می‌توان هوش را یک قابلیت ذهنی بسیار کلی دانست که شامل توانایی استدلال، برنامه‌ریزی، حل مسائل، تفکر انتزاعی، درک ایده‌های پیچیده، یادگیری سریع و یادگیری از تجربه است.

در نتیجه IQ نیز بخشی از هوش است که به توانایی یادگیری در مدرسه اشاره دارد و فقط بخش محدودی از آن را شامل می‌شود.

در واقع اینکه دانش آموزی نمرات خوبی در مدرسه می‌گیرد یا در آزمون‌های خود نتیجه عالی می‌گیرد، به این معناست که در بخشی از هوش عملکرد خوبی دارد. به‌همان‌اندازه اگر کودکی در موسیقی، نقاشی، ورزش یا سایر مهارت‌ها عملکرد عالی دارد، یک کودک باهوش در این زمینه‌ها به‌شمار می‌رود.

محیا چوپانی، روانشناس درباره ویژگی کودکان با هوش بیان کرد: هوش، مفهومی چندبعدی است که صرفاً به توانایی حل مسائل ریاضی یا یادگیری سریع محدود نمی‌شود، بلکه طیف وسیعی از توانمندی‌های شناختی، هیجانی، زبانی و خلاقانه را در بر می‌گیرد. وی ادامه داد: تشخیص هوش در کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که شناسایی زودهنگام این ویژگی‌ها می‌تواند مسیر رشد، آموزش و تربیت آن‌ها را به شکلی متناسب‌تر هدایت کند.

تعریف هوش در کودکان

چوپانی افزود: هوش در کودکان معمولاً به توانایی یادگیری سریع، تحلیل اطلاعات، درک روابط بین مفاهیم، خلاقیت، و در برخی موارد توانایی‌های اجتماعی و هیجانی اطلاق می‌شود. نظریه‌های جدید، از جمله نظریه هوش‌های چندگانه هاوارد گاردنر، بر این نکته تأکید دارند که هوش فقط یک جنبه ندارد، بلکه شامل انواعی همچون هوش زبانی، منطقی-ریاضی، فضایی، بدنی-حرکتی، موسیقایی، بین‌فردی و درون‌فردی می‌شود

نشانه‌های رایج کودکان باهوش

این روانشناس خاطرنشان کرد: کودکان باهوش معمولاً ترکیبی از ویژگی‌های زیر را از خود بروز می‌دهند؛ مانند یادگیری سریع و عمیق.این کودکان مفاهیم جدید را با سرعت بیشتری نسبت به هم‌سالان خود درک می‌کنند و قادرند اطلاعات پیچیده را بهتر تحلیل و پردازش کنند.وی با اشاره به دامنه‌ی دایره لغات گسترده کودکان باهوش افزود:کودکان باهوش معمولاً واژگان بیشتری را در سنین پایین‌تر فرا می‌گیرند و در برقراری ارتباط کلامی توانمندترند.چوپانی متذکر شد: کنجکاوی بالا و پرسش‌گری مداومآن‌ها علاقه‌ی زیادی به دانستن چرایی و چگونگی مسائل دارند و سؤالات متنوعی از محیط اطراف خود می‌پرسند.

وی یادآور شد: قدرت تمرکز و حافظه‌ی قوی توانایی حفظ جزئیات، به‌خاطر سپردن اطلاعات و تمرکز طولانی‌مدت روی فعالیت‌های خاص از نشانه‌های بارز آن‌هاست.

این روانشناس خاطرنشان کرد:خلاقیت و تخیل فعال این کودکان معمولاً داستان‌های جالبی می‌سازند، بازی‌های خیالی طراحی می‌کنند و دیدگاه‌هایی متفاوت از دیگران ارائه می‌دهند.

وی با اشاره به دیگر ویژگیهای کودکان با هوش تصریح کرد: حساسیت عاطفی و درک هیجانات این کودکان بالاست؛ در بسیاری از موارد، کودکان باهوش دارای هوش هیجانی بالایی نیز هستند؛ احساسات دیگران را بهتر درک می‌کنند و واکنش‌های عاطفی عمیق‌تری دارند.

چوپانی خاطرنشان کرد: استقلال در تفکر و تصمیم‌گیری آن‌ها ترجیح می‌دهند خودشان مسائل را حل کنند، دیدگاه‌های مستقلی دارند و گاهی حتی با نظر بزرگ‌ترها مخالفت منطقی می‌کنند.

این روانشناس افزود: علاقه به کتاب، پازل، بازی‌های ذهنی را از جمله علائق این کودکان است.اغلب به بازی‌هایی که ذهن را به چالش می‌کشند علاقه دارند و از فعالیت‌های آموزشی لذت می‌برند.

وی حس شوخ‌طبعی پیشرفته را نشانه دیگر کودکان با هوش برشمرد و گفت:آن‌ها معمولاً لطیفه‌ها و مفاهیم طنزآمیز را زودتر از هم‌سالان خود درک می‌کنند و حتی گاهی خودشان خلاقانه شوخی‌هایی می‌سازند.

چوپانی متذکر شد:آگاهی از خود و محیط برخی کودکان باهوش درک عمیق‌تری از خود و دنیای اطراف دارند؛ گویی با درکی فراتر از سن‌شان به مسائل نگاه می‌کنند.